Kurs ishi mavzu: umumta’lim maktabi o’quvchilarining diskurs kompetentsiyasini rovojlantirishda ta’lim texnologiyalarning ahamiyati. (A2 Darajadagi o’quvchilar misolida) Bajardi

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI SAMARQAND DAVLAT CHЕТ TILLAR INSTITUTI
FRANSUZ TILI VA ADABIYOTI KAFEDRASI"


KURS ISHI
MAVZU: UMUMTA’LIM MAKTABI O’QUVCHILARINING DISKURS KOMPETENTSIYASINI ROVOJLANTIRISHDA TA’LIM TEXNOLOGIYALARNING AHAMIYATI. (A2 DARAJADAGI O’QUVCHILAR MISOLIDA)
Bajardi: Filologiya va tillarni o’qitish: Fransuz tili
Yuldosheva Laylo 307-guruh o’quvchisi


Ilmiy rahbar: “Fransuz tili va adabiyoti”
kafedrasi oʻqituvchisi Doliyeva L.
SAMARQAND –2023
MUNDARIJA
KIRISH…………………………………………………………………………….3

1. 
   O’quvchilarning diskurs (og’zaki nutq) ko’nikmasini rivojlantirishga oid metod va texnologiyalar…………………………………………………......6
   
2. 
   Diskurs tushunchasi va chet tili kommunikativ kompetensiyasini shakllantirishning pedagogik usullari..............................................................9
   
3. 
   Fransuz tili darslarida o’quvchilarning ijodiy tafakkurini rivojlantirishda loyiha usulidan foydalanish...........................................................................20
   

XULOSA.................................................................................................................27
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………………...29


KIRISH
Mamlakatdagi yangi ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatni an’anaviy o’qitish usullarini qo’llash orqali erishib bo’lmaydi, ta’lim oldidagi dolzarb vazifalarni amalga oshirish uchun zamonaviy yondashuvlar, shakllar, ish usullari, innovatsion texnologiyalar zarur. Mamlakatimizning dunyo hamjamiyatiga integratsiyalashuvi, fan texnika va texnologiyaning rivojlanishi yosh avlodning ko’p madaniyatli dunyoda I.A. Karimovning 10 dekabr 2012 yildagi “Chet tillarni o’rganish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi PQ – 1875 sonli Qarori. “Xalq so’zi” gazetasi raqobatbardosh bo’lishi bir necha chet tillarni mukammal egallashni taqozo etadi, bu esa O’zbekiston Respublikasi ta’lim tizimiga chet tillarni o’rgatish bo’yicha xalqaro standartlarni joriy etish orqali ta’minlanadi.¹ Zamonaviy o’qitish usullaridan biri interfaol usul bo’lib, biz o’quvchilarning kommunikativ kompetensiyasini rivojlantirishda eng samarali va zamonaviy shakl deb hisoblaymiz. Bugungi kunda zamonaviy maktabning maqsadi o’quvchilarning ko’p madaniyatli shaxsini shakllantirishdan iborat bo’lib, bu ularning chet tili haqida ma’lum miqdordagi bilimlarni egallashini, nafaqat tushunish, balki unda erkin muloqot qilish qobiliyatini shakllantirishdan iborat. O. A. Biryukova va D. V. Semenovalar ta’kidlaganidek, "Zamonaviy metodologiya fanida monolog va dialogik shakllarda o’z og’zaki nutqini yaratish qobiliyatini shakllantirish chet tilini o’qitishning asosiy maqsadi sifatida belgilanadi va chet tili tushunchasi orqali ifodalanadi. Ma’lumki, kommunikativ kompetentsiya juda murakkab ko’p komponentli tuzilishga egadir".² Og’zaki nutq samarali jarayon sifatida o’quvchidan ko’p vaqt va kuch talab qiladi, chunki u til, nutq va kommunikativ kompetensiyalarni ham qamrab olishni talab qiladi. Kommunikativ faoliyat turi sifatida u har bir darsning ajralmas qismi bo’lishi kerak.³ O’quvchilarga chet tilini o’rgatishning asosiy maqsadi umumevropa til kompetensiyasi shkalasi bo’yicha bilishning chegara darajasiga mos keladigan asosiy nutq tuzilmalariga ega bo’lishdir. Hozirgi zamon pedagogika fanida interfaol o’qitish usullari kerakli metodlar faol muloqotga yo’naltirilganligi bilan kata ahamiyatga ega. O’qituvchi va o’quvchilarning birgalikdagi ta’lim faoliyati, ularning o’zaro ta’siri va aloqasi: ular sizga shunday ta’lim makonini yaratishga imkon beradi, unda o’quvchi o’zini maksimal darajada amalga oshirish yo’llarini topadi. Insonlar bir-biri bilan uzluksiz muloqotda va o’zaro munosabatda bo’lgan ijtimoiy mavjudotdir. Shu sababli, o’quvchilarga xorijiy tilda haqiqiy muloqot qilishlari mumkin bo’lgan vaziyatlarni rivojlantirish muhimdir. Ushbu fikrni qo’llabquvvatlaydigan dalil Bygate⁴da keltirilgan: “Bizning o’quvchilarimiz o’zlarining eng asosiy operatsiyalarini amalga oshirish uchun ko’pincha ishonch bilan gapira olishlari kerak. Bu ularni eng ko’p baholaydigan mahorat va ular orqali do’stlar orttiradi yoki yo’qotadi. Diskurs - fanlararo tadqiqotlar mavzusi hisoblanadi. Nazariy tilshunoslikdan tashqari, kompyuter tilshunosligi va sun’iy intellekt, psixologiya, falsafa va mantiq, sotsiologiya, antropologiya va etnologiya, adabiyot, semiotika, tarixnavislik, ilohiyot, huquq, pedagogika, tarjima nazariyasi va amaliyot, siyosat va boshqa diskurs bilan bog’liq fan va tadqiqot sohalarining ham asosiy o’rganish obyekti hisoblanadi. Ushbu fanlarning har biri diskursni o’rganishga o’ziga xos tarzda yondashadi. Muallif ta’rifiga ko’ra, diskursiv kompetensiya – o’qish va tinglash jarayonida matnlarning har xil turlarini tushunish asosida og’zaki va yozma nutqda turli funksional uslublarning yaxlit, izchil va mantiqiy bayonlarini (muloqotlarini) qurish qobiliyatidir. Muallif ta’rifiga ko’ra, diskursiv kompetensiya - bu o’qish va tinglash jarayonida matnlarning har xil turlarini tushunish asosida og’zaki va yozma nutqda turli funktsional uslublarning yaxlit, izchil va mantiqiy bayonotlarini (muloqotlarini) qurish qobiliyatidir. Diskursiv kompetensiya - bu ma’lum bir tilda gaplarni tushunish va yaratish qobiliyatini bildirish uchun ishlatiladigan atama. Bir qator tadqiqotchilar muloqotning turli shakllarini, kommunikativ harakatlarning turli tomonlarini aniqlay oladigan diskursiv kompetentsiyaning turli xil o’zgarishlari mavjudligini ta’kidlaydilar. Ushbu sohadagi tadqiqotlar insonning qanchalik malakali ekanligini va muayyan vaziyatlarda qanday muloqot qilishini va yozma nutqda ochib berishga yordam beradi.⁵ Universitet ta’limida o’quvchilarning chet tilidagi nutqiy kompetentsiyasini rivojlantirish kontekstlar. "Diskurs" tushunchasi umumiy bo’lib, ko’plab ishtirokchilar bilan dialogdan guruh suhbatigacha bo’lgan turli xil muloqot amaliyotlarini qamrab olgan. Nutqdagi qobiliyatlarning xilma-xilligi odatda "matnli qobiliyat" sifatida ham ta’riflanadi.

1.