Referat ham kurs jumisinin ozgeshelikleri

2. Vizual informaciyalar
Vizual informaciyalar-kóriw arqalı qabıl etiletuǵın maǵlıwmatlar. Plakatlar - vizual informaciyanıń bir túri esaplanadı.
Jaqınlıq, uqsaslıq, aralıq, shegara. Biraq vizual informaciyanıń psixologiyalıq táreplerin túsiniw nátiyjeli vuzual obraz jaratıw ushın jeterli emes.
Informaciya dep insan seziw organları arqalı qabıl etetuǵın barlıq maǵlıwmatlarǵa aytıladı. Informaciya latınsha informatio sózinen alınǵan bolıp, túsindiriw, geypara zattı bayanlaw yamasa hádiyse haqqındaǵı maǵlıwmat mánisin ańlatadı. Informaciya degende átirap ortalıqtan, (tábiyattan yamasa jámiyetten) seziw orgonlarımız (kóz, qulaq, murın, awız) arqalı qabıl etip, ańlap alatuǵın hár qanday maǵlıwmattı túsinemiz. Mısalı, kóshede ketip baratırǵanımızda kózimiz arqalı informaciya jıynaymız. Kózdiń nerv kletkalarında jıynalǵan informaciya quramalı túrde almasadı hám bas miydiń kóriw bólimlerine uzatıladı. Bul jerde informaciyaǵa náwbettegi tapsırma beriledi hám tapsırma nátiyjesinen sol waqıtta paydalanıladı. Bulshıq etlerimizge signallar (informaciyalar ) jiberiledi. Bunıń nátiyjesinde biz svetafor shıraǵına qaray joldan ótiwimiz yamasa toqtap qalıwımız múmkin. Solay eken, insanda informaciyanı qabıllawı, jıynawı, qayta islewi, saqlawı hám uzatıwı múmkin eken. Informaciyanıń 90% den aslamının kóriw hám esitiw arqalı qabıl etemiz. Mısalı, biologiya sabaǵında ósimliklerdi úyrenemiz, yaǵnıy ósimliklerdiń turmısı haqqında informaciya alamız. Qandayda bir-bir ıssı predmetke qolımız tiyip ketse, tezlik penen qolımızdı tartıp alamız. Bul jaǵdayda bas miyimiz usı predmettiń joqarı temperaturaǵa iye ekenligi haqqında informaciya aladı.
Informaciya obyektler, hádiyseler, processler haqqındaǵı xabarlar kompleksi bolıp tabıladı. Informaciyalar hár qıylı kóriniste bolıp, olar: tekstli, grafikalıq, dawıslı, video kóriniste, belgi, kartinalı, cifrlı kórinislerde bolıwı múmkin. Insannıń seziw organları, hár qıylı texnikalıq ásbaplar járdeminde belgilenetuǵın sırtqı dúnya qubılısları maǵlıwmatlar dep ataladı. Maǵlıwmatlar anıq wazıypalardı sheshiwde zárúr hám paydalı dep tabılsa - informaciyaǵa aylanadı. Solay , maǵlıwmatlarǵa ol yamasa bul sebeplerge kóre paydalanılıp atırǵan yamasa texnikalıq qurallarda qayta islenip atırǵan, saqlanıp atırǵan, uzatılıp atırǵan belgiler yamasa jazılıp alınǵan gúzetiwler retinde qaraw múmkin.
Biz qanday kóremiz: vizual múnásibetler. Hár saparı biz maǵlıwmatlardı kóriw arqalı qabıl etkenimizde, ózimiz kórip atırǵan zatlardıń uqsas hám parıqlı táreplerin anıqlawǵa háreket etemiz. Bunıń járdeminde obyektlerdi obrazlar arqalı ajıratıw múmkin, bálki olardıń áhmiyetin de túsiniw múmkin. Mısalı, reńlerdegi parq aldımızda 2 túrli obyekt bar ekenin ańlatadı, masshtablardaǵı parq sonı ańlatadı, bir obyekt basqasına salıstırǵanda bizden uzaǵıraqta jaylasqan hám t.b. Obyektler ortasındaǵı múnásibetti biziń miyimiz analiz etkennen keyin, obrazdıń barlıq bólimlerin anıqlaymız hám de neni kórip atırǵanımızdı túsinemiz.
Bul process biziń obyektlerdi kóriw járdeminde taypalaw qábiletimizdi tezlestiredi. Biz ósimlik japıraǵın kórgende átiraptaǵı obyektlerdi, (tap sonday reń, forma, ólshem h.t.b) birgelikte toparlarǵa bólinedi. Qabıllawdıń bul principleri biz informaciyanı qanday taypalawdı túsiniwimiz ushın gilt wazıypasın óteydi. Mısalı, qasında jaylasqan obyektler retinde, biz olardı jaqınlıq belgisi járdeminde taypalaymız, tap sonday birdey obyektlerdi uqsaslıq belgileri menen taypalaymız.