«O’zbеkistоn tеmir yo’llаri» aj

7 – masala. Neon va vodorod aralashmasining solishtirma issiqlik sig’imlari C_V va C_P lar hisoblansin. Gazlarning massaviy ulushlari mos ravishda va . Gazlarning solishtirma issiqlik sig’imlarining qiymatlari C_V=624J/(kg·K), C_P=1,04kJ/(kg·K).


Yechish: Aralashmaning o’zgarmas hajmdagi solishtirma issiqlik sig’imi C_V ni quyidagi mulohazalardan topamiz. Aralashmani ΔT ga isitish uchun zarur bo’lgan issiqlik miqdorini ikkita munosabat orqali ifodalaymiz:
(1)
bu yerda C_V – aralashmanining solishtirma issiqlik sig’imi, m₁ – neonning massasi, m₂ – vodorodning massasi.
(2)
bu yerda va – mos ravishda neon va vodorodning issiqlik sig’imlari.
(1) va (2) ifodalarning o’ng tomonlarini tenglashtirib va hosil qilingan tenglikning ikkala qismini ham ΔT ga bo’lib, quyidagini topamiz:

bundan

va munosabatlar mos ravishda neonning va vodorodning massaviy ulushlarini ifodalaydi. Bu belgilashlarni hisobga olsak, oxirgi formula quydagi ko’rinishni oladi:
.
Bu formulaga kattaliklarning son qiymatlarini qo’ysak,
.
Shunday mulohazalar yuritilib, aralashmaning o’zgarmas bosimdagi solishtirma issiqlik sig’imini hisoblash formulasini ham olamiz:
.
Bu formula bo’yicha hisoblash o’tkazsak,



8 – masala. Kislorod V₁=1m³ hajmni egallagan va p₁=200kPa bosim ostida turibdi. Gazni oldin o’zgarmas bosimda V₂=3m³ hajmgacha, so’ngra esa o’zgarmas hajmda p=500kPa bosimgacha qizdirdilar. Jarayonning gragi tuzilsin va 1) gaz ichki energiyasining o’zgarishi ΔU 2) u bajargan ish A, 3) gazga berilgan issiqlik miqdori Q topilsin.

1.11-rasm