O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus

Mavzu: Halqasimon tarmoqni ish tartibini hisoblash.
Reja:
1.Elektr tarmog`i
2.
3.
Elektr tarmogʻi — elektr energiyasini uzatilishi yoki taqsimlanishi maqsadida bir-biriga ulangan asbob-uskunalar va qurilmalar hisoblanadi. Umumiy maqsadlarga moʻljallangan Elektr tarmogʻi elektr stansiyalar bilan isteʼmolchilarni havo liniyalari va kabelli elektr uzatish liniyalari orqali bogʻlaydi, hududiy jihatdan tarqoq isteʼmolchilarni elektr energiyasi bilan markazlashgan usulda taʼminlaydi. Elektr uzatish liniyalari bilan bogʻlanmaydigan elektr tarmoqlari ham boʻladi. Qanday maqsadlarga moʻljallanganligiga qarab, ular taʼminlovchi va taqsimlovchi tarmoqlarga, yaʼni elektr energiyasini kichik elektr stansiyalardan shahar, sanoat, qishloq xoʻjaligi va boshqalar isteʼmolchilarga uzatuvchi va taqsimlovchi tarmoqlarga; kuchlanishi boʻyicha ikki guruhga, yaʼni kuchlanishi 1 kV gacha va undan yuqori boʻlgan tarmoqlarga boʻlinishi mumkin. Bundan tashqari, tok turiga qarab, oʻzgaruvchan va oʻzgarmas tok elektr tarmogʻiga, foydalanilishiga koʻra, havo liniyali va kabelli; tuzilishi boʻyicha halqali va radial; ishlash rejimi boʻyicha ochiq va berk turlarga boʻlinadi. Elektr tarmogʻi tarkibiga tokni oʻzgartiruvchi, elektr energiyasini taqsimlovchi va tarmoq ish rejimini boshqaruvchi elektr stansiyalari kiradi. Oʻzgaruvchan tok Elektr tarmoqlari keng tarqalgan.
Oʻzbekistonda bunday elektr tarmoqlari uchun 12,24,36, 48,60, 127, 220, 380, 660 V li; 3, 6, 10, 20, 35, 110, 150, 220, 330, 500, 750, 800, 1000 kV li nominal kuchlanishlar qabul qilingan. Oʻzgarmas tok elektr tarmoqlari, asosan, shaharlar, qisman temir yoʻl elektr transporti va baʼzi elektrkimyoviy korxonalarni elektr bilan taʼminlashda qoʻllanadi. Kuchlanishi 220 V gacha boʻlgan. Elektr tarmoqlar kichik quvvatli isteʼmolchilar (uy-roʻzgʻor yoritish asboblari, elektr apparatlar va boshqalar) ni, 380 V dan 10 kV gacha boʻlgan Elektr tarmoqlar yuqori quvvatli elektr dvigatellar ishlatiladigan isteʼmolchilarni energiya bilan taʼminlashda qoʻllanadi. Kuchlanish 6 kV dan yuqori boʻlgan Elektr tarmoqlardan elektr energiyani qabul qilib, keyin kuchlanishni pasaytirib tarqatishda foydalaniladi.
Energetik tizim (ET) elektr stansiyalari, elektr va issiqlik tarmoqlari, elektr va issiqlik energiyalari iste’molchilarini o‘zida mujassamlashtirgan xo'jalik bo‘lib, elektr va issiqlik energiyalarini muntazam ishlab chiqarishini o‘zgartirish, taqsimlashni ma’lum ko‘rinishda boshqarishni olib boruvchi tizimdir.
Havо elektr uzatish yo’llari tоk o’tkazuvchi ko’p tоmirli alyumin-po’lat simlardan; оsma izоlyatоrlar va izоlyatоr girlyandalari yoki tayanch izоlyatоrlaridan; yog’оch, betоn yoki metall kоnstruksiyali tayanch ustunlardan; izоlyatоrlarni tutib turuvchi kоnstruksiyalardan; yashindan himоlоvchi trоslardan tashkil tоpgan bo’ladi. Havо elektr uzatish yo’llar bir yoki ikki zanjirli bo’lib, tuman, ahоli punktlari, iste’mоlchi хududlarida jоylashgan bo’ladi.
Elektr sхemalar blоk sхema, prinsipial-tamоil sхema va mоntaj sхemalarga bo’linadi, hamda birlamchi va ikkilamchi ulama shahоbchalar оrqali ifоdalanadi.