Mehman Ağayev, Sultan Əliyev ÄÈÀËÈÇ Bakı – 2010
Yüklə 9,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kəskin böyrək çatışmazlığı 12.4. Konservativ müalicə
- KBÇ konservativ müalicəsinin ümumi prinsipləri.
- Metabolik asidozun müalicəsi.
- Kəskin böyrək çatışmazlığı
- Hiperkalsiyemik krizin korreksiyası.
- Postrenal KBÇ müalicəsi.
- Renal KBÇ müalicəsi.
- Renal KBÇ-nin bəzi variantlarının müalicəsi
- 12.5. KBÇ aktiv dializ metodları ilə müalicəsi
- Aktiv metodlara göstərişlər.
- – Renal KBÇ, hiperkatabolizm, geridönməz dəyişikliklər ilə olduqda dializ müalicəsi təxirə salınmadan başlanılır
- Dializ Proqnoz
- Böyrəkköçürmə Fəsil 13 Böyrəkköçürmə B
- Dializ Böyrəkköçürməyə göstərişlər
|
Dializ – Mübadilə: * podaqra; * generalizə olunmuş ateroskleroz; * şəkərli diabet. – Hemodinamik: * xroniki ürək çatışmazlığı; * qaraciyər serozu. – Dərman – Toksiki: * alkoqolizm; * narkomaniya. – Travmatik: * çoxsaylı travma; * massiv yanıq; * ürəkdə və iri damarlarda əməliyyatlar. – Böyrək: * hamiləliyin gec toksikozu; * böyrəyin obstruktiv xəstəlikləri; * nefrotik sindrom. – XBÇ.
Risk qrupunda olanlara AT aşağı enməsi, DQH-nin azalmasına yol vermək olmaz, rentgenkontrast preparatlar, nefrotoksik dərmanlar, RAAS təsir edən və böyrək qan dövranını azaldan dərmanların istifadəsindən qaçmaq lazımdır. Antibiotikləri, QSİƏP, heparin, saluretiklər, xüsusi ciddi göstərişə əsasən, ehtiyatla təyin olunmalıdır. Digər tərəfdən, infeksiyalarda antibiotiklərin təyin olunması özü KBÇ profi laktikasının əsas tədbirlərindən sayılır. Sitoprotektorlar kimi kalsium antaqonistləri (verapamil), qlisin, teofi llin, antioksidantlar (qlyutation, vitamin E) istifadə olunmalıdır. Əməliyyatdan sonrakı KBÇ profi laktikası üçün mannitol, ilgək diuretikləri tövsiyə olunur. 365 Fəsil 12. Kəskin böyrək çatışmazlığı 12.4. Konservativ müalicə KBÇ-nin müalicəsi xüsusi dializ şöbəsində aparılmalıdır. Hər hansı üsulun seçilməsi KBÇ etiologiyası, forması və mərhələsindən asılı olur. KBÇ konservativ müalicəsinin ümumi prinsipləri. Müalicə
prosesində bədən çəkisinin, gündəlik diurezin, bədən temperatu- runun, AT, mərkəzi venoz təzyiqin, ağciyər toxumasının venoz qan dolğunluğu, qanda Hb, Het, karbamid, kalium, natrium, kalsium, maqnezium, turşu-qələvi müvazinəti monitorinqi aparılmalıdır. Gün ərzində bədənə daxil olan maye enteral və parenteral yollarla bədəndən xaric olan (sidik, qusma, diareya) mayedən 300–500 ml çox olmalıdır.
kkal/gün-dən az olmamalıdır). Qida qəbul edə bilməyən xəstələrə zond ilə mədəyə aşağıdakı qarışıq yeridilir: 1. düyü həlimi, yaxud süd 200 ml; 2. kərə yağı 50 q; 3. yumurta 1 ədəd; 4. şəkər tozu 50–100 q; 5. kako tozu 1 x. qaşığı. Hiperkaliyemiyanın müalicəsi bir neçə istiqamətdə aparılır. – Bədənə daxil olan kaliumun miqdarı azaldılır: * yaraların cərrahi işlənməsi (hematoma, nekroza uğramış toxumalar kəsilib çıxarılır, boşluqlar drenaj edilir); * Kraş-sindromda turna qoyulur; * MBT yuyulur – mədədə və bağırsaqlarda qan yığıldıqda; * hemolizin səbəbini aradan qaldırmaq (qeyri-zədələnmə rabdo- miolizində); * hiperkaliyemiya yaradan dərmanları kəsmək (QSİƏP, heparin, AÇFİ, spironolaktonlar, beta-blokatorlar, miorelaksantlar); * kəskin böyrəküstü vəzi çatışmazlığını aradan qaldırmaq (Doksa);
366 Dializ * hiperkatabolizmi aradan qaldırmaq (parenteral qidalanma, rekombinant boy hormonu). – Kaliumun antaqonistlərinin istifadə olunması: * kalsium qlükonat ya 10%-li kalsium xlorid venadaxilinə (5–10 ml), EKQ-də olan dəyişikliklər itənə qədər təkrarlanır, gün ərzində 50–80 ml yeridilə bilər; * natrium xloridin hipertonik məhlulu – 5%-li 200 ml, venadaxilinə 1 saat ərzində; * kaliumun qandan çıxarılması. Metabolik asidozun korreksiyası hesabına kaliumun hüceyrə daxilində saxlanması mümkündür. Natrium hidrokarbonatın 5%-li məhlulu – 200 ml, venadaxilinə, qlükozanın hipertonik məhlulu ilə birlikdə 50 ml və adi insulin (10– 15 v) istifadə olunur. – Kaliumun hüceyrəyə daxil olmasını stimulyasiya etmək üçün beta-2-adrenomimetiklər (dopamin, alupent, fenoterol) istifadə olunur. – Kalsiumun qaraciyərdə bağlanması (qlikoneogenez hesabana). Bu məqsədlə 1 saat müddətində 500 ml 20%-li qlükoza məhlulu venadaxilinə (sadə insulin 30–40 V, dəri altına) yeridilir. Sonra 500 ml – 5%-li qlükoza məhlulu infuziya edilir. – Kaliumun sidik ilə ekskresiyasını artırmaq üçün furosemid (venadaxilinə 2000 mq/gün-ə qədər), mannitol yeridilir. – Kaliumun MBT ilə eliminasiyası üçün yumşaldıcılar, sorbentlər, ionmübadilə sorbentləri (polistirensulfonat natrium) istifadə edilir.
Yüngül metabolik asidoz zamanı daxilə natrium hidrokarbonat, yaxud natrium asetat təyin olunur. Dekompensasiya etmiş metabolik asidozda venadaxilinə yeridilən qələviləşdirici məhlulların miqdarı (ml) xüsusi düsturlarla hesablanır: – 1,4% natrium hidrokarbonat, yaxud 1/6 M natrium laktat üçün: BE × bədən çəkisi (kq) – 8,4% natrium bikarbonat, yaxud 12,8% natrium laktat üçün: BE × 0,3 × bədən çəkisi (kq) 367 Fəsil 12. Kəskin böyrək çatışmazlığı – trisamin üçün: 8,3 ml 0,3M məhlul × bədən çəkisi (kq) bütün düsturlarda: BE – bufer əsasları yerdəyişməsi. Ağır asidozda izotonik qələviləşdirici məhlulların yeridilmə sürəti 50–75 damcı/dəq (200–300 ml/saat), trisamin üçün – 100– 120 damcı/dəq (300–600 ml/saat). Soda məhlulu suyun və natrium ionun hesabına hiperhidratasiyanı artıra bilər, AT yüksəldə və ürək çatışmazlığı əlamətlərini artıra bilər. Şok, qaraciyər xəstəliklərində, xronik ürək çatışmazlığı zamanı venadaxilinə laktat məhlulunun yeridilməsi əks-göstərişdir. Trisamin süd turşusunun qanda miqdarını artırmadığı üçün şok zamanı işlədilə bilər, bədəndə natrium və suyu ləngitmir, amma hiperkaliyemiyada, anuriyada, hamiləlikdə əksgöstərişdir. Hiperkalsiyemik krizin korreksiyası. Hiperkalsiyemik kriz zamanı venadaxilinə böyük miqdarda fi zioloji məhlul, MBT kalsiumun sorulmasını inhibisiya etmək üçün yüksək dozada qlükokortikoidlər və furosemid (200 mq, venadaxilinə hər 3 saatdan bir). Kalsitonin (miakalsik “Sandoz”) venadaxilinə 5–10 BV/kq/gün effektiv sayılır, bifosfonat istifadə edilir. Təhlükəli hiperkalsiyemiyada təcili HD və PD aparılır (dializ məhlulunda Ca olmur). Birincili hiperparatireoidizmdə xəstələrə təcili əməliyyat – paratiroid vəzisinin adenomasının rezeksiyası aparılır. Postrenal KBÇ müalicəsi. Postrenal KBÇ zamanı əsas vəzifə böyrəkdən sonrakı obstruksiyanı aradan qaldırmaq, sidiyin normal axınını bərpa etməkdən ibarət olur. Bu məqsədə konservativ və cərrahi üsulların köməyi ilə çatmaq olur. Sidik yollarının obstruksiyası antibiotiklərin işlədilməsinə baxmayaraq bakteremik şoka və urosepsisə səbəb ola bilər. Sidik yollarında okklyuziyanın lokalizasiyası, xarakteri, böy- rəklərin funksional vəziyyətini dəqiqləşdirmək lazım olur. Bunun üçün xəstələrə bir sıra uroloji müayinələr: sistoskopiya, sidik axarının kateterlənməsi, ekskretor uroqrafi ya, retroqrad ureteropieloqrafi ya,
368 Dializ USM, KT və yaxud MRT müayinələri aparılır. Bu müayinələri apardıqda, məsələn sidik axarının kateterizasiyası nəinki diaqnozu qoymağa, həmçinin müalicə prosesinin başlanmasına səbəb olur – sidik ifrazı bərpa olur, anuriya aradan qalxır (R.Ə.Əliyev, 1983). Ekskretor anuriyanın səbəbi – hər iki tərəfdən postrenal obs- truksiya, yaxud funksiya göstərən böyrəkdə pos tre nal obstruksiya müşahidə edilir. Keçmişdə refl ektor anuriya kimi qələmə verilən, yə- ni bir tərəfdə sidik yollarının blokadası, digər böyrəyin fəaliyyətinin refl ektorı dayanmasına səbəb olması fi kri çoxillik təcrübəmizə əsasən bizim tərəfi mizdən qəbul olunmur. Bu bütün hallarda sidik yollarının mexaniki tutulması, yaxud bioloji aktiv maddələrin təsirindən böyrəklərdə vazokonstriksiya və funksiyanın dayanması kimi başa düşülməlidir. Obstruktiv uropatiyalarda yuxarı sidik yollarına stentlərin qo- yulması, yaxud nefroskopiya vasitəsilə perkutan yolla böyrək daşlarının çıxarılması da mümkündür. Yaxın keçmişdə böyrək daşlarının açıq cərrahi yolla əməliyyat aparılıb çıxarılmasından indi çox zaman qaçmaq mümkün olur. Bunun bir səbəbi də böyrək və sidik yollarının daşlarının distansion zərbə dalğası ilə litotripsiya (DZDL) yolu ilə parçalamağın mümkün olması imkanı vermişdir.
Prerenal KBÇ müalicəsinin əsas prinsipləri. – Hüceyrəxarici mayenin həcminin bərpası: * dehidratasiyanın korreksiyası; * natriumun qıtlığını aradan qaldırmaq; * hipovolemiyanın korreksiyası. – Damar çatışmazlığı ilə mübarizə: * şok əleyhinə müalicə; * ürək atımını artırmaq; * xəstəni komatoz vəziyyətdən çıxartmaq. – Böyrək qan dövranını artırmaq:
369 Fəsil 12. Kəskin böyrək çatışmazlığı * böyrək vazokonstriksiyasını aradan qaldırmaq; * RAAS funksiyasını normalaşdırmaq. Dehidratasiyanın növündən asılı olaraq natrium xloridin izotonik, hipertonik, yaxud hipotonik məhlulları ilə 5%-li qlükoza məhlulu venadaxilinə yeridilir (suyun itirilməsi və natriumun qıtlığından asılı olaraq). Bəzən gün ərzində venadaxilinə yeridilən poliion məhlulların miqdarı çox olmalıdır: məs.: salmonellyozda 4-10 l/ gün, vəbada 15–20 l/gün çatır. Natrium və suyun qıtlığı aşağıdakı düsturlarla hesablanır: Natrium qıtlığı (mmol/l)=0,2×bədən çəkisi(kq)×(Na-n – Na-x) Su qıtlığı (l)= 0,2×bədən çəkisi(kq)×(Na-x – Na-n) / Na-n Na-x – xəstədə natriumun plazmada səviyyəsi, Na-n – natriumun nominal normal səviyyəsi. Şokun müalicəsi üçün və DQH-ni bərpa etmək üçün steroidlərin böyük dozası, böyükmolekullu dekstranların məhlulları (poliqlyukin, reopoliqlyukin), plazma, albumin məhlulu istifadə edilir. Qanitirmədə eritrosit kütləsi transfuziya edilir. Bütün hallarda diurez, mərkəzi venoz təzyiqin monitoringi aparılır. Ancaq AT stabilləşdikdən, hipovolemiya aradan qaldırıldıqdan sonra saluretiklər, furosemid (200 mq venadaxilinə 3 saatdan bir), dopaminlə (3 mkq/kq/dəq) venadaxilinə 6–12 saat yeridilir ki, bu da gətirici arteriolaların spazmını aradan qaldırır. Osmotik diuretiklərdən (10–20%-li mannitol məhlulu, 40%-li sorbit) prerenal KBÇ, xüsusən əməliyyatdan sonra effektiv olsa da kəskin kanalcıq nekrozunda (KKN) əks-göstərişdir. KKN-nun diaqnozunu dəqiq təyin etmək üçün mannitol ilə test aparılır. 3–5 dəq ərzində venadaxilinə 1,5 ml/kq, 20%-li mannitol yeridilir. Əgər 1 saatdan sonra diurez 50 ml/saata çatsa, daha 50 ml 3 dəq müddətində yeridilir. Bundan sonra əgər diurez 50 ml/saatdan çox olsa onda 10%-li mannitol məhlulunun infuziyasına başlanılır və diurez 100 ml/saat səviyyəsində saxlanılır. Əgər mannitola qarşı diuretik cavab alınmasa, onda KKN-nun olması ehtimalı artır. Preeklampsiya zamanı KBÇ olduqda sidikqovucu preparatlar əksgöstərişdir. Bu zaman hipovolemiyanı korreksiyaedən infuzion 370 Dializ terapiya aparılır. Hepatorenal sindromda ilgək diuretikləri və mannitol yerinə veroşpiron (400 mq/gün), dopamin, kiçik doza beta-blokatorlar, ADH antaqonistləri (difenin, litium karbonat, demeklosiklin), NO-sintetazaların inhibitorları (metilarginin) təyin olunur. Assitik mayenin qatılaşdırılıb venadaxili yeridilməsi aparılır. Renal KBÇ müalicəsi. Renal KBÇ əsas prinsipləri bir neçə istiqamətdə aparılır.
– sepsis, QİDS, kəskin virus B hepatiti, pielonefrit, infeksion mənşəli KTİN.
– bakterial endotoksinlərin, ekzotoksinlərin, dərmanların, sərbəst mioqlobinin, paraproteinlərin, krioqlobulinlərin, YBM, neytrofi llərin sitoplazmasına, koaqulyasiya faktorlarına qarşı olan anticisimlərin xaric edilməsi.
1. İmmunodepressiv: – dərman mənşəli KTİN, birincili və ikincili SPQN, sistem vaskulitlər. 2. Hipotenziv: – bədxassəli arterial hipertenziya. 3. Allopurinol kəskin sidik turşusu nefropatiyasında. 4. İntensiv qələviləşdirici: – kəskin kanalcıqdaxili obstruksiya, podaqrada, mielomada, rabdomioliz, hemoliz, sulfanilamidlərin, metotreksatın artıq dozası.
– nəzarət olunmayan hiperkatabolizmdə. III. Simptomatik 1. İnfeksion ağırlaşmaların müalicəsi 2. Hiperhidratasiyanın korreksiyası 3. Hemorragik ağırlaşmaların müalicəsi 371 Fəsil 12. Kəskin böyrək çatışmazlığı İlk günlər (2-3 gün) anuriya və hiperkatabolizm olmadıqda kon servativ müalicə hesabına 25–30% halda diurez bərpa olunur. Kanalcıqdaxili obstruksiya zamanı: mieloma xəstəliyi, kəskin sidik turşusu nefropatiyası, rabdomioliz, massiv damardaxili hemolizdə fasiləsiz (60 saat) infuzion, qələviləşdirici müalicə aparılır. Bu zaman mannitol (10%-li 3–5 ml/kq/saat), natrium xloridin izotonik məhlulu ilə, natrium bikarbonat, qlükoza 400–600 ml/saat və furosemid (30–50 ml/kq) yeridilir. Belə müalicə diurezi 100–200 ml/saat səviyyəsində saxlayır, sidiyin pH 6,5 olur ki, bu da kanalcıqdaxili obstruksiyanın proqress etməsinə yol vermir və patoloji silindrlərin, kristalların həll olmasına səbəb olur, sidiklə sərbəst mioqlobinin, hemoqlobinin, sidik turşusunun xaric olmasını təmin edir.
Xüsusi metodlar: – antibiotiklər və spesifi k antibakterial immunoqlobulinlər (sando qlobulin və s.) irinli iltihabi xəstəliklərdə istifadə olunur; – virus əleyhinə preparatlar (interferon, ribavirin, asiklovir, virusaqarşı immunoqlobulinlər) – virus xəstəliklərində istifadə edilir; – immunodepressantlar (qlyukokortikoid, sitostatik) KTİN, KQN, SPQN, nekrozlaşdırıcı angiitdə baş verən KBÇ zamanı işlədilir. SPQN müşayiət edən kəskin YDL–sindromu zamanı sitostatiklərlə puls-terapiya, heparin, dipiridamol və PF kombinasiyada aparılır. Plazmaferez SPQN, kriqlobulinemik vaskulitdə, mieloma nefro- patiyasında, rabdomiolizdə, hemolizdə və endotoksinin, rent- genkontrast preparatların, böyükmolekullu dərmanların çıxarılma sı üçün aparılır. Hemosorbsiya, limfosorbsiya ağır metalların duzları ilə zə- hər lənmədə baş verən KKN-da aparılır. Kəskin sidik turşusu nefropatiyasında allopurinal təyin olunur. Aminoqlükozid KKN başlanğıc mərhələsində aminoqlükozid antibiotiklərin konkurent antaqonistləri (kalsium preparatları, karbenesillin, desferal) istifadə edilir. Konservativ müalicənin effektivliyini göstərən diurezin 372 Dializ artması, bədən çəkisinin gündə 0,25-0,5 kq azalması müşahidə edilə bilər. Bədən çəkisinin gün ərzində 0,8 kq/gün-dən çox azalması və kaliumun qanda səviyyəsinin yüksəlməsi ilə birlikdə olması hiperkatabolizmi göstərən narahatedici əlamətdir çəkinin 0,2 kq/ gün-dən az azalması və qanda natriumun səviyyəsinin enməsi – hiperhidratasiya əlaməti olub su rejimini korreksiya etməyi tələb edir.
12.5. KBÇ aktiv dializ metodları ilə müalicəsi
Konservativ terapiya effekt vermədikdə onun 2–3 gündən çox davam etdirilməsi perspektivsiz və təhlükəli hesab olunur. Bu böyük doza furosemiddən (ototoksik təsir) və mannitoldan (kəskin ürək çatışmazlığı, hiperosmolyarlıq, hiperkaliyemiya) ağır- laşmalar müşahidə edilir. Odur ki, belə hallarda aktiv dializ me tod- ları ilə müalicə başlanır. Yüksək hiperkatabolizm, anuriya, kri tik hiperkaliyemiya, asidotik prekoma olduqda dializ müalicəsi baş- lanılır.
Aktiv metodlara göstəriş azotemiya, su-duz məbudiləsinin pozulması, KBÇ formasından asılıdır. KBÇ etiologiyası və proqress tempinin əhəmiyyəti vardır (azotemiya, hiperkaliyemiya, hiperhidratasiya, metabolik asidoz). Azotemiyanın eyni səviyyəsində prerenal, renal və postrenal forma KBÇ müalicəsi müxtəlif ola bilər.
* renal KBÇ hiperkatabolizm ilə (çoxsaylı zədələnmə, poliorqan çatışmazlıq, kəskin DYL-sindromu, sepsis, massiv yanıqlar, əməliyyatdan sonra KBÇ); * kritik hiperhidratasiyada; * anuriyada; * geridönməz KBÇ; * kritik hiperkaliyemiya (plazmada kalium>6 mmol/l); 373 Fəsil 12. Kəskin böyrək çatışmazlığı * ağır asidozda (BE < - 5); * uremik prekoma.
– renal qeyrikatabolik KBÇ, kanalcıqdaxili obstruksiya, dərman KKN, KTİN zamanı konservativ üsulların effekti olmadıqda aktiv metodlara keçilir. Postrenal KBÇ Postrenal KBÇ aktiv metodlara gec və az halda başlanılır. Təcili qaydada konservativ, endoskopik və cərrahi üsullarla sidik yollarının obstruksiyası aradan qaldırılır. Sidik ifrazı bərpa olunduqdan sonra KBÇ aradan qalxır. Bəzən sidik yollarının keçiriciliyi bərpa olunmasına baxmayaraq anuriya, hipekaliyemiya, hiperazotemiya davam edir. Bu, adətən, apostema- toz nefritdə, urosepsisdə baş verir. Belə hallarda xəstələrə UF, HD, HS, PF aparılır. Sidik yollarının obstruksiyasının cərrahi yolla aradan qaldırılması mümkün olmadıqda da ağır xəstələr aktiv metodlarla müalicə olunurlar: qocalar, xərçəng kaxeksiyası, QİDS. Beləliklə, KBÇ-nin müalicəsi böyrəklərin fi ziologiyasının və orqanizmdə gedən dəyişikliklərin öyrənilməsi nailiyyətlərinə əsaslanır. Bu zaman əsas məqsəd böyrəklərin itirilmiş fəaliyyətlərini müvəqqəti əvəz etmək və bu yolla ölüm faizinin qarşısını almaqdır. Bütün müalicə tədbirləri aşağıdakı qruplara ayrılır: gigiyenik, pəhriz, dərman preparatları, böyrəklərin dekapsulyasiyası, sidik yollarına stentin qoyulması, ekstrakorporal dializ üsulları. Müasir müalicə üsullarının tətbiq edilməsinə baxmayaraq ölüm faizi hələ də yüksəkdir. Birinci mərhələdə xəstələr (şok, sepsis, qan-dövranı pozğunluqları, intoksikasiya və s.) tələf olurlar. Oliqo-anuriya mərhələsində xəstələrin ölümü uremik komadan, su-elektrolit pozğunluqlarından, qaraciyərin zədələnməsindən baş verir. Poliuriya dövründə əsasən su-duz itkisi xəstələrin tələf olmasına səbəb ola bilər.
374 Dializ Proqnoz Prerenal və postrenal KBÇ zamanı proqnoz renal KBÇ nisbətən yaxşıdır. Hiperkatabolizm ilə olan KBÇ, poliorqan çatışmazlığı zamanı yaşlı şəxslərdə, infeksiyanın qoşulduğu hallarda, nefrotoksik zədələnmələrdə (qlikol, metanol, dixloretan və s. ilə zəhərlənmədə) 4 həftədən artıq davam edən anuriyada – bilateral kortikal nekroz- da, total papillyar nekrozda, HUS, TTN, SPQN, nekrozlaşdırıcı vaskulitdə, hepatorenal sindromda pis proqnoz müşahidə edilir. Ümumiyyətlə, renal KBÇ zamanı sağalma 35–40%, XBÇ keçid 10–15% halda və letallıq 30–40% müşahidələrdə qeyd edılir, 1–3% təsadüfl ərdə XBÇ-yə keçid ilə əlaqədar pasientlər PH ilə müalicəni davam edirlər. Diabetik nefropatiya, rentgenkontrast maddələrdən sonra, böyrək sindromu ilə olan hemorragik qızdırma zamanı KBÇ pasientlərində 10 % halda XBÇ keçid müşahidə edilir. 375 Fəsil 13. Böyrəkköçürmə Fəsil 13
B öyrəkköçürmə XBÇ-nin terminal mərhələsinin müalicəsinin ən effektiv üsullarından biridir. Böyrək transplantatı diri donordan və ya meyitdən götürülür və əsas şərt HLA antigenlərinin uyğunluğu hesab olunur. Amma HLA antigeninə görə tam uyğunluq olduqda belə (doğma qardaş yaxud, bacıdan böyrək götürdükdə) 5–10% halda əməliyyatdan sonrakı həftə müddətində köçürülmüş böyrək ayrılır Böyrək transplantasiyası izolə olunmuş şəkildə və şəkərli diabetdə, amiloidoz ilə mukovissidozda kombinəolunmuş şəkildə böyrək-pankreas transplantasiyası geniş tövsiyə olunur. Yarımkəskin infeksion endokarditdə ürək və böyrək transplantasiyası aparılır, yaxud qaraciyərin virus mənşəli sirrozu, I tip birincili oksaluriya, böyrəyin qaraciyər ilə birlikdə müşahidə olunan ağır polikistoz xəstəliyində böyrək qaraciyərlə birlikdə köçürülür.
şılaşması, gələcəyə inam, xidməti sahədə perspektivlər, nəsil artırma, yanaşı xəstəliklərin azalması və ailə həyəcanlarının aradan qalxması aiddir. Böyrəkköçürmədən sonra həyatın keyfi yyəti və reabilitasiya dərəcəsi periton dializi və hemodializ alan xəstələrə nisbətən daha yüksəkdir. Böyrəkköçürmədən sonra 79 % xəstələr praktiki normal həyat yaşayırlar, halbuki bu göstərici ambulator periton dializi alan xəstələr üçün 47%, proqram hemodializi alan insanlarda 59 % təşkil edir. Başqa müalicə üsullarına nisbətən böyrəkköçürmə iqtisadi cəhətdən çox sərfəli oldugu üçün bu, XBÇ müalicəsi üsulları arasında ən yaxşı seçim sayılır. Böyrəkköçürmə ən müntəzəm xronik qlomerulonefrit və pielonefrit, hipertonik nefroangioskleroz, böyrək polikistozu və diabetik nefropatiya zamanı tətbiq edilir.
376 Dializ Böyrəkköçürməyə göstərişlər • XBÇ-nin dializ müalicəsinə alternativ olaraq planlı trans- plantasiya; • Diabetik nefropatiya, dializ amiloidozu, uşaqlarda XBÇ zamanı planlı transplantasiya; • Dializ müalicəsinin davam etdirilməsinin mümkünsüzlüyü səbəbindən təcili transplantasiya: damar yolunun itirilməsi, PD əks- göstəriş, HD effektsizliyinə səbəb olan ağırlaşmalar (dializ zamanı hipotenziyalar, ürək çatışmazlığı, zülal-enerji çatışmazlığı və s.)
Yüklə 9,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|