Natyurmort chizmatasviri

GIPSDAN YASALGAN ROZETKA RASMINI CHIZISH 
KETMA - KETLIGI 
Rasm chizishni o‘rganishda murakkab bo‘lgan gipsli predmetlar 
bo‘yicha mashqlar – kapitel, rozetkalar chizishga alohida diqqat 
qaratiladi. Gipsli bu nusxalar bizni oldingi davrlarda yashagan buyuk 
musavvir - me’morlar ishlari bilan tanishtiradi. Hamda jahonning 
barcha badiiy maktablari tajribasida chizish uchun model bo‘lib 
hisoblanadi. (21 - rasm). 
21 - rasm. Gipsli rozetka tasviri.. 

---

43 
Gipsdan yasalgan bu modellarni chizish qo‘zg‘almas bir joyga 
o‘rnatish asosida amalga oshirilganligi sababli chizuvchiga o‘ziga xos 
qulaylik yaratadi. Chizuvchi naturani old tomondan, yondan yoki 
to‘rtdan uch ko‘rinishda, gorizont chizig‘iga nisbatan turli holatda 
chizish imkoniyatiga ega. Bu o‘rganuvchiga perspektiv qisqarishlarni 
mukammalroq egallashda yordam beradi. 
22 - rasm. Naqshli rozetka. 
Naqshlar bir qancha turlarga bo‘linadi. Chizishni o‘rganish 
jarayonida ko‘proq o‘simliksimon gipsli naqshlar chizilishi jahon 
badiiy ta’limida qo‘llanilib kelinmoqda. Ular gul, meva, barg va 
hokazolarning stilizatsiya qilingan shakllaridir (22, 23 - rasmlar). 
Gips taxtaga tushirilgan ushbu gullar tasviri ham qog‘ozga 
kompozitsion joylashtirishdan boshlanadi. Bunda naturani diqqat bilan 
kuzatib, uni vertikal joylashtirish kerak. 

---

44 
23 - rasm. Gipsdan yasalgan rozetkani chizish ketma - ketligi.
Gips taxtaning qog‘ozga nisbatan to‘g‘ri joylashtirilishi juda 
muhimdir. Bunda natura yuqoriga, pastga chiqib ketmasligi, o‘ngga 
yoki chapga surilib qolmasligi, yoki qog‘ozga nisbatan katta yoki 
kichik bo‘lib qolmasligi kerak. Shundan so‘ng gips taxtaga tushirilgan 
naqshning eng katta o‘lchamlari belgilab olinadi. Keyingi bosqichda 
katta o‘lchamlar ichidagi barcha detallar aniqlanadi. Chizayotgan 
vaqtda perspektiv qisqarishga e’tibor berish kerak. Shaklning hajmli, 
chiziqli va konstruktiv tuzilishini aniqlab, tahlil qilish zarur (24 - rasm). 

---

45 
24 - rasm. Gipsdan yasalgan rozetkani tasvirlash namunasi.
Gipsli naqshning chiziqli - konstruktiv tuzilishini chizib bo‘lgan-
dan so‘ng, shaxsiy va tushuvchi soyalar, tus munosabatlari aniqlanadi. 
Tasvirlash jarayoni yorug‘ – soya munosabatlarini topish, soya, yarim 
soya, reflekslarni bajarish hamda tasvirning yaxlitligiga erishish bilan 
yakun topadi.