R. H. Ayupov va G. R. Boltaboeva

Birkoin
” atamasi ikki ingliz so’zlarining qisqartmasidan iborat: 
bit
– 
ikkilik sanoq tizimidagi informatsiya birligi va 
coin
– tanga. Yana bosha bir 

---

Toshkent Moliya instituti 
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 
tarafdan, bitkoin internet tarmog’ining protokolini hamda ushbu to’lov tizimida 
ishlatiladigan hisob birligini anglatadi.Bitkoin blokcheyni ochiq va erkin 
texnologiya bo’lib, bir rangli (
per-to-peer yoki P2P
) tarmoqda markaziy 
hokimiyatsiz (
moliyaviy organlar ishtirokisiz
) faoliyat ko’rsatadi. Bu texnologiya 
har bir tranzaktsiyani vaqti va sanasini hisobga olgan holda katta buxgalteriya 
kitobi (
ledger)
ga yozib qo’ygan holda bitkoin yoki 
BTC
ob’ektlarini o’zaro 
almashinishga imkon beradi va ushbu elektron kitobda hech nimani o'zgartirish 
mumkin bo'lmaydi. Tranzaktsiyalarni boshqarish va bitkoinlar hosil qilish 
tarmoqda kollektiv ravishda amalga oshiriladi va ushbu boshqaruvning tuzilishi 
ochiqdir. Bitkoin bloklari zanjiriga hech kim ega bo’la olmaydi va uni hech kim 
boshqara olmaydi ham. Ammo istalgan shaxs unga qo’shilib olishi mumkin. 
Bitkoin o’zining bir qancha unikal hossalari tufayli, zamonaviy to’lov tizimlari 
amalga oshirib bera olmaydigan bir qancha imkoniyatlarning amalga oshirilishini 
ta’minlab beradi. Boshqa turdagi valyutalardan farqli-o’lariq, bitkoin-valyuta 
qandaydir davlat organini, bankni yoki biror-bir kompaniyani o’zida mujassam qila 
olmaydi. Unda har bir bitkoin o’zi yaratilganidan boshlab ishtirok etgan barcha 
amallar vositasida hisob-kitob jurnalida qayd qilinadi. 
Rauggnit
kompaniyasi bosh 
direktori P’yer Nuazaning ta’kidlashicha: “
Bitkoin bu internetdagi raqamli valyuta 
ko’rinishidagi naqd pul birligi bo’lib, to’lovlarni avtoritetli uchinchi tomonsiz 
amalga oshirish imkonini beradi. An’anaviy valyuta turlaridan farqli o’laroq, 
bitkoin programmalashtiriladigan valyutalar sirasiga kiradi va u markaziy 
banklarsiz ishlaydi. Agarda sizda bitkoin hamyoni bo’lsa, siz o’zingiz bank sifatida 
faoliyat ko’rsatishingiz mumkin bo’ladi
”.Bitkoinning blokcheyni kriptografik 
protocol asosida ishlaydi va quyidagilarni amalga oshirish imkonini beradi: Bir 
tomondan, kriptovalyutalar ko’rinishidagi raqamli valyutalar paydo bo’lishi uchun 
to’siq bo’lib kelayotgan “
ikki marta sarf
” masalasini hal qilib beradi (
ya’ni,