Microsoft Word Qabusname doc

28
 hakimiyyəti və 
Büzürcmehrin
29
 vəzirliyi dövründə Rumdan çox savadlı bir elçi 
gəlir. Xosrov o zamankı fars şahlarının adətinə görə taxta oturub 
elçini qəbul edir. Elçi öz e'tibarnaməsini təqdim etdikdən sonra 
şah da özünün Büzürcmehr kimi vəziri olduğunu göstərmək 
üçün e'tibarnaməni onun vasitəsilə alır və söhbət zamanı elçinin 
yanında Büzürcmehrə deyir: "Filankəs, dünyada nə varsa, 
hamısını sən bilirsən..." və istəyir o desin: "Bəli bilirəm", lakin 
Büzürcmehr deyir: "Xeyr, hökmdarım, bilmirəm". Xosrov pərt 
olur, elçidən utanır və soruşur: "Bəs hər  şeyi bilən kimdir?". 
Büzürcmehr deyir: "hər  şeyi hamı birlikdə bilir, hamı isə  hələ 
anadan olmamışdır. 
Ey oğul, sən özünü hamıdan bilikli hesab etmə, elə ki, 
özünü bilməyən hesab etdin, bilən olarsan, əsil bilən ona 
deyərlər ki, bilmədiyini bilə. Sokrat, bütün böyüklüyünə 
baxmayaraq, demişdir: "Mən özümdən sonra gələcək böyük və 
ağıllı adamların mənə  tə'nə vuracaqlarından və "Sokrat bir 
dəfəlik dünyanın bütün biliklərini öyrənmək iddiasında 
olmuşdur"-deyəcəklərindən qorxmasaydım, mütləq deyərdim ki, 
mən heç nə bilmirəm və öyrənməyə də acizəm, lakin bunu deyə 
bilmirəm, çünki bu mənim tərəfimdən çox böyük iddia olardı". 
54 /
 ﻪﻣﺎﻨﺳﻮﺑﺎﻗ   .……………………………………………..
 
Əbu Şükur Bəlxi
30
 bir beytdə özünün çox böyuk alim olduğunu 
tə'rifləyir, o beyt budur: 
 
Beyt 
O yerə çatmışdır indi elmim ki,  
Anlayıb bilməmişəm hələ nadanam. 
 
Ey oğul, nə  qədər böyük alim olsan da, öz biliyinlə 
qürrələnmə, öhdəsindən gələ biləcəyin işlərdə  də öz rə'yin 
haqqında böyük fikirdə olma, özləri haqqında böyük fikirdə 
olanlar həmişə peşmançılıq çəkərlər. Başqaları ilə 
məsləhətləşməyi özünə  əksiklik hesab etmə, ağıllı qocalar və 
sınanmış dostlarla məsləhətləş. Bütün hikmət və 
peyğəmbərliyinə, müəlliminin və  işlərini sahmana salanın 
Allah-taalanın özü olmasına baxmayaraq, Allah yenə  də 
Məhəmməd Mustəfa səlləllahü  əleyhi və  səlləmə bununla 
kifayətlənməyə razılıq verməmiş və: "işlərində onlarla məsləhət 
et" demişdir. Demiş ki: "ya Məhəmməd, öz əshabə  və 
dostlarınla məsləhət et, çünki sizdən hərəkət Allah olduğum 
üçün isə, məndən bərəkətdir". Bilməlisən ki, bir adamın rə'yi iki 
adamınkı kimi ola bilməz, bir göz iki gözün gördüyünü görə 
bilməz, görmürsənmi təbib xəstələndikdə  və  xəstəliyi 
şiddətləndikdə, nə qədər hazır həkim olur olsun, yenə də özü ilə 
kifayətlənməyib, başqa bir həkimi çağırar, onun məsləhəti ilə 
müalicə olunar. Yaxın bir adamın sənə  işi düşsə, ona kömək 
etməyə çalış, rəqib və düşmənin olsa belə, yardım  əlini və 
malını ondan müzayiqə etmə.  İşi düzəlsə, etdiyin kömək onun 
sənə qarşı  məhəbbətini artırar və ola bilər ki, o düşmən dönüb 
dost olsun. Görüşünə gələn söz ustadlarına hörmət edib, onlara 
bəxşiş ver ki, sənin görüşünə  həris olsunlar (yə'ni tez-tez 
gəlsinlər). Adamların  ən yazığı odur ki, alim olsa da, heç kəs 
onun görüşünə getməsin. 
Camaat ilə mehriban danış və qaş-qabağını turşutma. Qaş-
qabaqlı adam yaxşı sayılmaz. Adam nə qədər hikmət sahibi olsa 
belə, qaş-qabağını tökdükdə onun nə hikmətində hikmətlik 
qalar, nə sözündə gözəllik. Xülasə, bil ki danışmağın qaydası 
necədir və nədir, qalanına Allah kərimdir. 
 
 
 
 
 
www.duddud.com - Elektron kitab, proqram yükləmə saytı
www.duddud.com saytından yüklənlib

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Yeddinci fəsil