Mövzu marketinq təDQİqatlari plan

İstehlakçıların tiplərinə görə bazarın formaları. İstehlakçıların tiplərinə görə bazarlar son istehlakçılar bazarına, işgüzar istehlakçılar (istehsal təyinatlı məhsulların istehlak-çıları) bazarına, vasitəçilər (təkrar satış) bazarına və dövlət təşkilatları (institusional isteh-lakçılar) bazarına bölünür.
Son istehlakçılar bazarı məhsulları və xidmətləri şəxsi istehlakı üçün alan və istifadə edən son istehlakçıların və alıjıların məjmusudur. Bu bazarın xarakterik xüsusiyyəti istehlakçı və alıjıların sayının həddən çox olması, onların sosial-iqtisadi vəziyyətinin, mədəni səviyyəsinin və istehlakçıların şəxsiyyəti ilə əlaqədar amillərin bir-birindən kəskin surətdə fərqlənməsidir.
İşgüzar istehlakçılar bazarı və ya istehsal təyinatlı məhsulların istehlakçıları bazarı xam-mal və materialları, yarımfabrikatları və ya hazır məhsul təkrar emal etməklə yeni məhsullar istehsal etmək və mənfəət əldə etmək məqsədilə alan müəssisələrdən ibarətdir. Bu tip bazarlar üçün istehlakçıların sayının nisbətən az olması, tələbatların həjminin çox olması, istehlakçıların ərazi jəhətdən sıx yerləşməsi, istehlakçıların və alıjıların mütəxəssislər olması və s. xarakterikdir.
Vasitəçilər bazarı dedikdə mənfəət əldə etmək məqsədlə gələjəkdə təkrar emal edil-mədən satmaq və ya öz fəaliyyətlərini həyata keçirmək üçün məhsullar və xidmətlər alan vasitəçilərin məjmusu başa düşülür. Bu bazar əsasən topdansatış və pərakəndə satış tajirlərindən ibarətdir.
İnstitusional istehlakçılar bazarı və ya dövlət təşkilatları bazarı öz funksiyalarını yerinə yetirmək üçün məhsul alan və ya ijarəyə götürən dövlət hakimiyyətinin bütün sə-viyyələrində fəaliyyət göstərən müəssisə və təşkilatların məjmusudur. Burada məhsulların satın alınması praktikası onlara dəqiq texniki tələblərin olmaması, məhsulların alınma-sının dövlət tərəfindən maliyyələş­diril­mə­si və s. ilə xarakterizə olunur.
İstehlakçıların məhsulu almaq imkanına görə bazarın formaları. Bazarın bu əlamətə görə təsnifləşdirməsi zamanı məhsulun alınmasında istehlakçıların maraqlı olması, bunun üçün onun gəlirlərinin və imkanlarının olması əsas götürülür. Qeyd edilən nişanələrə görə bazarlar potensial bazara, imkanlılar bazarına, səriştəli imkanlılar bazarına, məqsəd bazarına və mənimsənilmiş bazara bölünür.
Potensial bazar müəyyən bir məhsulun və xidmətin alınmasına maraq göstərən is-tehlakçıların və alıjıların məjmusudur.
İmkanlılar bazarı dedikdə bir məhsulun və xidmətin alınmasına maraq göstərən, bunun üçün gəlirləri və imkanı olan istehlakçıların və alıjıların məjmusu başa düşülür. Başqa sözlə desək, imkanlılar bazarı potensial bazarın alıjılıq qabiliyyəti olan hissəsidir.
Səriştəli imkanlılar bazarı dedikdə bir məhsulun və xidmətin alınmasına maraq göstərən, bunun üçün gəlirləri, imkanı və səriştəsi (hüquqi) olan istehlakçıların və alıjıların məjmusu başa düşülür.
Məqsəd bazarı müəssisənin səriştəli imkanlılar bazarının ələ keçirməyə çalışdığı və ya ar-tıq fəaliyyət göstərdiyi hissəsi, seqmentidir.
Mənimsənilmiş bazar dedikdə müəyyən bir məhsul almış istehlak­çıla­rın və alıjıların məjmusu başa düşülür.