3
obyekti tərəfindən səpələnən şüanın bir hissəsi
4
,
qəbuledici
5
teleskopuna düşür. Ondan sonra
6
interferensiya
filtrindən keçərək,
7
fotoqəbulediciyə daxil olur. Sonra isə
siqnal
8
blokunda emal olunur.
Ümumi halda tədqiq olunan obyekt tərəfindən səpələnən
şüanın gücü
s
W
r
məsafəsinin funksiyası olmaqla aşağıdakı
kimi təyin olunur:
2
0
4
r
r
F
r
k
r
n
W
r
W
s
(2.2)
burada
- əks səpələnmənin en kəsiyi;
r
n
- r məsafəsinin
funksiyası kimi səpələyici hissəciklərin konsentrasiyası;
r
k
-
atmosferin buraxma əmsalı;
F
- optik sistemlərin effektivliyini
və eksperimentin texniki parametrlərini nəzərə alan fiziki
parametr;
2
/
c
r
- zondlamanın dərinliyi.
Şək.6.3
Lidarın ümumi sxemi.
158
Şək.6.4
Çoxdalğalı MВЛ-60 lidarı. Atmosfer aerozolları
və atmosferdə bulud törəmələrinin xarakteristikalarının məsafədən
operativ analizi üçün hazırlanmışdır. 1064 (İQ), 532 (yaşıl), 355
(UB) nm dalğa uzunluqlarında işləyir.
Kombinaiyalı səpələnmə metodu.
İşıq qaz
molekulları tərəfindən səpələndikdə səpələnən şüa
tezliyinin yerdəyişməsi baş verir. Qazın hər bir
molekulu, ancaq ona xas olan tezliyin kombinasiyalı
yerdəyişməsinə malikdir. Qaz molekullarından ibarət
olan mühit, ancaq ona xas olan kombinasiyalı spektrə
malikdir. Onun qeyd edilməsi, udma zolağının
yerdəyişməsinin təhlili yolu ilə tədqiq olunan mühitdə
qarışıqların olmasını təyin etməyə imkan verir.
Kombinasiyalı
səpələnmə
kiçik
en
kəsiyinə malik olduğuna görə bu metod kiçik
məsafələrdə (bir-neçə on metr, məsələn, tüstü
borularından zərərli tullantılara nəzarət üçün) istifadə
olunur.
Şək. 6.5 –də kombinasiyalı səpələnmə
metodu ilə atmosferin tərkibinin məsafədən təhlili
üçün qurğunun blok sxemi, şək. 6.6 –da isə lazer
zondlama metodu ilə neftin yanma məhsullarında
159
alınmış
kombinasiyalı
səpələnmə
spektrləri
göstərilmişdir.
Dostları ilə paylaş: |
