Uygulamalari
- Çocuk sert bir zemin üzerine sırt üstü yatırılır, 5-
Yüklə 3,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
4- Çocuk sert bir zemin üzerine sırt üstü yatırılır, 5- Çocuğun yanına diz çökülür, 6- Çocuğun boynunu ve göğsünü saran giysiler açılır, 7- Ağız içi gözle kontrol edilir; hava yolu tıkanıklığına neden olan yabancı cisim var ise çıkartılır, 8- Hava yolunu açmak için bir el hasta/yaralının alnına, diğer elin iki parmağı çene kemiğinin üzerine yerleştirilir, 9- Çene kemiğinin uzun kenarı yere dik gelecek şekilde alından bastırılıp, çeneden kaldırılarak baş geriye doğru itilir; çocuğa baş geri çene yukarı pozisyonu verilir, 10- Hasta/yaralının solunum yapıp yapmadığı bak-dinle-hisset yöntemiyle 10 saniye süre ile kontrol edilir:
bakılır,
Eğilip, kulağını hastanın ağzına
yaklaştırarak solunum dinlenirken diğer el göğüs
üzerine hafifçe yerleştirilerek hissedilir. 11- Solunum yok ise; alnın üzerine konulan elin baş ve işaret parmağını kullanarak çocuğun burnu kapatılır,
çocuğun ağzını içine alacak şekilde ağız yerleştirilir,
kadar her biri 1 saniye süren 2 nefes verilir, havanın geriye çıkması için zaman verilir,
ve üst ucu tespit edilerek alt yarısına bir elin topuğu yerleştirilir, (çocuk yetişkin görünümündeyse yetişkinlerde olduğu gibi iki el ile kalp basısı uygulanır ) , 15- Elin parmakları göğüs kafesiyle temas ettirilmeden, dirsek bükülmeden, göğüs kemiği üzerine vücuda dik olacak şekilde tutulur,
(yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar) 30 kalp basısı uygulanır, bu işlemin hızı dakikada 100 bası olacak şekilde ayarlanır, 17- Çocuğa 30 kalp masajından sonra 2 solunum yaptırılır (30;2) , 18- İlkyardımcı yalnız ise; 30;2 göğüs basısının 5 tur tekrarından sonra 112’yi kendisi arar,
- 17 - 19- Temel yaşam desteğine çocuğun yaşamsal refleksleri veya tıbbi yardım gelene kadar kesintisiz devam edilir. Şekil 12: 1-8 yaş arası çocuklarda tek kol ile 30 kalp masajından sonra 2 solunum yapmak (30:2) BEBEKLERDE (0–12 AY) DIŞ KALP MASAJI VE YAPAY SOLUNUMUN BİRLİKTE UYGULANMASI 1- Kendisinin ve bebeğin güvenliğinden emin olunur, 2- Ayak tabanına hafifçe vurarak bilinci kontrol edilir; eğer bilinci yok ise, 3- Çevreden yüksek sesle yardım çağrılır; 112 aratılır; 4- Bebek sert bir zemin üzerine sırt üstü yatırılır, 5- İlkyardımcı temel yaşam desteği uygulayacağı pozisyonu alır (yerde uygulama yapacak ise diz çöker, masa v.b. yerde uygulama yapacak ise ayakta durur), 6- Bebeğin boynunu ve göğsünü saran giysiler açılır, 7- Ağız içi gözle kontrol edilir; hava yolu tıkanıklığına neden olan yabancı cisim var ise çıkartılır, 8- Hava yolunu açmak için, bir el bebeğin alnına, diğer elin iki parmağı çene kemiğine koyulup baş hafifçe yukarı geri itilerek eğilir, baş geri çene yukarı pozisyonu verilir, 9- Bebeğin solunum yapıp yapmadığı bak-dinle-hisset yöntemiyle 10 saniye süre ile kontrol edilir:
bakılır,
Eğilip, kulağını hastanın ağzına
yaklaştırarak solunum dinlenirken diğer el göğüs üzerine hafifçe yerleştirilerek hissedilir,
ağız bebeğin ağız ve burnunu içine alacak şekilde yerleştirilir,
kadar her biri 1 saniye süren 2 solunum verilir, havanın geriye çıkması için zaman verilir,
meme başının altındaki hattın ortası göğüs merkezini oluşturur) göğüs merkezi belirlenir,
- 18 - 13- Bir elin orta ve yüzük parmağı bebeğin göğüs merkezine yerleştirilir, 14- Göğüs kemiği 4 cm aşağı inecek şekilde ( yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar) 30 kalp basısı uygulanır, bu işlemin hızı dakikada 100 bası olacak şekilde ayarlanır,
solunum yaptırılır (30;2) , 16- İlkyardımcı yalnız ise; 30;2 göğüs basısının 5 tur tekrarından sonra 112’yi kendisi arar,
yaşamsal refleksleri veya tıbbi yardım gelene kadar kesintisiz devam edilir.
Hava yolunun, solunumu gerçekleştirmek için gerekli havanın geçişine engel olacak şekilde tıkanmasıdır. Tıkanma tam tıkanma ya da kısmi tıkanma şeklinde olabilir.
Öksürür,
Nefes alabilir,
Konuşabilir.
Bu durumda hastaya dokunulmaz, öksürmeye teşvik edilir. Tam tıkanma belirtileri:
- 19 -
Nefes alamaz,
Acı çeker, ellerini boynuna götürür,
Konuşamaz,
Rengi morarmıştır.
Bu durumda Heimlich Manevrası (=Karına bası uygulama) yapılır. Şekil 14: Üst hava yollarının tam tıkanmasını gösteren evrensel pozisyon Bilinci yerinde tam tıkanıklık olan kişilerde Heimlich Manevrası (=Karına bası uygulama) nasıl uygulanır?
Hasta ayakta ya da oturur pozisyonda olabilir,
Hastanın yanında veya arkasında durulur,
Bir elle göğsü desteklenerek öne eğilmesi sağlanır,
Diğer elin topuğu ile hızla 5 kez sırtına ( kürek kemikleri arasına) süpürür tarzda vurulur,
Tıkanıklığın açılıp açılmadığına bakılır, açıldıysa işlem durdurulur,
Tıkanıklık açılmadıysa heimlich manevrası yapılır;
Hastanın arkasına geçip sarılarak gövdesi kavranır,
Bir elin başparmağı midenin üst kısmına, göğüs kemiği altına gelecek şekilde yumruk yaparak konur. Diğer el ile yumruk yapılan el kavranır,
Kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırılır,
Bu hareket 5 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar tekrarlanır,
Tıkanıklık açılmadıysa tekrar sırtına vurulur,
Bu işlemler 5’er kez olacak şekilde dönüşümlü olarak tekrarlanır,
- 20 -
Hastanın bilinci kapanırsa, sert zemin üzerine yatırılır,
Şah damarından nabız ve solunum değerlendirilir,
Tıbbi yardım istenir (112),
Temel yaşam desteği uygulanır.
Şekil 15: Bilinci açık kişilerde hava yolunu açma yöntemi(Heimlic Yöntemi) Bilincini kaybetmiş(=bilinci kapalı) kişilerde Heimlich Manevrası:
Hasta yere yatırılır, yan pozisyonda sırtına 5 kez vurulur,
Tıkanma açılmadığı takdirde hasta düz bir zeminde başı yana çevrilir,
Hastanın bacakları üzerine ata biner şekilde oturulur,
Bir elin topuğunu göbek ile göğüs kemiği arasına yerleştirilir, diğer el üzerine konur,
Göbeğin üzerinden kürek kemiklerine doğru eğik bir baskı uygulanır,
Şah damarından nabız ve solunum değerlendirilir,
İşleme yabancı cisim çıkıncaya kadar devam edilir,
Tıbbi yardım istenir (112),
Bu hareketi 5–7 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar ya da yardım gelinceye kadar devam edin,
Bu tür olgularda havayolu tıkanıklığından şüphelenildiğinde, ilkyardımcılar Temel Yaşam Desteği uygulamalarını yapacaklardır. Kurtarıcı nefes verdikten sonra hava gitmiyorsa tıkanıklık olduğu düşünülür, ilkyardımcı ağız içinde yabancı cisim olup olmadığını kontrol etmeli, yabancı cisim görüyorsa çıkarmalıdır.
- 21 - Şekil 16: Bilinci kapalı kişilerde uygulanan Heimlic Manevrası Bebeklerde tam tıkanıklık olan hava yolunun açılması (*):
Bebek ilkyardımcının bir kolu üzerine ters olarak yatırılır,
Başparmak ve diğer parmakların yardımıyla bebeğin çenesi kavranarak boynundan tutulur ve yüzüstü pozisyonda öne doğru eğilir,
5 kez el bileğinin iç kısmı ile bebeğin sırtına kürek kemiklerinin arasına hafifçe vurulur,
Diğer kolun üzerine başı elle kavranarak sırtüstü çevrilir,
Yabancı cismin çıkıp çıkmadığına bakılır,
Çıkmadıysa başı gövdesinden aşağıda olacak sırtüstü şekilde tutulur,
5 kez iki parmakla göğüs kemiğinin alt kısmından karnın üs kısmına baskı uygulanır,
Tıbbi yardım istenir (112). (*)Bebek çok küçük ise ve karından baskı uygulanamıyorsa bebekler için yukarıda anlatılan uygulamalar yapılır. Ancak diğer hallerde bebeklerde yapılan uygulamalar, bilinci kapalı erişkinlerde yapılan Heimlich Manevrası uygulamaları ile aynıdır. Şekil 17: Bebeklerde Heimlic Manevrasının uygulanması
- 22 - Kısmi tıkanıklık olan kişilerde nasıl ilkyardım uygulanır?
Eğer kişinin hava yolunda yeterli hava giriş çıkışı mevcutsa, kazazede öksürmeye teşvik edilmeli, yakından izlenmeli ve başka bir girişimde bulunulmamalıdır. Kazazedenin henüz ayakta durabildiği bu dönemde onun arka tarafında yer alınmalıdır,
Kazazedenin solunum ve öksürüğü zayıflarsa ya da kaybolursa ve morarma saptanırsa derhal girişimde bulunulmalıdır,
Belirgin bir yabancı cisim, yerinden çıkmış veya gevşemiş takma dişleri varsa bunlar yerinden çıkarılır,
tam tıkanmada anlatılan uygulamalara başlanır.
- 23 - (4) KANAMALARDA İLKYARDIM Kanama nedir? Damar bütünlüğünün bozulması sonucu kanın damar dışına (vücudun içine veya dışına doğru) doğru akmasıdır. Kanamanın ciddiyeti aşağıdaki durumlara bağlıdır:
Kanamanın hızı,
Kanama miktarı,
Kişinin fiziksel durumu ve yaşı . Kaç çeşit kanama vardır? Vücutta kanın aktığı bölgeye göre 3 çeşit kanama vardır: Dış kanamalar: Kanama yaradan vücut dışına doğru olur. İç kanamalar: Kanama vücut içine olduğu için gözle görülemez. Doğal deliklerden olan kanamalar: Kulak, burun, ağız, anüs, üreme organlarından olan kanamalardır.
Damar tipine göre ise: Kanama arter (atardamar), ven (toplardamar) ya da kılcal damar kanaması olabilir. Atar damar kanamaları kalp atımları ile uyumlu olarak kesik kesik akar ve açık renklidir. Toplardamar kanamaları ise koyu renkli ve sızıntı şeklindedir. Kılcal damar kanaması küçük kabarcıklar şeklindedir.
Kanamanın değerlendirilmesinde, şok belirtilerinin izlenmesi çok önemlidir. Vücutta baskı uygulanacak noktalar nelerdir? Ataradamar kanamalarında kan basınç ile fışkırır tarzda olur. Bu nedenle, kısa zamanda çok kan kaybedilir. Bu tür kanamalarda asıl yapılması gereken, kanayan yer üzerine veya kanayan yere yakın olan bir üst atardamar bölgesine baskı uygulanmasıdır. Vücutta bu amaç için belirlenmiş baskı noktaları şunlardır:
3-Koltukaltı : Kol atardamarı baskı yeri 4-Kolun üst bölümü : Kol atardamarı baskı yeri 5-Kasık : Bacak atardamarı baskı yeri 6-Uyluk : Bacak atardamarı baskı yeri
- 24 - Şekil 18: Kanamayı durdurmak için vücuttaki bası yerleri Kanamalarda ilkyardım uygulamaları nelerdir? Dış kanamalarda ilkyardım:
İlkyardımcı kendini tanıtır ve hasta yaralı sakinleştirilir,
Hasta/ yaralı sırt üstü yatırılır,
Hasta/yaralının durumu değerlendirilir (ABC),
Tıbbi yardım istenir (112),
Yara ya da kanama değerlendirilir,
Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırılır,
Kanama durmazsa ikinci bir bez koyarak basıncı arttırılır,
Gerekirse bandaj ile sararak basınç uygulanır,
Kanayan yere en yakın basınç noktasına baskı uygulanır,
Kanayan bölge yukarı kaldırılır,
Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa, yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa, uzuv kopması varsa ve/veya baskı noktalarına baskı uygulamak
yeterli olmuyorsa boğucu sargı (turnike) uygulanır,
Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde hasta/yaralının üstü örtülür,
Şok pozisyonu verilir,
Yapılan uygulamalar ile ilgili bilgiler (boğucu sargı uygulaması gibi) hasta/yaralının
Yaşam bulguları sık aralıklarla (2-3dakikada bir) değerlendirilir
Hızla sevk edilmesi sağlanır.
- 25 - Şekil 19: Dış kanamalarda ilkyardım uygulaması İç kanamalarda ilkyardım: İç kanamalar, şiddetli travma, darbe, kırık, silahla yaralanma nedeniyle oluşabilir. Hasta/yaralıda şok belirtileri vardır. İç kanama şüphesi olanlarda aşağıdaki uygulamalar yapılmalıdır:
Hasta/yaralının bilinci ve ABC si değerlendirilir,
Tıbbi yardım istenir (112)
Üzeri örtülerek ayakları 30 cm yukarı kaldırılır,
Asla yiyecek ve içecek verilmez,
Hareket ettirilmez (özellikle kırık varsa),
Yaşamsal bulguları incelenir,
Sağlık kuruluşuna sevki sağlanır. Hangi durumlarda boğucu sargı (turnike) uygulanmalıdır?
Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa (kanamayı durdurmak ve daha sonra da diğer yaralılarla ilgilenebilmek için),
Uzuv kopması varsa,
Baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa
Boğucu sargı uygulaması kanamanın durdurulamadığı durumlarda başvurulacak en son uygulamadır. Ancak eskisi kadar sık uygulanmamaktadır. Çünkü uzun süreli turnike uygulanması sonucu doku harabiyeti meydana gelebilir ya da uzvun tamamen kaybına neden olunabilir.
Turnike uygulamasında kullanılacak malzemelerin genişliği en az 8–10 cm olmalı,
Turnike uygulamasında ip, tel gibi kesici malzemeler kullanılmamalı,
Turnikeyi sıkmak için tahta parçası, kalem gibi malzemeler kullanılabilir,
Turnike kanama duruncaya kadar sıkılır, kanama durduktan sonra daha fazla sıkılmaz, Turnike uygulanan bölgenin üzerine hiçbir şey örtülmez,
- 26 -
Turnike uygulamasının yapıldığı saat bir kağıda yazılmalı ve yaralının üzerine asılmalı,
dakikada bir turnike gevşetilmeli,
Turnike uzvun koptuğu bölgeye en yakın olan ve deri bütünlüğünün bozulmamış olduğu bölgeye uygulanır.
el ve ayağın beslenmesini bozabileceği için uygulanmaz. Uzuv kopması durumlarında, önkol ve bacağa da turnike uygulanabilir. BOĞUCU SARGI (TURNİKE) UYGULAMA TEKNİĞİ 1- İlkyardımcı eline geniş, kuvvetli ve esnemeyen bir sargı alır, 2- Şerit yarı uzunluğunda katlanır, uzuv etrafına sarılır, 3- Bir ucu halkadan geçirip çekilir ve iki ucu bir araya getirilir, 4- Kanamayı tamamen durduracak yeterlikte sıkı bir bağ atılır,
Sargının içinden sert cisim (kalem gibi) geçirilir ve uzva paralel konuma getirilir,
5- Sert cisim uzva dik konuma getirilerek sargı çözülmeyecek şekilde tespit edilir, 6- Hasta/yaralının elbisesinin üzerine, adı ve turnikenin uygulandığı zaman (saat ve dakika) yazılı bir kart iğnelenir, 7- Çok sayıda yaralı olduğunda, yaralının alnına rujla veya sabit kalemle “turnike” veya “T” harfi yazılır, 8- Hasta/yaralı pansuman ve turnikesi görülecek şekilde battaniye ile sarılır, 9- Turnike 15-20 dakika aralıklarla gevşetilir, sonra tekrar sıkılır.
Yüklə 3,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|