Паша Ибиш оьлу Сяфяров

Elnur 
İbiş oğlu Səfərov -Kiçik Qafqazın faydalı qazıntı yataqları 
9 
Dibrar çök
əkliyində, Talış dağlarında mövcuddur. Hacınovur 
dağətəyi, Kiçik Qafqazın dağətəyi və orta dağlıq hissələri 
mülayim iqlim, soyuq qış şəraiti ilə fərqlənirlər.
Atmosfer çöküntül
ərinin miqdarı hidroqrafik şəbəkənin 
paylanmasına təsir göstərir. Azərbaycanın baş çay arteriyaları 
(qolları ilə birlikdə) Kür və Arazdır. Bunlardan başqa, Alazan, 
Əyriçay, Tərtər, Türyançay və bir çox başqa çaylar da 
mövcuddur. 
Böyük Qafqazın cənub yamacındakı Balakən, 
Qaraçay, Şinçay, Göyçay, Girdıman və b. çayların vadiləri 
dağıdıcı qüvvələr nəticəsində genişlənmişdir. Şimal yamacda 
D
əvəçi, Şabran, Çağacuq çaylar formalaşırlar. Kiçik Qafqazın 
çayları, əsas etibarilə, dağ silsiləsinin suayrıcında formalaşaraq, 
şimal, şərq və cənub istiqamətlərdə axır. Şahdağ və Murovdağ 
dağ silsiləsinin şimal-şərqindən mənbəyini götürən Tovuz, 
Z
əyəm, Şəmkir, Qoşqar, Gəncə və bir çox çaylar Kür çayına 
tökülür. Az
ərbaycanda bitki örtüyünün paylanmasında relyef 
qurşağına uyğun olaraq səhra, yarımsəhra, çöl, meşə, dağ-
ç
əmənlik və s. bitki tiplərinə rast gəlinir. Samur-Dəvəçi çöllüyü, 
Abşeron yarımadasının mərkəzindən Muğan düzənliyinə qədər 
sah
ə səhra, yarımsəhra xarakteri daşıyaraq yovşan, şoranlıq otu və 
s. bitkil
ərlə örtülüdür. Kiçik Qafqazın şimal-şərq hissəsinin 
dağətəyi zonasında, yəni Qazax, Xanlar, Ağdərə, Ceyrançöl və 
Şamaxının bəzi sahələri çöl, qismən yarımsəhra tipli bitkilərlə 
örtülüdür. Respu
blikanın orta və yüksək dağlıq yerləri (o 
cüml
ədən Naxçıvan) çəmənlik, çəmən-çöl bitkilərlə örtülüdür. 
Orta dağlıq, qismən yüksək dağlıq qurşaqda iriyarpaqlı 
ağaclardan palıd, fıstıq, vələs geniş yayılmışdır. Talış dağlarında 
relikt olan d
əmir ağacı, ipək akasiyası kimi nadir ağaclar 
mövcuddur. 
Qarışıq yarpaqlı meşələr rütubətli Lənkəran və 
Qarabağ düzənliklərinin örtüyüdür. İqlim, oroqrafik, torpaq-bitki 
örtüyünün mür
əkkəb vəhdəti Azərbaycanda müxtəlif tipli 
landşaftın formalaşmasına şərait yaradır (yarımsəhra, çöl, meşə, 
ç
əmənlik).
Az
ərbaycanda aşağıdakı landşaft tipləri mövcuddur:

---