Azotli asoslarga laktam – laktim tautomeriyalar xosdir. Ammo ularning laktam (okso) holati nisbatan barqaror bo’lganligi sababli ular nuklein kislotalar tarkibida asosan laktam holatida bo’ladilar.
Pirimidin va purin yadrolari aromatik sistemalarga tegishli bo’lib, yassi tuzilishga egadir.
O
HN
N
H
1
2
3
4
5
6
O
УРАЦИЛ
NH2
N
N
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Аденин
N
H
N
O
B
HOH2C
R
1\
2\
3\
4\
5\
OH
O
N
H
O
N
O
HOH2C
OH
OH
Nukleozidlar deb – nuklein asoslari va riboza (dezoksiriboza) larning o’zaro -N-glikozid bog’i orqali hosil qilgan birikmalariga aytiladi.
Uglevod qoldig’ini tabiatiga ko’ra nukleozidlar ikki guruhga bo’linadi:
Ribonukleozidlar – tarkibida riboza qoldig’ini saqlaydigan nukleozidlar.
Dezoksiribonukleozidlar – tarkibida dezoksiriboza qoldig’i saqlovchi nukleozidlar.
NH2
N
O
N
O
HOH2C
OH
OH
1. Pirimidin qatori azotli asos saqlovchi nukleozidlar nomi – idin qo’shimchasi bilan tugallanadi. Agar uglevod dezoksiriboza bo’lsa dezoksi – old qo’shimcha qo’shiladi.
Sitozin + riboza sitidin
Sitozin + dezoksiriboza dezoksisitidin
NH2
N
N
O
HOH2C
OH
N
N
OH
Purin qatori azotli asos saqlovchi nukleozidlar nomi – ozin qo’shimchasi bilan tugallanadi. Agar uglevod dezoksi shaklda bo’lsa dezoksi qo’shimchasi qo’shiladi:
