Ujdə ¸ci i ¸sini tam yerinə yetir

urd

¨

ukdə, u ¸saqlar valideynlərini, va-

lideynlər isə u ¸saqlarını sevirlər. Bu c

¨

ur məhəbbə-

tə, x

¨

ususilə də məsih ¸ci ailələrində rast gəlinir. Vali-

deynlərlə u ¸saqlar arasında bu c

¨

ur ba

˘

glılı

˘

gın olmasına

baxmayaraq, bəzən

¨

unsiyyət etmək onlar

¨

u ¸c

¨

un ¸cətin

olur. Hətta aralarında a ¸cıq və səmimi

¨

unsiyyət olsa

da, nəyə g

¨

orə onlar bəzi m

¨

ovzular barədə

¨

umu-

miyyətlə danı ¸smırlar? Yax ¸sı

¨

unsiyyətin olmasına ma-

ne ¸cilik t

¨

orədən nədir? Bəs bu maneələri necə dəf et-

mək olar?

¨

UNS

˙

IYYçT ETMçK

¨

U ¸C

¨

UN VAXTI SATIN ALIN

3

Bir ¸cox ailələr

¨

urəkdən

¨

unsiyyət etmək

¨

u ¸c

¨

un ki-

fayət qədər vaxt tapmırlar. Ancaq bu, həmi ¸sə belə

olmayıb. Musa pey

˘

gəmbər israilli atalara məslə-

hət verərək demi ¸sdi: «[Allahın s

¨

ozlərini]

¨

ovladlarının

¸s

¨

uuruna yax ¸sı-yax ¸sı yerit. Evində oturanda, yol ge-

dəndə, yatanda, duranda bunlar barədə danı ¸s» (Qa-

nun. t. 6:6, 7). Həmin d

¨

ovrdə u ¸saqlar vaxtlarını ya

b

¨

ut

¨

un g

¨

un

¨

u anaları ilə evdə ke ¸cirir, ya da atalarının i ¸s

yerində və ya tarlada onunla birgə i ¸sləyirdilər. U ¸saq-

ların və valideynlərin birlikdə olmaq və

¨

unsiyyət

1, 2.

Valideynlər və u ¸saqlar, adətən, bir-birlərinə hansı hiss-

ləri bəsləyirlər, bəs hərdən hansı ¸cətinlik yaranır?

3.

a) Bir ¸cox ailələrdə yax ¸sı

¨

unsiyyət qurmaq nə

¨

u ¸c

¨

un ¸cətin-

dir? b) Nəyə g

¨

orə qədim

˙

Israildə birgə vaxt ke ¸cirmək ailələr

¨

u ¸c

¨

un problem deyildi?

V

AL

˙

IDEYNLçR Vç

U ¸SAQLAR,

MçHçBBçTLç

¨

UNS

˙

IYYçT ED

˙

IN

«Qoy hər bir insan

e ¸sitməyə hazır olsun,

danı ¸sma

˘

ga və qəzəb-

lənməyə tələsməsin»

(YAQ. 1:19).

NECç CAVAB VERçRD

˙

IN

˙

IZ?

¨

Unsiyyətə vaxt ayırmaq

nəyə g

¨

orə vacibdir?

Valideynlər Yaqub 1:19 ayəsini

necə tətbiq edə bilərlər?

U ¸saqlar Yaqub 1:19 ayəsini

necə tətbiq edə bilərlər?

19

20

G

¨

OZçT

ŸC

˙

I Q

¨

ULLçS

˙

I

etmək

¨

u ¸c

¨

un bolluca vaxtları olurdu. Nə-

ticədə, valideynlərin u ¸saqlarının tələbat-

larını və arzularını, eləcə də necə insan

olduqlarını

¨

oyrənmək imkanları yara-

nırdı. Eynilə, u ¸saqların da valideynləri-

ni daha yaxından tanıma

˘

ga kifayət qədər

vaxtları və f

¨

ursətləri olurdu.

4

Bu g

¨

un isə həyat tamamilə fərqlidir.

Bəzi

¨

olkələrdə u ¸saqları erkən ya ¸sların-

dan, hətta iki ya ¸sından ba

˘

g ¸caya qoyur-

lar. Bir ¸cox valideynlər isə i ¸slədikləri

¨

u ¸c

¨

un evdə tapılmırlar. B

¨

ut

¨

un ailə bir yer-

də olanda da vaxtlarını komp

¨

uterə, tele-

vizora və ya digər elektron cihazlara sərf

edirlər. çksər hallarda isə u ¸saqlarla vali-

deynlər arasında m

¨

unasibət soyuyur və

onlar bir-birlərinə yad olurlar. Aralarında

¨

unsiyyət, demək olar ki, yox dərəcəsinə

¸catır.

5

Ailənlə birgə vaxt ke ¸cirmək

¨

u ¸c

¨

un

vaxtı satın ala bilərsənmi?

(Efeslilərə

4.

Bu g

¨

un bir ¸cox ailələrdə

¨

unsiyyət nəyə g

¨

orə

problemdir?

5, 6.

U ¸saqları ilə daha ¸cox vaxt ke ¸cirmək

¨

u ¸c

¨

un

bəzi valideynlər vaxtı necə satın alırlar?

5:15, 16 ayələrini oxu.) Bəzi ailələr

¨

oz ara-

larında qərara gəlirlər ki, televizora və

komp

¨

uterə ayırdıqları vaxtı azaltsınlar.

Digərləri isə birgə vaxt ke ¸cirmək

¨

u ¸c

¨

un

g

¨

undə, ən azı, bir dəfə s

¨

ufrə arxasına

yı

˘

gı ¸sırlar. Ailəvi ibadət ke ¸cirmək isə vali-

deynlərlə u ¸saqları bir-birinə yaxınla ¸sdır-

maq və ruhani s

¨

ohbətlər etmək

¨

u ¸c

¨

un əla

f

¨

ursətdir. Həftədə ailəvi ibadətə təxmi-

nən bir saat vaxt ayırmaq yax ¸sı ba ¸slan-

˘

gıcdır, ancaq səmimi

¨

unsiyyətə yol a ¸c-

maq

¨

u ¸c

¨

un daha ¸cox ¸sey tələb olunur.

Belə ki,

¨

unsiyyətə m

¨

untəzəm olaraq vaxt

ayırmaq m

¨

utləqdir. Bundan əlavə, hər

səhər məktəbə getməzdən əvvəl u ¸sa

˘

gı

ruhlandırma

˘

gın, birgə g

¨

undəlik ayəni

nəzərdən ke ¸cirməyin və dua etməyin də

ona b

¨

oy

¨

uk faydası olacaq.

6

Bəzi valideynlər

¨

ovladları ilə daha

¸cox vaxt ke ¸cirmək

¨

u ¸c

¨

un həyatlarında

dəyi ¸sikliklər etməli olurlar. Məsələn, iki

u ¸saq anası olan Laura

1 b ¨ut ¨un g ¨un ¨u i ¸s-

ləyirdi, amma

¨

ovladlarına g

¨

orə i ¸sdən

¸cıxmalı oldu. O deyir: «çvvəllər hər

1 Ad dəyi ¸sdirilib.

Diqqəti yayındıran ¸seylərin ailənizdə

¨

unsiyyətə mane olmasına yol verməyin

səhər hamımız qapıdan ¸cıxaraq kimimiz

i ¸sə, kimimiz məktəbə gedirdik. Ax ¸sam

mən evə qayıdanda u ¸saqlarım artıq yat-

mı ¸s olurdu; adətən, onları dayə yatız-

dırırdı.

˙

I ¸sdən ¸cıxdıqdan sonra pulumu-

zun az olmasına baxmayaraq, indi mən

u ¸saqlarımın nə d

¨

u ¸s

¨

und

¨

uklərini və han-

sı problemlərlə

¨

uzlə ¸sdiklərini daha yax-

¸sı bilirəm. Onların dualarına qulaq asır,

d

¨

uzg

¨

un istiqamət verir, ruhlandırır və

¨

oyrədirəm».

E ¸S

˙

ITMçYç HAZIR OLUN

7

Yuxarıda adları ¸cəkilən m

¨

uəlliflər

gənclərlə m

¨

usahibələrindən sonra xo ¸s

¨

unsiyyətə mane ¸cilik t

¨

orədən ba ¸sqa bir

problemin oldu

˘

gunu da qeyd edirlər.

Onların s

¨

ozlərinə g

¨

orə, u ¸saqların ¸coxu

valideynlərinin onları dinləmədiklərin-

dən ¸sikayətlənir. Bu problem he ¸c də

birtərəfli deyil. ¸Cox vaxt

¨

ovladları ilə

¨

unsiyyət valideynləri də qane etmir.

¨

Un-

siyyət qapısını a ¸cıq saxlamaq

¨

u ¸c

¨

un ailə

¨

uzvləri bir-birlərini diqqətlə dinləməyi

bacarmalıdırlar.

(Yaqub 1:19 ayəsini

oxu.)

8

Valideynlər, u ¸saqlarınıza, do

˘

grudan

da, qulaq asırsınızmı? D

¨

uzd

¨

ur, yor

˘

gun

olanda və ya s

¨

ohbət əhəmiyyətsiz g

¨

o-

r

¨

unəndə bunu etmək ¸cətin olur. Ancaq

unutmayın ki, sizin

¨

u ¸c

¨

un əhəmiyyətsiz

kimi g

¨

or

¨

unən bir ¸sey u ¸sa

˘

gınız

¨

u ¸c

¨

un ¸cox

vacib ola bilər. Dinləmək təkcə u ¸sa

˘

gın

nə dediyinə yox, necə dediyinə də diq-

qət yetirmək deməkdir. U ¸sa

˘

gınızın səsi-

nin tonu, hərəkətləri və mimikası onun

hisslərini və d

¨

u ¸s

¨

uncələrini ba ¸sa d

¨

u ¸s-

məyə k

¨

omək edəcək. Həm ¸cinin suallar

vermək də olduqca vacibdir. M

¨

uqəddəs

Kitabda deyilir: «

¨

Urəyin d

¨

u ¸s

¨

uncələri də-

rin sulara ox ¸sar, dərrakəli adam onu ¸cə-

7.

Valideynlər və u ¸saqlar nədən ¸sikayətlənir-

lər?

8.

Valideynlər u ¸saqlarına, do

˘

grudan da, qulaq

asmaq

¨

u ¸c

¨

un nə edə bilərlər?

kib ¸cıxarar» (S

¨

ul. məs. 20:5). U ¸sa

˘

gınızla

həssas məsələlər barədə s

¨

ohbət edərkən

anlayı ¸slı və dərrakəli olmaq x

¨

ususilə va-

cibdir.

9

U ¸saqlar, valideynlərinizə itaət edir-

sinizmi? Allahın Kəlamında yazılıb:

«O

˘

glum, ata tərbiyəsinə qulaq as, ananın

¨

oyrətdiklərini kənara atma» (S

¨

ul. məs.

1:8). U ¸saqlar unutmamalıdırlar ki, vali-

deynləri onları sevir və onların xeyirlə-

rini d

¨

u ¸s

¨

un

¨

ur (Efes. 6:1). Yax ¸sı

¨

unsiyyət

olanda və valideynlərin onları sevdiyini

biləndə itaət etmək u ¸saqlar

¨

u ¸c

¨

un asan

olur. U ¸saqlar, hər-hansı məsələ ilə ba

˘

glı

nə hiss etdiyinizi valideynlərinizlə b

¨

ol

¨

u-

¸s

¨

un. Bunun sayəsində onlar sizi ba ¸sa d

¨

u-

¸səcəklər. çlbəttə, siz də onları ba ¸sa d

¨

u ¸s-

məyə ¸calı ¸smalısınız.

10

Həmya ¸sıdlarından məsləhət alar-

kən diqqətli olmalısan. ¸C

¨

unki onlar e ¸sit-

mək istədiyin s

¨

ozləri deyə bilərlər. Am-

ma onların məsləhətinin sənə nəinki he ¸c

bir faydası olmaz, hətta zərəri dəyə bi-

lər. Ya ¸slı insanlardan fərqli olaraq, gənc-

lər m

¨

udrikliyə və təcr

¨

ubəyə malik deyil.

Buna g

¨

orə də bir ¸coxları verdikləri qə-

rarların gələcəkdə onlara vuraca

˘

gı zərəri

qabaqcadan g

¨

orə bilmirlər. Gəlin S

¨

uley-

man pad ¸sahın o

˘

glu Rexavamın n

¨

umu-

nəsini yadımıza salaq. O,

˙

Israilin pad ¸sa-

hı se ¸ciləndə ya ¸slı insanların məsləhətinə

qulaq assaydı, m

¨

udrik hərəkət etmi ¸s

olardı. Amma o, birlikdə b

¨

oy

¨

ud

¨

uy

¨

u həm-

ya ¸sıdlarının a

˘

gılsız məsləhətlərini

¨

us-

t

¨

un tutdu. Nəticədə, Rexavam xalqın

dəstəyini itirdi (1 Pad. 12:1—17). Rexa-

vamın se ¸cdiyi yanlı ¸s yol ilə getməkdən-

sə, valideynlərinlə

¨

unsiyyət qapısını a ¸cıq

saxlamaq

¨

u ¸c

¨

un əlindən gələni et.

¨

Oz

fikirlərini valideynlərinlə b

¨

ol

¨

u ¸s. Onla-

rın məsləhətlərindən və m

¨

udrikliyindən

faydalan (S

¨

ul. məs. 13:20).

9.

U ¸saqlar nə

¨

u ¸c

¨

un valideynlərinə qulaq asma-

lıdırlar?

10.

Rexavamın n

¨

umunəsindən nə

¨

oyrənirik?

15 MAY 2013

21

22

G

¨

OZçT

ŸC

˙

I Q

¨

ULLçS

˙

I

11

Valideynlər,

¨

ovladlarınızın həmya-

¸sıdlarından məsləhət almasını istəmirsi-

nizsə, onda əl ¸catan və

¨

unsiyyətcil olun.

Bir yeniyetmə bacı yazır: «Valideynlərim

o

˘

glan adı e ¸sidən kimi, dərhal tə ¸svi ¸sə d

¨

u-

¸s

¨

urlər. Buna g

¨

orə mən də narahat olma

˘

ga

ba ¸slayır və s

¨

ohbəti davam etdirmək istə-

mirəm». Digər gənc bacı isə deyir: «Bir

¸cox yeniyetmələr valideynlərindən məs-

ləhət almaq istəyirlər, ancaq g

¨

orəndə

ki, valideynləri onları ciddi qəbul etmir,

onda onları ba ¸sa d

¨

u ¸səcək birinin, hət-

ta

¨

ozlərindən təcr

¨

ubəsizin yanına gedir-

lər». çgər istənilən m

¨

ovzuda

¨

ovladlarını-

zı dinləyib ba ¸sa d

¨

u ¸sməyə ¸calı ¸ssanız, ¸cox

ehtimal ki, onlar

¨

urəklərini sizə a ¸cacaq

və məsləhətinizi qəbul edəcəklər.

DANI ¸SMA

˘

GA TçLçSMçY

˙

IN

12

Valideynlərin

¨

ovladlarının s

¨

ozlərinə

emosional və kəskin reaksiya g

¨

ostərməsi

də

¨

unsiyyətə əngəl yaradır. Bu «axır g

¨

un-

lərdə» d

¨

unya təhl

¨

ukələrlə dolu oldu

˘

gun-

dan məsih ¸ci valideynlər

¨

oz

¨

ovladlarını

qorumaq istəyirlər (2 Tim. 3:1—5). Lakin

valideynlərin onları qorumaq istəməsi

u ¸saqlara yersiz g

¨

or

¨

unə bilər.

13

Valideynlər fikirlərini dərhal bildir-

məməklə m

¨

udrik davranmı ¸s olurlar.

D

¨

uzd

¨

ur, u ¸saqlar valideynləri narahat

edən bir ¸sey deyəndə, adətən, susmaq

asan olmur. Ancaq cavab verməmi ¸sdən

qabaq diqqətlə dinləmək vacibdir. M

¨

ud-

rik S

¨

uleyman pad ¸sah yazmı ¸sdır: «E ¸sit-

məzdən qabaq cavab vermək səfehlik və

r

¨

usvay ¸cılıqdır» (S

¨

ul. məs. 18:13). çgər siz

sakitliyinizi qorusanız, u ¸sa

˘

gınız hər ¸seyi

sizə axıra kimi danı ¸sacaq. Beləcə, onla-

ra k

¨

omək etməmi ¸sdən əvvəl məsələdən

11.

Valideynlərin əl ¸catan olmamaları nə ilə nə-

ticələnə bilər?

12.

Valideynlərin reaksiyası u ¸saqları ilə

¨

un-

siyyətlərinə necə sədd ¸cəkə bilər?

13.

Tez-tələsik fikir s

¨

oyləməmək

¨

u ¸c

¨

un vali-

deynlər nəyə g

¨

orə diqqətli olmalıdırlar?

tam agah olacaqsınız. Unutmayın ki, d

¨

u-

¸s

¨

unmədən tez-tələsik danı ¸smaq

¨

urəyə

sa

˘

galmaz yara vura bilər (çyy. 6:1—3).

Qay

˘

gıke ¸s bir valideyn kimi, u ¸saqlarınıza

qulaq asaraq onları ba ¸sa d

¨

u ¸s

¨

un və s

¨

ozlə-

rinizlə onların yaralarına məlhəm olun.

14

U ¸saqlar, siz də valideynlərinizin de-

diklərinə dərhal etirazınızı bildirərək

cavab verməyə tələsməməlisiniz, ¸c

¨

un-

ki Allah onlara sizi tərbiyə etmək mə-

suliyyətini həvalə edib (S

¨

ul. məs. 22:6).

Ola bilsin, sənin indi

¨

uzlə ¸sdiyin vəziy-

yətlə onlar da nə vaxtsa

¨

uzlə ¸siblər.

¨

Ustə-

lik, gənc ikən yol verdikləri səhvlərə

g

¨

orə pe ¸smandırlar və səni bu səhvlər-

dən var-g

¨

ucləri ilə qoruma

˘

ga ¸calı ¸sırlar.

Buna g

¨

orə də valideynlərinə d

¨

u ¸smən və

rəqib kimi yox, məsləhət ¸ci və dost kimi

yana ¸s.

(S

¨

uleymanın məsəlləri 1:5 ayəsi-

ni oxu.) «Atana və anana h

¨

ormət et» və

onların səni sevdiyi kimi, sənin də onla-

rı sevdiyini g

¨

ostər. Bu, onların səni «Ye-

hovanın verdiyi tərbiyə və

¨

oy

¨

ud-nəsihət-

lə» b

¨

oy

¨

utmələrini asanla ¸sdıracaq (Efes.

6:2, 4).

QçZçBLçNMçYç TçLçSMçY

˙

IN

15

Biz sevdiklərimizə qar ¸sı həmi ¸sə sə-

birli olmuruq. Həvari Pavel «Məsihlə

vəhdətdə olan Kolosdakı m

¨

uqəddəs və

vəfalı qarda ¸slara məktub»unda yazmı ¸s-

dı: «Ey ərlər, arvadlarınızı həmi ¸sə sevin

və onlarla kobud davranmayın. Ey ata-

lar, u ¸saqlarınızı əsəbilə ¸sdirməyin, yox-

sa onlar ruhdan d

¨

u ¸sərlər» (Kolos. 1:1, 2;

3:19, 21). Efeslilərə isə Pavel məsləhət

vermi ¸sdi: «Qoy kin, hirs, qəzəb, qı ¸sqırıq,

təhqiramiz danı ¸sıq... sizdən uzaq olsun»

(Efes. 4:31).

¨

Oz

¨

um

¨

uzdə Allahın m

¨

uqəd-

dəs ruhunun bəhrəsi olan səbir, həlim-

lik və təmkinlik kimi x

¨

ususiyyətləri inki-

14.

Nəyə g

¨

orə u ¸saqlar cavab verməyə tələsmə-

məlidirlər?

15.

Sevdiklərimizə qar ¸sı səbirli olma

˘

ga və sa-

kitliyi qoruma

˘

ga bizə nə k

¨

omək edəcək?

¸saf etdirmək, hətta stress altında olanda

belə, sakitliyi qoruma

˘

ga k

¨

omək edəcək

(Qalat. 5:22, 23).

16

Gəlin

˙

Isanın n

¨

umunəsinə nəzər sa-

laq. Həvarilərilə son ax ¸sam yeməyini

yeyərkən onun ke ¸cirdiyi g

¨

ucl

¨

u gərginliyi

bir anlıq təsəvv

¨

ur edin.

˙

Isa cəmi bir ne ¸cə

saatdan sonra əzablar i ¸cində yava ¸s-ya-

va ¸s

¨

oləcəyini bilirdi. Atasının adının

m

¨

uqəddəs tutulması və bə ¸səriyyətin xi-

lası onun sadiqliyini qorumasından ası-

lı idi. Ancaq yemək zamanı həvarilərin

arasında kimin ən b

¨

oy

¨

uk oldu

˘

guna dair

qız

˘

gın m

¨

ubahisə d

¨

u ¸sd

¨

u.

˙

Isa həvarilərinə

acıqlanmaq və qı ¸sqırmaq əvəzinə, təm-

kinlə onları məzəmmət etdi. Onlara xa-

tırlatdı ki, b

¨

ut

¨

un sınaqları boyu onun-

la bir yerdə olublar. ¸Seytan onları bu

˘

gda

kimi xəlbirlə ələməyi tələb etsə də,

˙

Isa

əminliklə bildirmi ¸sdi ki, ¸sagirdlərinin

sadiqliklərini qoruyacaqlarına inanır.

O hətta həvarilərilə əhd ba

˘

gladı (Luka

22:24—32).

17

Eynilə, u ¸saqlardan da təmkinli ol-

maq tələb olunur. X

¨

ususilə də, yeniyet-

məlik ya ¸slarına qədəm qoyanda onlar fi-

kirlə ¸sə bilərlər ki, valideynlərin verdiyi

g

¨

ostəri ¸s kifayət qədər etibarlı deyil. çgər

hərdən sənə də belə gəlirsə, unutma ki,

valideynlərinin narahat ¸cılı

˘

gı onların sə-

nə olan məhəbbətinin təcəss

¨

um

¨

ud

¨

ur.

Valideynlərinə sakitcə qulaq asmaqla

və onlarla əməkda ¸slıq etməklə onların

h

¨

ormətini, eləcə də məsuliyyətli insan

adını qazanacaqsan. Bu c

¨

ur davranı ¸sla

m

¨

uəyyən sahələrdə daha ¸cox sərbəstlik

əldə edəcəksən. Səbirli olmaq m

¨

udrik-

likdir. M

¨

uqəddəs Kitabın bir məsəlində

deyilir: «Axmaq həddini a ¸sıb

¨

oz

¨

undən

¸cıxar, hikmətli səbirli dayanar» (S

¨

ul.

məs. 29:11).

16.

˙

Isa ¸sagirdlərinə necə məzəmmət etdi və bu

nə

¨

u ¸c

¨

un diqqətəlayiqdir?

17.

U ¸saqlara təmkinli olma

˘

ga nə k

¨

omək edə bi-

lər?

18

Beləliklə, əziz valideynlər və u ¸saq-

lar, əgər ailənizdə

¨

unsiyyət istədiyi-

niz kimi a ¸cıq və səmimi deyilsə, ruhdan

d

¨

u ¸sməyin. Bunun

¨

uzərində i ¸sləməyə və

həqiqət yolunda yeriməyə davam edin

(3 Yəh. 4). Yeni d

¨

unyada insanlar ka-

mil olduqları

¨

u ¸c

¨

un aralarında m

¨

ukəm-

məl

¨

unsiyyət olacaq, anla ¸sılmazlıqlar və

m

¨

ubahisələr olmayacaq. Hal-hazırda isə

hər birimiz sonradan pe ¸sman ¸cılı

˘

gını ¸cək-

diyimiz səhvlərə yol veririk. Buna g

¨

orə də

¨

uzr istəməyə tərədd

¨

ud etməyin.

¨

Urəkdən

ba

˘

gı ¸slayın. Qar ¸sılıqlı məhəbbət telləri ilə

birlə ¸sin (Kolos. 2:2). Məhəbbət ¸cox g

¨

ucl

¨

u

keyfiyyətdir. «Məhəbbət səbirli və xeyir-

xahdır. Məhəbbət... əsəbilə ¸smir, ona edi-

lən pisliyin hesabını tutmur. [...] Hər ¸seyə

qatla ¸sır, hər ¸seyə inanır, hər ¸seyə

¨

umid

edir, hər ¸seyə d