S. M. Turobjonov, M. M. Niyazova

Antropogen o‘zgarishlarning shakllari. 
Tabiatda ro‘y beradigan 
antropogen o ‘zgarishlar asosan quyidagi shakllarda namoyon bo‘ladi.
1. Tog‘-kon ishlari, yer haydash, botqoqliklami quritish, sun’iy 
suv havzalarini barpo etish kabi ishlar natijasida yer yuzasi strukturasi- 
ning buzilishi.
2. Tabiatga begona moddalarning tushishi natijasida tabiatdagi 
moddalar aylanma harakatining buzilishi.
3. Yerning m a’lum m intaqalari va planetam izning deyarli 
hammasida issiqlik va energetika balansining buzilishi.
4. Yowoyi hayvonlarning yo‘q bo'lib ketishi va yangi turlari paydo 
bo‘lishi natijasida «biota» (barcha tirik organizmlar yig‘indisi)da ro‘y 
beradigan o‘zgarishlar.
Atrof-rauhitni muhofaza qilish muammolarining asosiy yo‘nalishlari.
Atrof-muhitni muhofaza qilish bir necha yo'nalishlarga ega bo‘lib, 
boshqa fanlar yutuqlarini qo'llagan holda o‘z oldiga qo£ygan quyidagi 
maqsadlarni hal qiladi.
1. Falsafiy yo‘nalish — tabiat bilan jam iyatning bir butunligiga,
28

---

undan foydalanish va uni him oya qilish birligiga asoslangan.
2. Tarixiy yo‘nalish — biosfera va uning qismlarining mavjudlik 
qonuniyatlarini o‘rganish zarurligiga asoslangan.
3. Ekologik yo‘nalish — insonlaming tabiat bilan biologik jihatdan 
bog‘liq ekanligiga asoslangan.
4. Texnik-iqtisodiy yo'nalish — tabiiy resurslardan oqilona 
foydalanish va muhofaza qilish zarurligiga asoslangan.
5. Sotsial-siyosiy yo‘nalish — atrof-m uhitni m uhofaza qilish 
muammosining butun insoniyat miqyosida hal qilinishi zarur ekanligiga 
asoslangan.
6. Yuridik yo‘nalish - insonlarning tabiatga ko‘rsatayotgan ta ’sirini 
chegaralovchi va jazolashni ta’minlovchi huquqiy aktlami ishlab chiqish 
va uning bajarilishini talab qilishiga asoslangan.
1.7. Atrof-muhitni muhofaza qilish borasida