O`zbekiston Respublikasi

4. Eritma tayyorlash, titrlash tartibi, suvli va suvsiz eritmalarning farqini.

0,1 n NaOH ning ishchi eritmasini tayyorlash uchun 4,5 g toza NaOH chinni kosachaga solinadi, 6 ml distillangan suvda eritiladi. Na₂CO₃ cho`kmasi cho`ktiriladi, ehtiyotlik bilan ishqor eritmasi cho`kmadan toza kolbaga quyib olinadi. 95 ml yangi haydalgan distillangan suv qo`shiladi. Olingan eritma taxminan 0,1 n lib o`ladi. Tayyorlangan NaOH eritmasini havodan CO<sub>2</sub> yutilishidan saqlash kerak. Buning uchun sklyankani natron ohagi bilan to`ldirib yutuvchi trubkali tiqin bilan berkitiladi.

Boshlang`ich eritma sifatida fiksanaldan tayyorlangan HCl ning 0,1 n li eritmasi olinadi. Aniqlash ikkita indikator (fenolftalein va metiloranj) ishtirokida olib boriladi.

a) Fenolftalein bo`yicha titrlash. 25 ml li byuretka shtativga o`rnatiladi, ishchi eritma bilan to`ldiriladi. 250 ml hajmli uchta konussimon kolbaga pipetka bilan 10 ml 0,1 n li HCl eritmasi solinadi, 2 tomchi fenolftalein eritmasi qo`shiladi va 30 soniya davomida yo`qolib ketmaydigan och–pushti rang hosil bo`lgunga qadar NaOH eritmasi bilan titrlanadi. Titrlash uch marta olib boriladi, titrlash natijalari yoziladi, HCl bo`yicha NaOH eritmasining aniq normalligi va titri hisoblanadi.

Berilgan: V(HCl)=10 ml N(HCl)=0,1 n V1(NaOH)=10,70 ml V2(NaOH)=10,73 ml V3(NaOH)=10,76 ml Vo`rtacha(NaOH)=10,73 ml

Aniqlash tartibi:

a) Metiloranj bo`yicha titrlash. Metiloranj indikatori bilan titrlaganda «guvoh» bilan titrlash qo`llaniladi. «Guvoh» sifatida 0,1 n NaCl eritmasi ishlatiladi, distillangan suv ishlatish mumkin. 25 ml li byuretka shtativga o`rnatiladi, ishchi eritma bilan to`ldiriladi. 250 ml hajmli ikkita konussimon kolbaga pipetka bilan 10 ml 0,1 n li HCl eritmasi solinadi, uchinchi kolbaga titrlash oxirida hosil bo`ladigan eritma hajmiga teng hajmda «guvoh» solinadi. Kislota eritmasiga va «guvoh» ga 3–4 tomchidan metiloranj eritmasi qo`shiladi va titrlanayotgan eritmaning rangi «guvoh» ning rangidek bo`lmagunga qadar NaOH eritmasi bilan titrlanadi. Titrlash uch marta olib boriladi, titrlash natijalari yoziladi, HCl bo`yicha NaOH eritmasining aniq normalligi va titri hisoblanadi.