O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
“Statistica” tizimining grafik imkoniyatlari
Yüklə 3,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
12.2. “Statistica” tizimining grafik imkoniyatlari
Statistika (lot. Ctatus- boylik, davlat)-1) turli hodisalar va jarayonlarni miqdoriy hisoblash, ma‘lumotlarni qayta ishlash va tahlil qilish yo‗li bilan ijtimoiy hayotning umumiy qonuniyatlarini o‗rganadigan ijtimoiy fanlar tarmog‗i. Statistik kuzatish natijasida hosil qilingan ma‘lumotlar idrok etish nuqtayinazaridan statistik ma‘lumotlarni taqdim etishda grafiklar eng maqbul shakllardansanaladi. Agar gap ma‘lumotlarning o‗ziga xos tomonlarini alohidata‘kidlash, ularni bir-birlari bilan taqqoslash haqida borsa, ko‗pincha sta-tistik jadvallar grafiklar bilan yanada boyitiladi. Shu bois, grafiklar orqalihodisalar o‗rtasidagi o‗zaro bog‗lanishlar, ularning dinamikasi, tuzilmaviytavsifi ko‗rgazmali tarzda aks ettiriladi. 163 Statistik grafiklar raqam ko‗rsatkichlar (miqdorlar) va ularning nisbat- larinigeometrik shakllar, chiziqlar, rasmlar, geografik xarita, sxemalar vosi-tasi yordamidashartli tasvirlashdir. Grafik usul statistik ma‘lumotlarni tushu-narli, jonli hamdako‗zga tashlanuvchanligini ta‘minlaydi. Grafiklarda ko‗rsatkichlarning o‗zgarish chegaralari, ularning tebranuvchanligi yaqqolko‗rinadi. Shu bilan bir vaqtda jadvallarga nisbatan grafiklarni ba‘zi bir chek-lanishlari ham mavjud. Agarda statistik jadvallarda ma‘lumotlarni sig‗ishigaqarab xohlagancha joylashtirish mumkin bo‗lsa, grafiklarda bu imkoniyat cheklangan. Yana bir salbiy tomoni - grafiklarning ko‗p mehnat talabchan-ligidir. Ammo bu xususiyat kompyuter grafikasi uchun tayyorlangan amaliydasturlar paketidan oqilona foydalanish orqali barham topadi. Tuzilish tartibiga ko‗ra grafiklar diagrammalarga, kartogrammalarga va kartodiagrammalarga bo‗linadi. Grafik tasvirlarning eng ko‗p tarqalgan turlaridan bo‗lib diagrammalar hisoblanadi. Ular turli ko‗rinishga - chiziqli, radial (radiusbo‗ylab), nuqtali, yassi, hajmli, shaklli va hokazolarga egadir. Diagrammalarning qaysi turi-dan foydalanish bu asosan berilgan ma‘lumotlarning xususiyati va qo‗yilgan maqsadga bevosita bog‗liq. Har qanday holatlarda ham grafiklar ustki yoki pastki maydonida berilgan sarlavha bilan boshlanadi. Uning sarlavhasida qaysi ko‗rsatkich, qanday o‗lchov birligida, qaysi hududga va qaysi vaqt uchun berilgani ko‗rsatiladi. Jumladan, chiziqli diagrammalar (grafiklar) miqdoriy o‗zgaruvchanliklarni, ulardagi ishoralarning variatsiyasi, ya‘ni tebranuvchanligiga tavsif berish, ularning dinamikasi, o‗rtasidagi o‗zaro bog‗lanishlarni ko‗rsatib 164 berishda foydalaniladi. Chiziqli grafiklar keltirilgan ma‘lumotlarni bir o‗lchamli o‗zgaruvchanlik va ikki o‗lchamli o‗zgaruvchanlikka taqsimlashda qo‗llanilgani ma‘qul. Yüklə 3,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|