Учебное пособие по курсу "Электрические измерения и инструменты" написано по типовой программе разработанной на основе Государственных
Yüklə 3,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.3 Elektr va magnit kattaliklarni o‘lchashda qo‘llanadigan Davlat standartlari
|
2.2-jadval
Asbob tizim i Shartli belgisi T ok t ur i C hast ot a diapaz on i Ayl an tir uvc hi m o m ent tengl am asi S hk al a tengl am asi Aniq lik k la sslar i V azifas i M α mex M α el ME − 0 BswI KX 0,1;0,2;0, 5 A, V, Ω , G − 0 BswI KX -//- -//- EM ~ kHz d dL I 2 2 1 KX 2 0,5;1;1,5 A, V, Hz, φ ED ~ Bir necha o‘n kHz larda d dM I I 2 , 1 2 1 KX 1 X 2 0,05;0,1; 0,2 A, V, W, Hz, φ FD ~ - // - KI 1 I 2 KX 1 X 2 0,5;1;1,5 -//- ES ~ MHz d dC U 2 2 1 KX 2 0,5;1;1,5 V I ~ 50 Hz sin 2 1 Ф cfФ KN 1;1,5;2 W, Wh 15 2.3 Elektr va magnit kattaliklarni o‘lchashda qo‘llanadigan Davlat standartlari O‘zbekiston Respublikasining metrologiya to‘g‘risidagi qonuni davlatimiz mustaqillikka erishganidan so‘ng qabul qilingan bo‘lib, unda MDH davlatlarida ham qo‘llanilayotgan hamda respublikamiz qonunlariga zid bo‘lmagan moddalari o‘z kuchini saqlab qolgan. Metrologiya bo‘yicha qonunchilik hamda standartlarning yaratilish jarayonlari dinamik jarayonlar bo‘lib fan va texnika taraqqiyotining rivojlanishi bilan birgalikda ular o‘rta hisobda har 12-15 yilda bir marotaba, zarurat tug‘ilganida yanada kamroq davr ichida, yangilanib turish talab etiladi. Ma’lumki, metrologiya to‘g‘risidagi qonuniga quyidagilarga muvofiq o‘zgartirishlar kiritilgan: O‘zR 26.05.2000 yil 82-II-son Qonuni, O‘zR 25.04.200y yil 482-II-son Qonuni. Ularda quyidagi moddalarda o‘zgartirishlar mavjud: I bo‘lim. Umumiy qoidalar(1-4-1-moddalar); II bo‘lim. Fizik o‘lcham birliklari, ularni qayta hosil qilish va qo‘llash(5-8-moddalar); III bo‘lim. O‘zbekiston Respublikasining metrologiya xizmatlari (9-11-moddalar); IV bo‘lim. Davlat metrologiya tekshiruvi va nazorati(12-19-moddalar); V bo‘lim. Metrologiya ishlarini moliyaviy ta’minlash(20-21 moddalar). I bo‘lim umumiy qoidalarga bag‘ishlangan bo‘lib unda: 1-modda. Asosiy tushunchalar; 2-modda. Metrologiya to‘g‘risidagi qonun hujjatlari; 3-modda. Xalqaro shartnomalar va bitimlar; 4-modda. Metrologiyaga oid faoliyatni davlat tomonidan boshqarish; 4-1-modda. O‘lchovlarning yagona birlikda bo‘lishini ta’minlashga oid normativ hujjatlar kabi moddalar o‘rin olgan. O‘zbekiston Respublikasining metrologiya to‘g‘risidagi Qonuni 1-modda. Asosiy tushunchalar qismida asosiy tushunchalar ishlatilgan. Qonunning 2-modda. Metrologiya to‘g‘risidagi qonun hujjatlari qismida Metrologiya to‘g‘risidagi qonun hujjatlari ushbu Qonunda va O‘zbekiston Respublikasining o‘zga qonun hujjatlaridan iboratligi hamda Qoraqalpog‘iston Respublikasida metrologiya sohasidagi munosabatlar Qoraqalpog‘iston Respublikasi qonuni hujjatlari bilan ham tartibga solinishi ko‘rsatib o‘tilgan. 16 Xalqaro shartnomalar va bitimlar(3-modda) qismida xalqaro shartnomada yoki bitimda O‘zbekiston Respublikasining metrologiya to‘g‘risidagi qonun hujjatlaridagidan o‘zgacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma yoki bitim qoidalari qo‘llanilishi belgilangan.Shuningdek, mazkur Qonunning 4-modda. Metrologiyaga oid faoliyatni davlat tomonidan boshqarish qismida Metrologiyaga oid faoliyatni davlat tomonidan boshqarishni metrologiya bo‘yicha milliy organ – O‘zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligi(“O‘zstandart” agentligi) amalga oshirishi (O‘zR 25.04.2003 y. 482-II-son Qonuni tahriridagi qism) ta’kidlangan. Ma’lumki, “O‘zstandart” vakolatiga: (O‘zR 25.04.2003 y. 482-II-son Qonuni tahriridagi xatboshi) metrologiya sohasidagi yagona davlat siyosatini amalga oshirish, metrologiyaga oid faoliyatni mintaqalararo va tarmoqlararo muvofiqlashtirish; (O‘zR 25.04.2003 y. 482-II-son Qonuni tahriridagi xatboshi) milliy etalonlarni yaratish, tasdiqlash, saqlash va qo‘llab-quvvatlash hamda ularning xalqaro darajada solishtirilishini ta’minlash qoidalarini belgilash;(O‘zR 25.04.2003 y. 482-II-son Qonuni tahriridagi xatboshi)o‘lchov vositalari, usullari va natijalariga qo‘yiladigan umumiy metrologik talablarni aniqlash; davlat metrologiya tekshiruvi va nazoratini amalga oshirish; metrologiya masalalari bo‘yicha normatiq hujjatlarni, shu jumladan, davlatning boshqa boqaruv organlari bilan hamkorlikda (O‘zR 25.04.2003 y. 482-II-son Qonuni tahriridagi xatboshi) O‘zbekiston Respublikasining butun hududida majburiy kuchga ega bo‘lgan normativ hujjatlarni qabul qilish; metrologiya sohasida ilmiy va muhandis-texnik kadrlar tayyorlash; O‘zbekiston Respublikasining metrologiya sohasidagi xalqaro shartnomalariga rioya etilishi ustidan nazoratni amalga oshirish; metrologiya masalalari bo‘yicha xalqaro tashkilotlar faoliyatida qatnashish kirishi belgilangan. O‘zbekiston Respublikasining o‘lchovlarning yagona birlikda bo‘lishini ta’minlash tizimi faoliyat olib borishi va rivojlanishini hamda uning xalqaro o‘lchov tizimi va boshqa mamlakatlarning o‘lchovlar tizimlari bilan uyg‘unlashuvini ta’minlash;(O‘zR 25.04.2003 y. 482-II-son Qonuni tahriridagi xatboshi) iste’molchilar huquqlarini, fuqarolarning sog‘lig‘i va xavfsizligini, atrof-muhitni hamda davlat manfaatlarini noto‘g‘ri o‘lchov natijalarining salbiy oqibatlaridan muhofaza qilishga doir chora-tadbirlarni amalga oshirish (O‘zR 25.04.2003 y. 17 482-II-son Qonuni tahriridagi xatboshi) kabi muhim tushunchalar o‘rin olgan. Qonunning “O‘lchovlarning yagona birlikda bo‘lishini ta’minlashga oid normativ hujjatlar” nomli 4-1-moddasida: O‘lchovlarning yagona birlikda bo‘lishini ta’minlashga oid, metrologiya normalari va qoidalarini belgilovchi hamda O‘zbekiston Respublikasi hududida majburiy kuchga ega bo‘lgan normativ hujjatlarni tasdiqlash va davlat ro‘yxatidan o‘tkazishni “O‘zstandart” agentligi amalga oshirish ta’kidlangan. Yuqoridagi Qonun hujjatlarida O‘zbekiston Respublikasining korxonalari, tashkilotlari, davlat boshqaruv organlari, yuridik shaxslar birlashmalari metrologiya sohasidagi davlat metrologiya tekshiruvi va nazorati tatbiq etiladigan doiradan tashqaridagi normalar va qoidalarni belgilaydigan, o‘lchovlarning yagona birlikda bo‘lishini ta’minlashga oid, “O‘zstandart” agentligi tomonidan tasdiqlangan normativ hujjatlarni aniqlashtiradigan va ularga zid bo‘lmagan hujjatlarni o‘z vakolatlari doirasida ishlab chivishlari hamda tasdiqlashlari mumkinligi (O‘zR 25.04.2003 y. 482-II-son Qonuni tahriridagi xatboshi) ko‘rsatilgan. Yüklə 3,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|