Tarix fanidan

Kamchiliklari: 
Ushbu metoddan foydalanishda
 
keraklicha tarqatma materiallar 
mavjudligi, yoki, vedioproyektor vositasida mavzu o‘quvchilarga yetkazilmasa, 
vaqt taqsimotiga rioya qilinmasa, belgilangan maqsadga erishib bo‘lmaydi 
“
T-T-T
”(TUSHUNDIM, TAHLIL QILDIM, TOPDIM) metodi 
Ushbu metod orqali mavzuni o‘qituvchi tarqatma savol ko‘rinishida yoki jadval 
ko‘rinishida o‘quvchilarga tushuntirishi mumkin. Bunda o‘qituvchi va 
o‘quvchilardan faollik va mavzu bo’yicha bilim va ko‘nikma bo‘lishi talab etiladi. 
Masalan: 8-sinf O‘zbekiston tarixi darsligidagi “Buxoro xonligida madaniy hayot” 
mavzusi misolida ko‘rib chiqamiz. 
1.Mir Arab Madrasasining mudarrisi 
Hofiz Tanish al-Buxoriy
tarix, fiqh,
tilshunoslik, astronomiya va boshqa fanlarga oid 20 dan ortiq asar yozib
qoldirgan. Ular orasida „Xoqonga foydali maslahatlar“ asari alohida ahamiyatga
ega. To‘g‘ri javob esa 
Muhammad Sharif Buxoriy
2. XVII-XVIII asming birinchi yarmida ham Buxoroda tarix fani sohasida
qator tarixiy asarlar yozildi. Xususan, Muhammad Solihning „Shayboniynoma“,
Muhammad Haydarning „Tarixi Rashidiy“, Fazlulloh ibn Ro‘zbexonning 
„Mehmonnomayi Buxoro“, Hofiz Tanish al-Buxoriyning ,,Abdullanoma“,
(„Sharafnomayi shohiy“), Sulton Muhammad Hofiz Toshkandiyning „Tarixi
jadidayi Toshkand“ kabi asarlari 
To‘g‘ri javob esa 
Muhammad Yusuf Munshiyning „Tarixi Muqimxoniy“,
Muhammad Amin Buxoriyning „Ubaydullanoma“ va Abdurahmon Tolening
„Abulfayzxon tarixi“
kabi asarlari

---

11 
T/r 
Voqealar 
Tarixiy shaxslar
Muha
mm
ad 
Ma
zid
Ka
mol
iddi
n B
inoi
y
Mirz
o Abdulqodir Bedil
S
ayido Na
sa
fiy
Hof
iz T
anish B
uxoriy
Muha
mm
ad Husa
yn B
ux
oriy
Uba
ydull
axon
Muha
mm
ad S
ha
yboniyxon
1 
Tibbiyot ilmida “tabiblar iftixori” deb 
ta’riflangan shaxs 
+
2 
U Nasaf (Qarshi) shahrida tug‘ilgan. Zamon-
doshlari uni „Buxoro shoirlari taxtida sulton“
deb ulug‘laganlar 
+
3 
,,Abdullanoma“, („Sharafnomayi shohiy“), 
asarining muallifi 
+
4 
O‘zbek, fors va arab tillaridagi she’rlarini uch
devonda to ‘pladi. Keyinchalik ular bitta
muqova ichiga jamlandi va u ,,Kulliyot“ deb
nomlandi 
+
5 
,,Shayboniynoma“ asarida Dashti Qipchoq va
Movarounnahming XV asr o‘rtalaridan XVI
asr boshlarigacha bo‘lgan davr voqealar,
shuningdek, shayboniylar bilan Eron
safaviylari o‘rtasidagi munosabatlar haqida
muhim ma’lumotlar beradi 
+
6 
Ruboiynavislikning Bobur Mirzodan keying, 
hikmatnavislikda Ahmad Yassaviydan keying 
o‘rinda turuvchi shaxs
+
7 
U asli keshlik (Shahrisabz) bo‘lib, Dehlida
vafot etgan. Uning yirik asari - „To‘rt unsur“ 
asarida havo, suv, yer, olov haqida,
Shuningdek, o‘simliklar, hayvonlar va
odamning kelib chiqishi haqida ma’lumot 
beradi 
+
8 
,,Hayvonotnoma“ nomli asari orqali zodagon va
amaldorlaming mehnatkash xalqqa o‘tkazgan
jabr-zulmlarini, ularning poraxo‘rligi va
ma’naviy pastkashliklarini fosh etdi 
+
9 
„Qibla tomonini topish ma’rifati“ asarini yozdi 
+
10 
uning yagona she’rlari to‘plami - ,Devon“i
Istanbul shahri kutubxonasida saqlab
kelinmoqda. 
+ 
11 
U she’rlarida Samarqandni jannatga, Buxoro
shahrini esa Ka’ba darajasida ulug‘ladi 
+ 
12 
Uni Turkistonda “Abulma’oniy” deb e’tirof 
etishadi 
+

---

12