Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti

Xozirgi zamon sharoitlarida davlat, munitsipal, jamoa, individual (oilaviy, xususiy) turdagi korxonalar mavjud bo‘lib, ular o‘zlariga biriktirib qo‘yilgan mulk tavsifi yoki tezkor (operativ) boshqaruv huquqiga ko‘ra ham tasniflanadi.
Ichki muhitning o‘zaro aloqalari natijasida tayyor mahsulot paydo bo‘ladi, ishlar bajariladi va xizmat ko‘rsatiladi, ya’ni to‘g‘ri yo‘lga qo‘yilgan ishlab chiqarish va mehnatga haq to‘lash faoliyati yuzaga keladi.
Korxonalarning tashqi muxit bilan aloqasi ularning tashqi tizimga chiqishida ro‘y berib (resurslarni jalb qilish, ularning qiymatini aniqlash, xom ashyo, material va yoqilg‘ining o‘z vaqtida etkazib turilishi va hokazo), tashqi muhitga ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlar oqimi yordamida ta’sir ko‘rsatish jarayonida namoyon bo‘ladi, raqobat omili, ijtimoiy omillar, siyosiy omil, demografik omil, marketing, xalqaro omil.
Korxonalar faoliyati samaradorligini aniqlab beruvchi tashqi muhit – bu, birinchi o‘rinda mahsulot iste’molchilari, xom ashyo va boshqa material etkazib beruvchilar, shuningdek davlat organlari hamda korxonaga yaqin joyda yashovchi aholi hisoblanadi.
Ishlab chiqarishni avtomatlashtirish - energiya, materiallar yoki ma’lumotlarni olish, konvertatsiya qilish, uzatish va foydalanish jarayonlarida inson ishtirokini to‘liq yoki qisman almashtirish uchun texnik vositalardan foydalanish. Alohida operatsiyalarni va jarayonlarni qamrab oladigan qisman avtomatlashtirish va butun ish tsiklini avtomatlashtirish mavjud. Avtomatlashtirilgan jarayon insonning bevosita ishtirokisiz amalga oshirilsa, ular ushbu jarayonni to‘liq avtomatlashtirish haqida gapirishadi.
Avtomatlashtirish darajasi mexanizatsiya darajasi bilan bir xil ko‘rsatkichlar bilan tavsiflanadi. Bu ishlab chiqarishni avtomatlashtirish koeffitsienti, ishlarni avtomatlashtirish koeffitsienti va mehnatni avtomatlashtirish koeffitsienti. Ularning hisob-kitobi o‘xshash, ammo avtomatlashtirilgan ish yordamida amalga oshiriladi.
SHunday qilib, ishlab chiqarishni kompleks mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish bu barcha ishlab chiqarish sohalarida, operatsiyalar va ish turlarida o‘zaro bog‘liq va bir-birini to‘ldiruvchi mashinalar, asboblar, asboblar, jihozlarni keng joriy etishdir. Bu ishlab chiqarishni jadallashtirishga, mehnat unumdorligini oshirishga, ishlab chiqarishdagi ishchi kuchining ulushini kamaytirishga, mehnat sharoitlarini engillashtirishga va yaxshilashga, mahsulotlarning mehnat zichligini pasaytirishga yordam beradi.