Bitiruv malakaviy

3.O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA SUG’URTA BOZORINI 
TAKOMILLASHTIRISH YO’LLARI 
3.1.O’zbekiston Respublikasida sug’urta bozorini rivojlantirish yo’lari 
 
Sug‘urta mamlakat iqtisodiyotining barqaror rivojlanishini ta’minlovchi muhim 
omillardandir. Zero, bu tizim aholining ijtimoiy himoyasini ta’minlash va 
iqtisodiyotga investitsiyalarni jalb etishda alohida o‘rin tutadi.
Prezidentimiz Islom Karimovning 2007 yilda mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlantirish yakunlari va 2008 yilda iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning eng 
muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan Vazirlar Mahkamasi majlisidagi 
ma’ruzasida ushbu masalaga alohida e’tibor qaratildi. Tegishli bozor 
infratuzilmasini, ya’ni bank-moliya tizimi, lizing, auditorlik, sug‘urta, injiniring kabi 
zamonaviy tuzilmalarni rivojlantirmasdan turib iqtisodiyotni yanada erkinlashtirish 
qiyin ekanligi qayd etildi.
Mamlakatimizda sug‘urta sohasini har tomonlama qo‘llab-quvvatlashga 
qaratilayotgan e’tibor tufayli bu yo‘nalishda raqobatbardosh, aholi talabini 
qondirishga harakat qilayotgan kompaniyalar faoliyati tobora rivojlanmoqda. 
O‘zbekistonda sug‘urta bozori jadal rivojlanib, iqtisodiy munosabatlarning 
barcha yangi sohalarini qamrab olmoqda. Mamlakatimiz rahbariyati tomonidan 
sug‘urta biznesini yuritish bo‘yicha xalqaro standartlarga mos keng ko‘lamli 
sug‘urta xizmatlarini taqdim etadigan sug‘urta tizimini shakllantirish borasida 
amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar bunda muhim omil bo‘layotir. Sug’urta 
faoliyatini rivojlantirish, yanada takomillashtirish maqsadida mamlakatimizda 
qator qonun va qarorlar ishlab chiqilib amaliyotga tadbiq etilayotganligi ham 
sug’urtaning iqtisodiyotimiz uchun muhim faoliyat ekanligidan darak beradi 
Moliya vazirligining O'zbekiston Respublikasida sug'urta faoliyatini tartibga 
solish va nazorat qilish bo'yicha 2012 yilgi hisobotida keyingi yillarda sug'urta 
bozorining yo'nalishlari belgilangan. Mazkur asosiy yo'nalishlar davlat va hukumat 
rahbarining qarorlari asosida belgilanib, mamlakat YAIM sug'urta xizmatlari ulushi 

---

52 
o'sishini ta'minlash maqsadini ko'zlaydi. Shunday qilib, yaqin yilardagi sug'urta 
bozori rivojlanishining ustuvor yo'nalishlari quyidagilardan iborat: 
1. Sug'urta faoliyati huquqiy bazasini tizimli ravishda rivojlantirish, 
shuningdek, respublika eksport salohiyatini rag'batlantirish uchun sug'urta 
imkoniyatlaridan kengroq foydalanish imkoniyatlarini beruvchi eksport sug'urta 
mexanizmini yo'lga qo'yish hamda iqtisodiyotning bank va sug'urta sektorlarini 
integratsiyalashdan iborat. Bu jarayon iste'molchilarga taklif etilayotgan moliyaviy 
xizmatlarni 
umumlashtiribgina qolmay, 
balki sektorlarning 
rivojlanishiga 
qo'shimcha turtki bera oladi. 
2. Ustav kapitali minimal hajmi talablarini bosqichma-bosqich oshirish yo'li 
bilan sug'urta kompaniyalarining rivojlanishi, xalqaro norma va standartlarga 
asoslangan faoliyat samaradorligi, ular tomonidan ko'rsatiladigan xizmat 
sohalarining kengaytirilishi, shuningdek, yangi sug'urta mahsulotlari va savdo 
kanallarining joriy etilishi. 
3. Qishloq aholisi hayoti va tibbiy sug'urtalash kabi muhim yo'nalishlarining 
qishloq 
joylarga 
kirib 
borishini 
ta'minlash 
O'zbekistonda 
sug'urtani 
rivojlantirishning asosiy yo'nalishidir. 
4. Sug'urta bozori mutaxassislari ishtiroki, ya'ni adjaster, assistans, syurveyer, 
aktuariy va sug'urtalash xizmatining boshqa vositachilari ishtirokida sug'urta 
faoliyatini kengaytirish yo'li bilan sug'urta bozori infrastrukturasi institutlarini 
yanada mustahkamlash.
Shuningdek, hisobotda ta'kidlanganidek, O'zbekiston Respublikasi Moliya 
vazirligi huzuridagi sug'urta nazorati Davlat inspeksiyasi oldiga qo'yilgan 
vazifalarni bekamu-ko'st bajarish taraqqiy topgan, zamonaviy, shaffof va 
raqobatbardosh sug'urta bozorining shakllanishiga hamda mamlakat aholisining 
sug'urta madaniyatini oshirish va barqaror o'sishiga kafolatli xizmat qiladi. 
Sug’urta bozorini rivojlantirish va uni yanada takomillashtirish borasida 
ko’plab chora-tadbirlar ko’rilishiga qaramay, sug’urta va sug’urta xizmatlari hali 
hamon aholi keng qatlamlariga chuqur kirib borolmayotgani va iqtisodiyotda 

---

53 
yetarlicha o’z o’rniga ega emasligi barchamizga sir emas. Bugungi kunda bozor 
iqtisodiyoti sharoitida iqtisodiyotni o’sishida sug’urta tizimining o’rni va roli 
beqiyos. Shu nuqtai nazardan sug’urta bozorini rivojlantirish aholi, tadbirkor va 
ishbilarmonlar uchun turli xildagi xizmat turlarini joriy etish va ularni sodir bo’lish 
ehtimol bo’lgan zarar va baxtsiz hodisalardan himoyasini ta’minlash bugungi 
kunning eng dolzarb masalalaridan biriga aylandi. Yuqoridagi tahlil natijalari va 
sug’urta bozorini rivojlantirishga to’siq bo’layotgan muammolarni o’ganib chiqib, 
quyidagi taklif va mulohazalarni amalda joriy etish orqali yuqori natijalarga erishish 
mumkin: 
-sug’urta faoliyatida marketing xizmatidan samarali foydalanish xususan, eng 
yaxshi reklamani yo’lga qo’yish, servis xizmatlaridan foydalanish, mijozlar bilan 
ishlashning zamonaviy usullarini ishlab chiqish , mijozlarga xizmat ko’rsatishni eng 
qulay va samarali usullarini yo’lga qo’yish; 
- sug’urta faoliyati davomida sug’urta davolarini sifatli va tezkor bartaraf 
etishga alohida etibor qaratish, sug’urta davolarini bartaraf etish bo’yicha maxsus 
bo’limlar tashkil etish;
-sug’urta madaniyatini oshirish maqsadida konferinsiyalar o’tkazish, mijozlar 
qiziqishini oshirishga xizmat qiluvchi strategik rejalar tuzish va joriy qilish; 
-sug’urta bozorini takomillashtirishda jahon tajribasidan foydalanish. 
Yuqorida ko’rsatilgan chora-tadbirlarni amalda joriy etish sug’urta bozorini 
rivojlanirishga imkoniyat yaratadi va mamlakat iqtisodiyoti sug’urta bozorini o’rni 
va rolini kuchaytiradi deb aytishimiz mumkin.