68
Gnoseologiya – bilish falsafasi. Bilish nazariyasining predmeti va uning o‘ziga xos
xususiyatlari. Gnoseologiyaning mazmuni va mohiyati. Bilim
va bilish falsafiy tahlil
mavzusi sifatida. Bilish tushunchasi. Gnoseologiyaning asosiy kategoriyasi. Bilim –
bilishning maqsadi hamda asosiy natijasi. Bilish ob’ekti va sub’ekti. Sub’ektning
faolligi va bilimning ob’ektivligi. Inson bilishining asosiy bosqichlari: hissiy,
empirik, nazariy, mantiqiy va intuitiv bilish. Hissiy darajadagi bilim va uning
shakllari: sezgi, idrok, tasavvur. empirik bilish shakllari:
kuzatish, eksperiment, ilmiy
dalil. Nazariy bilish shakllari: ilmiy muammo, muammo va masala. Muammoli
vaziyatning
bilish jarayonidagi roli, gipoteza,
tamoyillar, kategoriyalar, paradigmalar.
Tafakkur
va uning mohiyati, shakllari. Tushuncha, hukm va xulosa. Intuitsiya va ijod.
Intuitsiyaning bilish jarayonidagi roli. Oldindan ko‘rish, intuitiv bilish, g‘oyibona
bilish, tahmin, gipoteza va bashorat qilish. Ilmiy bilishning mohiyati va usullari.
Haqiqat tushunchasi. Haqiqatga erishish – bilishning asosiy maqsadi. Haqiqatning
turli shakllari: ob’ektiv, mutloq, nisbiy va konkret haqiqatlar. Hozirgi davrda
bilish
va haqiqat muammosi, uni o‘rganish zarurati. Amaliyot-bilish mezoni, sinov toshi.
Dostları ilə paylaş: