Situering. De Kramp, een lusvormige zoetwaterschor

Bezoek aan De Kramp met Marcel De Vriendt: 19 februari 2006.
Bijeenkomst aan café Scheldeoord

Situering.

De Kramp, een lusvormige zoetwaterschor, is gelegen op de linkeroever van de Schelde in de omgeving van Kastel.

Deze prachtige meander is een onderdeel van de grote meander tegenover de Vlassenbroekse Polder (op de rechteroever) en onder de Roggeman (linkeroever) .

De Vlassenbroekse Polder , bestaande uit Nieuwbroek, Uiterdijk en de Krabbendijkse Polder, is 300 ha groot, op het grondgebied Baasrode (Dendermonde).Oorspronkelijk was het een polderlandschap met rietvelden en broekbossen. Sinds de 14^de eeuw, verandert dit, door de aangang zijnde indijkingen van de Schelde. Het gebied wordt ontgind, en door drainage via de vele sloten ontstaan (natte)weilanden. In de jaren 50 van vorige eeuw worden er Canadapopulieren aangeplant voor de houtopbrengst.

Heden bestaat deze polder uit een buitendijks gebied met rietvelden en een wilgenvloedbos en een binnendijks gebied met populierenaanplanting en knotwilgen rondom de voormalige weilanden. Uiterdijk binnen deze polder is aangemerkt als een GOG.

Op de linkeroever, stroomopwaarts net voorbij de Kille van Moerzeke begint de Roggeman.
De Roggeman polder, is het gebied tussen de oude arm van de Schelde en de huidige loop, een natuurlijk afgesloten meander. Er is discussie,binnen het herziene Sigmaplan, om deze polder te voorzien als additioneel GOG. Deze natuurlijke afsnijding is ontstaan in de 12-13^de eeuw, toen ook de Schelde in Weert zijn loop verlegde.

De Kramp

De Kramp werd negen jaar geleden aangekocht door de natuurvereniging Vogelbescherming en is een erkend natuurreservaat. Onteigening was noodzakelijk van de privé-personen welke deze ontpolderde gebieden gebruikten als landbouwveld en weiden. De Kramp bestond uit niet minder dan 24 percelen, afgebakend door wilgen op de grens.
Langs de Schelde is er een lagere binnendijk van 6,5m, terwijl de Sigmadijk (8m) de meanderlus niet volgt en rechtdoor gaat..

De Sigmadijk werd oorspronkelijk met een hoogte van 8,20m gebouwd, maar is iets gaan inklinken. De breedte van deze Sigmadijk is opvallend en bewust, om overspoelen (en ontstaan van wielen) te voorkomen. Deze brede dijk is voorbestemd voor dienstwagens en fietsers zijn toegelaten.

Het systeem van binnendijken werd reeds toegepast in de 15d eeuw (vb Oudbroek). Op 1 november werd de zomerdijk doorgestoken, en kwam met het water het slib binnengespoeld.

Dit kwam de landbouwgrond in de wijk rond Moerzeke ten goede. Op 1 maart werd deze bres weer gedicht.

Tot 1950 heeft men hier regelmatig overstromingen gekend. Na deze laatste grote overstroming, heeft het een volledig jaar geduurd, vooraleer de bres gedicht kon worden. De landbouwcultuur stokte dan ook (1955) en de akkers werden weilanden en wissenplantages. Na het verdwijnen van de zomerdijk werden grienden aangeplant.Tot 1982 heeft men hier dan ook wijmen-wissen gekapt.

Wat men nu ziet binnen het natuurgebiedgebied De Kramp is het resultaat van 50-jaren natuurontwikkeling. De vrij forse bomen staan bij springtij in het water. De voormelde wilgen, langs de vroegere percelen, hebben intussen een diameter van 1 meter. Men vindt er ook veel vlier. De talrijke rietvelden worden onderhouden door periodisch beurtelings kappen, zo niet zal het normaal proces zich voltrekken en zullen de wilgen een natuurlijk bos doen ontstaan. Het riet bereikt een hoogte tot 4 meter. Soms wordt het riet nog overwoekerd door de Reuze Balsem (ex Himalaya) met zijn specifieke muffe geur.

De meander De Kramp is een hindernis voor de binnenscheepvaart. Grotere schepen welke elkaar moeten kruisen, spreken met hoogtij af wie voorrang heeft.

In de 19^de eeuw werd daarom het plan uitgewerkt (maar niet uitgevoerd) om de meander kunstmatig af te snijden.

De zandbanken (slikken) breiden zich uit en gaan tot 10 meter diep in de Schelde. Zij lijken bij laagwater, heel hard, maar zijn onstabiel.

Er wordt in de meander niet gebaggerd, met het gevolg steeds verdere aanslibbing.

Schepen naar Gent, hebben een maximale tonnemaat van 1350 ton.
De beschutting van de dijken gebeurt op een natuurlijke manier door gebruik te maken van verticale palen verbonden met gevlochten snijgrienden.

Palen in het water blijken niet te rotten.

Kastel is gebouwd op een donk ( zoals Moerzeke). Het dorpje heeft zich ontwikkeld door de inzet van de paters van Hemiksem voor de indijking, waarvoor veel arbeidskrachten noodzakelijk waren,met als gevolg veel inwijkelingen. Aan de kerk vindt men nog steeds het wapenschild van de Cisterciënzers.
Bronvermelding: Marcel De Vriendt
Karel Verboven (augustus 2006)