Müxt r kinci n r b dilind n t rcüm ed n lixan Musayev

33-cü f sil. Aliml rin

(söyl dikl rini) susub dinl

k

–

 :

-

:

»

«

:

»

«.

]

 :

[

101.

rir  r vay t edir ki, Pey mb r  vida h ccind  ona: “ nsanlara susub din-

yi  mr et”– dedi. (Ham  susduqdan) sonra o, bel  buyurdu: “M nd n son-

ra bir-birinin boynunu vuran kafirl rd n olmay n!” ( l-Buxari, 121)

34-cü f sil.

nsanlar n  n elmlisi

kimdir”– dey  soru ulaca

zaman alimin verdiyi cavab

–

:

 :

-

:

»

 .

1

 “ l-B

” sur si, 159-160.

2

 M kk  f th edil

 q

r dig r 

rl rd n v  vilay tl rd n M din

 köçmü  Muh mm d Pey m-

rin

shab ridir.

41

 .

 .

–

–

 .

 .

 .

 .

 .

 .

 .

 .

 .

 .

–

–

 .

 .

 .

«

 .

»

«.

]

 :

[

102.   Ubey ibn K b  r vay t edir ki, Pey mb r  bel  demi dir: “Bir d  Musa

srail o ullar na xütb  ver rk n ondan: “ nsanlar n  n elmlisi kimdir?”– dey

soru dular. Musa: “ n elmli adam m

m!”– dedi. Allah da buna gör  onu q -

nad . Çünki Musa bu haqda bilginin yaln z Allaha m xsus oldu unu dem di.

Sonra Allah ona bel  v hy etdi: “ ki d nizin qovu du u yerd  M nim s nd n

çox bil n bir qulum vard r.” Musa dedi: “Ey R bbim! M n onu nec  tapa bil -

m?” Allah buyurdu: “Z nbil  bir bal q qoy (v  yola dü ); bal  harada itir-

n, h min adam  orada tapacaqsan.” Musa xidm tçisi Yu  ibn Nunla birg

yola dü dü v  özl ri il  z nbild  bir bal q götürdü. N hay t, g lib bir qayan n

yan na çatd qda ba lar  yer  qoyub yatd lar. Bu  snada bal q s kitc  z nbil-

n ç b d niz  dü dü v  suyun alt  il  yol al b getdi. (Bal n suyun alt  il

yol al b getm si) Musaya v  onun xidm tçisin  q rib  g lmi di. (Sonra qalx b)

gec nin qalan hiss sini v  bütün günü yol getdil r. N hay t, ert si gün s

r

Musa öz xidm tçisin : “Nahar yem yimizi g tir. Biz bu s rimizd  lap  ld n

dü dük”– dedi. Musa Allah n buyurdu u yerd n g lib keçinc

 q

r yor-

unluq hiss etm mi di. Xidm tçisi ona dedi: “Qayan n yan nda gizl ndiyimiz

vaxt yad na g lirmi? (O zaman) m n bal  unutdum.” Musa dedi: “El  ist di-

yimiz d  bu idi!” Sonra onlar öz l pirl rinin izin  dü üb geri qay td lar.” N -

hay t, qayan n yan na g lib çatd qda, orada  bas na bürünmü  bir adama rast

ldil r. Musa ona salam verdi. X dir soru du: “S nin m ml

tind  bel  sa-

hih  l-Buxari

Elm kitab .

42

lam verm yi haradan öyr nibl r?” O: “M n Musayam!”– dedi. X dir soru du:

srail o ullar ndan olan Musa?” Musa: “B li!”– dey  cavab verdi, sonra da

lav  edib) dedi: “S

 öyr dilmi  do ru yolu (göst n elmd n) m

 öyr t-

k  rtil  s nin arxanca g  bil mmi?” X dir dedi: “Do rusu, s n m nim

yan mda s bir ed  bilm zs n. Ey Musa! M n Allah n m

 öyr tdiyi v  s nin

bilm diyin bir elmi bilir m. S n d  Allah n s

 öyr tdiyi v  m nim bilm di-

yim bir elmi bilirs n.” Musa dedi: “

allah, s birli oldu umu gör

ks n. S -

nin heç bir  mrind n ç xmayaca am.” Sonra h r ikisi, g mil ri olmad ndan

nizin sahili il  piyada getm

 ba lad lar. Bu  snada bir g miy  rast g ldil r

 onun yiy rind n onlar  da g miy  götürm yi xahi  etdil r. G mid kil r

diri tan qlar na gör , onlardan muzd almadan h r ikisini g miy  götürdü-

r. Bu 

 balaca bir s rç  g lib g minin yan t fin  qondu v  d nizd n

bir-iki damla su içdi. X dir dedi: “Ey Musa! M nim v  s nin elmin bu s rç nin

nizd n götürdüyü bir-iki damla su q

r bel  Allah n elmini  ksiltm z.”

Sonra X dir g minin lövh rind n birini s nd rd . Musa dedi: “Bu adamlar t -

nnas z bizi g miy  götürdükl ri halda s n onlar  suya q rq etm k üçünmü

onlar n g mil rini de din?!” X dir dedi: “M n dem dimmi ki, s n m nim ya-

mda s bir ed  bilm zs n?” Musa dedi: “Unutdu um bir  eyd n ötrü m ni

nama.” Birinci d  Musa unutdu undan bel  dedi. Sonra ikisi d  yen  yola

düz ldil r. N hay t, g lib u aqlarla oynayan bir o lan u

 il  rastla qda

dir onu tutub  li il  ba

 üzdü. Musa dedi: “Heç k si öldürm

n günah-

z bir canam  q sd etdin?” X dir dedi: “S

 dem dimmi ki, m nim yan mda

br ed  bilm zs n?” Sonra yen  yola düz ldil r. N hay t, bir k nd  hlinin ya-

na g lib camaatdan yem

 bir  ey ist dil r. Lakin camaat onlar  yem

qonaq etm k ist

di. Onlar orada da lmaq ist

n bir divar gördül r v

dir öz  li il  onu düz ltdi. Musa dedi: “

r ist

ydin, bunun müqabilind

hm t haqq  alard n.” X dir dedi: “Bu, m niml  s nin aranda ayr qd r.”

Pey mb r  dedi: “Allah Musaya r hm etsin! Ka , s bir ed ydi, onda on-

lar n bar sind  biz  daha çox x

r veril rdi.” ( l-Buxari, 122)

35-ci f sil.

Özü ayaq üst  oldu u halda,

oturan alim  sual ver n kims

–

:

-

 :

.

:

»

«.

]

 :

[

103.

bu Musa  r vay t edir ki, bir n r Pey mb rin  yan na g lib dedi: “Ey

Allah n elçisi! Allah yolunda vuru maq n  dem kdir? Ax  bizl rd n kimisi q -

bin  gör , kimisi d  namusuna gör  vuru ur.” Pey mb r  buyurdu: “H r

kim Allah n K lm si h r  eyd n uca olsun dey  vuru arsa, Allah  yolunda

(vuru mu ) olar.” ( l-Buxari, 123)

43

36-c  f sil.

Uca Allah n: «Siz  yaln z az bir

bilik verilmi dir»

1

 – sözü

–

 :

:

[

É

Ê

Ë

Ì

Í

Î

Z

-

 :

 .

 .

 .

 .

 .

:

[

À

Á

ÃÂ

Ä

Å

Æ

Ç

È

É

Ê

Ë

Ì

Í

Î

Z

]

:

[

104. bn M sud  r vay t edir ki, m n Pey mb rl

 birg  M din  xarabal qlar n

birind n keçirdim. Pey mb r  xurma a ac ndan olan bir  saya söyk

–söy-

 gedirdi. Bu vaxt biz bir d st  y hudinin yan ndan keç rk n onlar bir-bir-

rin : “Ondan ruh bar sind  soru un”– dedil r. Onlardan b zil ri: “Soru ma-

n! Ola bilsin ki, onun verdiyi cavab sizin xo unuza g lm sin (sizd übh  oyat-

n)”, dig rl ri is : “Yox! Mütl q soru aca q”– dedil r. Bir ki i aya a qalx b: “Ey

bul-Qas m! Ruh n dir?”– dey  soru du. Pey mb r  susdu. M n öz-özüm :

“Y qin ki, ona v hy nazil olur”– dedim v  aya a qalxd m. V hy nazil olduqdan

sonra Pey mb r  bu ay ni onlara oxudu: “S nd n ruh haqq nda soru urlar.

De: “Ruh R bbimin  mrind ndir. Siz  yaln z az bir bilik verilmi dir.” ( l-Buxa-

ri, 125)

37-ci f sil. Anlamayacaqlar ndan

qorxdu undan elmi bir toplum-

dan gizl

k dig rl rin

öyr

n kims

–

:

-

:

»

«

 .

:

 .

»

«

 .

 .

.

:

»

«

 .

»

«

 .

.

]

 :

[

105.

s  r vay t edir ki, Pey mb r  Muazla birlikd  d

nin t rkind  ik n:

“Ey Muaz!”– dey  ça rd . (Muaz): “Buyur,  mrin  münt zir m, ya R sulul-

lah!”– dey  cavab verdi. (Pey mb r ) yen : “Ey Muaz!”– dey  ça rd . O:

“Buyur,  mrin  münt zir m, ya R sulullah!”– dey  cavab verdi. Bu hal üç d

krar olduqdan sonra Pey mb r  dedi: “Allahdan ba qa ibad  layiq

bud

olmad na v  Muh mm din Allah n elçisi oldu una sidq ür kd n  had t ve-

n el  bir k s yoxdur ki, Allah ona C

nn m odunu haram etm sin.” (Muaz)

dedi: “Ya R sulullah! Bunu insanlara x

r verimmi ki, sevinsinl r?” Pey m-

r  dedi: “Bel  oldu u t qdird  (buna) arxay n olacaqlar.”

1

 “ l- sra” sur si, 85.

hih  l-Buxari

Elm kitab .

44

Muaz günaha bataca ndan qorxub ölümünd n qabaq bu haqda (insanla-

ra) x

r verdi. ( l-Buxari, 128)

38-ci f sil. Elm (ald qda)

utanmaq

–

 :

-

 :

»

«

 .

–

–

»

«.

]

 :

[

106. Ummu S

 r vay t edir ki, Ummu Süleym Pey mb rin  yan na g lib

dedi: “Ya R sulullah! Allah haqq  dem kd n h ya etm z. Qad n pollyusiya

1

hal na dü dükd  qüsl etm lidirmi?” Pey mb r  buyurdu: “B li, 

r su gö-

rübs  (m ni ax bsa,) etm lidir!” Ummu S

 (utand ndan) üzünü ya -

maqla örtdü v : “Ya R sulullah! Heç qad n da pollyusiya hal na dü  bil rmi?”–

dey  soru du. Pey mb r  dedi: “ lb tt , (dü  bil r). Ay yaz q! Bel  olmasa,

övlad  ona nec  ox aya bil r?” ( l-Buxari, 130)

39-cu f sil. (Alimd n söz

soru ma a) utan b sual verm yi

ba qas na  mr ed n kims

–

:

-

 :

:

»

«.

]

 :

[

107.

li ibn  bu Talib  r vay t edir ki, m nd n tez-tez m zi ax rd . Utand mdan

Miqdad  Pey mb rin  yan na gönd rdim ki, (bunun hökmünü) ondan so-

ru sun. O, (bunun hökmünü) Pey mb rd n  soru duqda o: “(Bel  olduqda,)

st maz als n!”– dey  buyurdu. ( l-Buxari, 132)

40-c  f sil.

scidd  elm öyr tm k v  fitva

verm k

–

:

-

 :

»

«.

:

»

«

 .

.

]

 :

[

1

 Pollyusiya – yuxuda ik n sperma ax tmaqd r.

45

108. Abdullah ibn Öm r

 r vay t edir ki, bir n r m scidd  aya a qalx b: “Ya

sulullah! Biz  haradan ihrama girm yi

1

mr edirs n?”– dey  soru du. Pey-

mb r  buyurdu: “M din halisi zül-Hüleyf

n,  am  halisi Cühf

n v

cd  halisi Q rnd n ihrama girsinl r.”  bn Öm r

 (r vay tin  davam edib)

dedi: “ ddia edirl r ki, Pey mb r : “Y

n  halisi Y ml md n ihrama gir-

sin”– demi dir.

bn Öm r

, h mçinin dey rdi: “M n bu (son) sözü Pey mb rd n

itm mi m.” ( l-Buxari, 133)

41-ci f sil.

Soru an adama soru du undan

art q cavab ver n kims

–

:

-

:

»

«

.

]

 :

[

109. Abdullah ibn Öm r

 r vay t edir ki, bir n r Pey mb rd n : “ hrama gi-

n k s  ynin  n  geyinm lidir?”– dey  soru du. Pey mb r  buyurdu: “N

köyn k, n mmam , n alvar, n  burnus

2

, n  d  sar  a aca v  ya z rana bo-

yanm  paltar geyinm

lidir. S nd l tapmad  t qdird  is  d ri ayaqqab lar

topuqdan a

ya q

r k sib geysin.” ( l-Buxari, 134)

1

hrama girm k – h cc v  ya ümr  ziyar tini niyy t etm k.

2

 Burnus – dal t

fd n yaxal na ba q b nd edilmi  üst paltar r.

hih  l-Buxari

st maz kitab .

46

–

4 – D st maz kitab

1-ci f sil. D st mazs z namaz

bul olunmaz

–

 :

-

  :

:

»

«

  .

.

]

 :

[

110.

bu Hureyra  r vay t edir ki, Pey mb r  bel  demi dir: “Sizd n biriniz

napak olduqda d st maz almay nca, Allah onun namaz  q bul etm z!” H d-

mövtd n  olan  bir  ki i  dedi:  “Napak  olmaq  n dir,  ey   bu  Hureyra?”   bu

Hureyra dedi: “S sli v  ya s ssiz yel ç xartmaqd r.” ( l-Buxari, 135)

2-ci f sil. D st maz n f zil ti

–

 :

-

 :

:

»

«.

]

 :

[

111.

bu Hureyra  r vay t edir ki, Pey mb r  demi dir: “Ümm tim Qiyam t

günü üzl ri parlaq,  ll ri v  ayaqlar  nurlu oldu u halda g

kl r.” ( bu Hu-

reyra dedi:) “Aran zdan kim üzünün parlaql

 art ra bilirs , qoy art rs n!”

l-Buxari, 136)

3-cü f sil. (D st maz n pozuldu-

unu) y qinl dirm yinc ,  üb-

n dolay  d st maz almamal

–

:

-

 .

:

»

–

–

«.

]

 :

[

112. Abdullah ibn Zeyd  l- nsari  r vay t edir ki, bir n r namaz  snas nda özün-

n sanki yel ç xd

 hiss etdiyini Pey mb

 x

r verdikd  Pey mb r

  buyurdu:  “Bir  s s  e itm yinc   v   ya  bir  iy  duymay nca  namazdan  ç xma-

n!” ( l-Buxari, 137)

4-cü f sil. D st maz  yüngül

almaq

–

 :

-

–

–

.

]

 :

[

47

113. bn Abbas

 r vay t edir ki, Pey mb r  (uzan b) yatd , h tta xorultusu

bel  e idildi. Sonra qalx b (d st maz almadan) namaz q ld . ( l-Buxari, 138)

5-ci f sil. D st maz  kamil

kild  almaq

–

 :

-

 .

 .

:

»

«

 .

.

]

 :

[

114. Usam  ibn Zeyd

 r vay t edir ki, Pey mb r

fatdan (Müzd lif

1

)

döndü. N hay t, g lib da  yoluna çatd qda (minikd n) yer  dü üb suba na ç x-

. Sonra d st maz ald , lakin onu x fif etdi. M n dedim: “Namaz (q lacaqsan-

), ya R sulullah?” Pey mb r :  “Namaz  s nin  önünd dir

2

”– deyib (d

-

sin ) mindi. (Pey mb r ) Müzd lif

 g lib çatd qda d

sind n yer  dü-

üb kamil  kild  d st maz ald . Sonra namaz q lmaq üçün iqam  verildi v  o,

rib namaz  q ld rd . Sonra h r k s öz d

sini dayand  yerd  dizi üst

çökdürdü. Sonra i a namaz n iqam si verildi v  o, (camaata) namaz q ld rd .

(Pey mb r ) bu iki namaz aras nda heç bir namaz q lmad . ( l-Buxari, 139)

6-c  f sil.

Bir ovuc su götürüb iki  ll  üzü

yumaq

–

:

-

–

–

.

]

 :

[

115. bn Abbasdan

 r vay t olunur ki, o, d st maz al b (a

dak  qaydada) üzü-

nü yudu; ( vv lc ) bir ovuc su götürüb a

 yaxalad  v  burnuna su al b (onun

içini) yudu; sonra bir ovuc suyu iki  lin  al b üzünü yudu; sonra bir ovuc su

götürüb sa  qolunu yudu; sonra bir ovuc su götürüb sol qolunu yudu; sonra

(ya ll ri il ) ba na m sh ç kdi; sonra bir ovuc su götürüb sa  aya na töküb

onu yudu; sonra yen  bir ovuc su götürüb sol aya

 yudu, sonra dedi: “M n

Pey mb rin  bel  d st maz ald

 gördüm.” ( l-Buxari, 140)

1

fat v  Mina aras nda yerl n vadi. Z vvarlar zülhicc  ay n onuncu gec sini orada gec yirl r.

2

 Y ni, namaz  Müzd lif  vadisind  q laca q.

hih  l-Buxari

st maz kitab .

48

7-ci f sil.

Ayaqyoluna gir rk n n

söyl

li

–

:

-

 :

:

»

«.

]

 :

[

116.

s  r vay t edir ki, Pey mb r  ayaqyoluna gir rk n bel  dey rdi: “Alla-

m, pislikd n v  pis 

ll rd n (erk k v  di i cinl rd n

1

) S

 s

ram!”

2

l-Buxari, 142)

8-ci f sil.

Ayaqyoluna su qoymaq

–

 :

-

:

»

«

 .

:

»

«.

]

 :

[

117. bn Abbas

 r vay t edir ki, Pey mb r   ayaqyoluna  girdi  v   m n  onun

üçün su qoydum. (Ayaqyolundan ç xd qdan sonra) Pey mb r : “Bunu kim

qoydu?”– dey  soru du. Ona (bu haqda) x

r verildikd  dedi: “Allah m, dini

ba a dü

yi ona müy ss r et!” ( l-Buxari, 143)

9-cu f sil.

bii ehtiyaclar  r f ed rk n

qibl

 üz tutmamaq

–

:

-

:

»

«.

]

 :

[

118.

bu  yyub  l- nsari  r vay t edir ki, Pey mb r  demi dir: “Sizl rd n biri

bii ehtiyac  r f ed rk n üzünü v  ya arxas  qibl

 çevirm sin. Üzünüzü

rq  v  ya q rb  t

f çevirin

3

.” ( l-Buxari, 144)

1

 Cinl r – Uca Allah n oddan yaratd  m xluqlar.  nsanlar kimi cinl r d  yer üzünd  sakin olmu  v

indi d  mövcuddurlar. Onlardan da müs lman v  ya kafir olan  vard r. Sonuncular eytan v  ya iblis ad-

land rlar.  nsanlar b

n onlar  gör  bilir. Allah n qada an etdiyin  baxmayaraq, cadug rl r v  bax lar

onlarla  laq

 girirl r.

2

 Transkripsiyas : Allahumm  inni  uzu bik  min l-xubsi v l-x bais.

3

 “Bu yaln z M din halisin  v  onun s mtind  yerl

n m ml

tl rin  halisin  aiddir.  rqd  v

rbd  ya ayanlara is  bunun heç bir aidiyy ti yoxdur. Çünki  rqd  ya ayanlar n qibl si q rbd , q rbd

ya ayanlar n qibl si is

rqd dir.” (Bel  oldu u t qdird , onlar üzl rini c nub v  ya  imal istiqam tin

çevirm lidirl r). “F thul-Bari”, 2/109.

49

10-cu f sil.

ki k rpicin üstünd  oturub t bii

ehtiyaclar  r f etm k

 -

:

-

.

]

 :

[

119. Abdullah ibn Öm r

 dedi: “B zi adamlar: “T bii ehtiyac

 r f etm k üçün

oturdu unuz zaman üzünüzü qibl

 v  ya Beytül-M qdis  t f çevirm yin”–

deyirl r. M n (is  yaln z onu dey  bil m ki,) bir gün evimizin dam n üstü-

 ç xm

m. Bu vaxt m n Pey mb ri  üzünü Beytül-M qdis  t

f tutaraq,

iki k rpic üstünd  oturub t bii ehtiyac  r f etdiyini gördüm.” ( l-Buxari, 145)

11-ci f sil.

Qad nlar n suba na ç xmas

–

 :

-

–

–

 .

 .

.

]

 :

[

120. Ai

 r vay t edir ki, Pey mb rin  zövc ri gec  vaxt l-M nasiy  – bö-

yük bir sah

 suba na ç xard lar. (O vaxt) Öm r  Pey mb

: “Zövc -

rin  hicab örtm yi  mr et!”– dey rdi. Lakin Pey mb r  (onlara bunu  mr) et-

zdi. N hay t, gec rin birind , i a namaz  vaxt  Pey mb rin  S ud  bint

ma adl  zövc si bay ra ç xd . O, ucaboylu bir qad n idi. Öm r hicab ay sinin

nazil olmas  çox arzulay rd  dey , onu uca s sl  ça

b dedi: “Ey S ud ! Biz

ni tan q!” Odur ki, Uca Allah hicab ay sini nazil etdi. ( l-Buxari, 146)

12-ci f sil.

(Ayaqyolunda) su il  yuyunmaq

–

 :

-

:

.

]

:

[

121.

s ibn Malik  r vay t edir ki, Pey mb r  ayaqyoluna getdikd  m n v

nim kimi bir u aq ona bir cürd k su aparard q.” ( l-Buxari, 150)

13-cü f sil. (Ayaqyolunda)

mizl nm k üçün su v  a ac

parças  götürm k

–

:

-

 .

]

 :

[

hih  l-Buxari

st maz kitab .

50

122.

s  r vay t edir ki, Pey mb r  ayaqyoluna getdikd  m n v  m nim ki-

mi bir u aq ona bir cürd k su v  a ac parças  aparard q. O, su il  t mizl

rdi.”

l-Buxari, 152)

14-cü f sil.

(Ayaqyolunda) sa l il  t miz-

nm yin qada an olunmas

–

:

-

»

«.

]

 :

[

123.

bu Q tad

 r vay t edir ki, Pey mb r  demi dir: “Sizd n biriniz (bir  ey)

içdikd  qab n için  üfürm sin, suba na ç xd qda sa

li il  cinsiyy t üzvün

toxunmas n v  (onu) sa li il  t mizl

sin.” ( l-Buxari, 153)

15-ci f sil. (Ayaqyolunda) da la

mizl nm k

–

 :

-

:

»

–

–

«

 .

.

]

 :

[

124.

bu Hureyra  r vay t edir ki, Pey mb r  t bii ehtiyac  r f etm k üçün

bay ra ç xd qda m n onun ard nca getdim. O dönüb arxaya baxm rd . M n ona

yax nla qda o dedi: “M

 t mizl nm k üçün bir neç  da  g tir. N bad  sü-

mük v  ya t

k g tir

n.” M n paltar

n  yind  bir neç  da  g tirib onun

yan na qoydum v  k nara ç kildim. O, ehtiyac  r f etdikd n sonra da larla

mizl ndi. ( l-Buxari, 155)

16-c  f sil. (Ayaqyolunda)

kl

mizl nm

k

–

 :

-

:

»

«

.

]

 :

[

125. Abdullah ibn M sud  r vay t edir ki, Pey mb r  ayaqyoluna getdikd  m -

 üç da  g tirm yi  mr etdi. M n iki da  tapd m, üçüncüsünü d  axtard m, la-

kin tapa bilm dim. Da n  zin  bir t

k götürüb ona g tirdim. O, da lar  gö-

türdü, t

yi is  atd  v : “Bu murdard r”– dedi. ( l-Buxari, 156)

51