O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi s. A. Usmanov

: 
a
i
 -
berilgan sharoitlarda va 
z
k
 
-omillarning ta‘siri 
hosil bo‘lishi ehtimolligi ma‘lum, imkoniyati bo‘yicha maqsad funksiyasining 
ekstremal qiymatlarini olishni ta`minlovchi 
x
m
 
qaror (echim) elementlarini toping. 
Har bir aniq holatda foyda va zararning holati turlicha bo‘lishi mumkin, zarar va 
foydaning qiymatlari esa asoslanishi zarur, chunki optimal qarorni tanlash ularga 
bog‘liq. Tomonlarning mumkin bo‘lgan strategiyalari qo‘shilgandagi yutuq, to‘lov 
matritsasiga kiritiladi. 
P
j
strategiyaning har bir ma‘lum ehtimolliklarda 
A
i
strategiyasi tanlanadi, bunda 
yutuqning matematik kutilishi maksimal bo‘ladi. Buning uchun har bir qator bo‘yicha 
i
-chi strategiya uchun o‘rtacha salmoqli yutuq hisoblanadi: 
ij
i
1
j
i
in
n
2
i
2
1
i
1
i
a
q
a
q
...
a
q
a
q
а







 
 
 
 
(4.2)
 

---

182 
a
i
-
ning maksimal qiymati optimal strategiyaga mos keladi. Optimal 
strategiyani qo‘llashning iqtisodiy samaradorligi: 
0
c
0
a
a
a
100
S


(4.3) 
bu erda 
a
0
- optimal strategiyadagi yutuq; 
a
c
- o‘rtacha salmoqli yutuq. 
Ushbu usuldan foydalangan holda bir qancha omillarning zarur strategiyani 
tanlashga ta‘sirini va yutuq miqdoriga bog‘liqligini baholash mumkin. 
Noaniq sharoitlarda qaror qabul qilish.
P
holatning noma‘lum ehtimolliklarda u 
yoki bu jihatdan baholashga keltirish (ya‘ni noma‘lum ehtimolliklarni ma‘lumga 
keltirish)ning bir qancha usullari mavjud. Eng sodda usul - bu Laplasning etarli 
bo‘lmagan asos tamoyili bo‘lib unda 
"muhitning
" birorta holatiga ustunlik berilmaydi 
va teng ehtimollik tayinlanadi, ya‘ni 
q
1
=q
2
=...=q
n
=1/n,
barcha holatlar uchun. Agar 
P
holat ehtimolligi haqidagi axborot bo‘lmasa hisob qaltis sharoitlarda qaror qabul 
qilish usuli bo‘yicha olib boriladi. Agar tizim holatning