Hissiyot haqida tushuncha

AFFEKT - tez paydo bo`ladigan, nihoyat darajada kuchli, g`oyat jushqinlik bilan o`tadigan qisqa muddatli emosional holat. Masalan, birdaniga achchiqlanish, g`azablanish, to`satdan qo`rqish. Bu paytda odam o`zini boshqara olmay qoladi. Affektiv holatning paydo bo`lishi miya pustlog`ida kuchli qo`zg`alish manbaining vujudga kelishi bilan bog`liqdir. Buning natijasida tormozlanish jarayonlari sussayadi va katta yarim sharlar po`stlog`i pustloq osti markazlaridan kelayotgan shiddatli impul’slar oqimini nazorat qilish, bostirish imkoniga ega bo`lmay qoladi. Shunday qilib, miya po`stlog`i bilan pustloq osti faoliyati o`rtasidagi zarur muvozanat o`zgaradi. Lekin har bir kishi bu emosional ta`sirlanishga qarshi kurasha olishi mumkin.

• AFFEKT - tez paydo bo`ladigan, nihoyat darajada kuchli, g`oyat jushqinlik bilan o`tadigan qisqa muddatli emosional holat. Masalan, birdaniga achchiqlanish, g`azablanish, to`satdan qo`rqish. Bu paytda odam o`zini boshqara olmay qoladi. Affektiv holatning paydo bo`lishi miya pustlog`ida kuchli qo`zg`alish manbaining vujudga kelishi bilan bog`liqdir. Buning natijasida tormozlanish jarayonlari sussayadi va katta yarim sharlar po`stlog`i pustloq osti markazlaridan kelayotgan shiddatli impul’slar oqimini nazorat qilish, bostirish imkoniga ega bo`lmay qoladi. Shunday qilib, miya po`stlog`i bilan pustloq osti faoliyati o`rtasidagi zarur muvozanat o`zgaradi. Lekin har bir kishi bu emosional ta`sirlanishga qarshi kurasha olishi mumkin.

EHTIROS (HAVAS) - Kuchli va shu bilan birga uzoq vaqt davom etadigan, qandaydir bir qiziqish, intilish va faoliyat bilan bog`liq bo`lgan barqaror his-tuyg`ulardir. Masalan, kishi fan, musiqa, sportga havas quyishi mumkin. Kishilarda ularning psixik va jismoniy holatiga yomon ta`sir ko`rsatadigan havaslar ham bo`ladi. Ular orasida ichkilikbozlikka, narkotiklarga (giyohvandlikka), qimor o`yinlariga hirs qo`yishni ko`rsatish mumkin. Agar kishi o`zida ana shu havaslarni engish uchun iroda kuchini topa olmasa, ular uning sog`ligiga zarar etkazadi va hatto halokatga ham olib borishi mumkin. Ayrim havaslar ancha barqaror bo`lib, uzoq davom etadi va kishini hayajonlantirib, nisbatan osoyishta o`tadi. Lekin shunday his-tuyg`ular ham borki, ular kimda paydo bo`lmasa, uni ayniqsa, kuchli va chuqur larzaga keltiradi. Psixologiyadagi bunday emosional holatlarni stressli (zo`r berish) holatlar deb atash qabul qilingan.

• EHTIROS (HAVAS) - Kuchli va shu bilan birga uzoq vaqt davom etadigan, qandaydir bir qiziqish, intilish va faoliyat bilan bog`liq bo`lgan barqaror his-tuyg`ulardir. Masalan, kishi fan, musiqa, sportga havas quyishi mumkin. Kishilarda ularning psixik va jismoniy holatiga yomon ta`sir ko`rsatadigan havaslar ham bo`ladi. Ular orasida ichkilikbozlikka, narkotiklarga (giyohvandlikka), qimor o`yinlariga hirs qo`yishni ko`rsatish mumkin. Agar kishi o`zida ana shu havaslarni engish uchun iroda kuchini topa olmasa, ular uning sog`ligiga zarar etkazadi va hatto halokatga ham olib borishi mumkin. Ayrim havaslar ancha barqaror bo`lib, uzoq davom etadi va kishini hayajonlantirib, nisbatan osoyishta o`tadi. Lekin shunday his-tuyg`ular ham borki, ular kimda paydo bo`lmasa, uni ayniqsa, kuchli va chuqur larzaga keltiradi. Psixologiyadagi bunday emosional holatlarni stressli (zo`r berish) holatlar deb atash qabul qilingan.