Microsoft Word ?hali cografiyas?



Yüklə 182,9 Kb.
səhifə6/44
tarix16.05.2023
ölçüsü182,9 Kb.
#114169
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   44
ƏHALI-Cografiyasinin-predmeti-məqsəd-və-vəzifələri

Rifah halının t&siri. Müt x ssisl r qeyd edirl r ki, rifah halının s viyy si doğuma, h r şeyd n önc , m d ni s viyy vasit sil t sir göst rir. Ail d n k nar maraqların (s yah t, turizm, idman) dair si genişl nir, uşaqların saxlanmasına v t rbiy sin x rcl r artır. Qocaldıqda övladların köm yin bel bağlamağa ehtiyac qalmır.
İnsanların h yat s viyy sinin, onların sağlamlığının v m k qabiliyy tinin sas meyarı normal qidalanmadır. O, h rt r fli olmalıdır. Qidanın t qrib n 15%-ni zülallar (azı, üçd biri heyvan m nş li), 30%-ni yağlar v 55%-ni karbohidrogenl r t şkil etm lidir. BMT-nin m lumatına gör , b ş riyy tin yalnız üçd biri kifay t q d r kalorili (sutkada adambaşına 2400 kkal) v keyfiyy tli qida il t min olunmuşdur. Dünya halisinin xeyli hiss si (800-900 milyon n f r) pis qidalanır, aclıq ç kir. Qidalanma problemi Afrikada k skin ş kild durur. 6lverişli ş rait baxmayaraq, m hsuldar qüvv l rin inkişaf s viyy sinin aşağı olması üzünd n burada rzaq istehsalı artımı hali artımından geri qalır.
Qadınların t hsil s viyy sinin artması v onların ictimai m kd f al iştirakı doğumun azalmasına böyük t sir göst rir. İbtidai t hsilli qadınlarla müqayis d ali t hsilli qadınlarda uşaqların sayı, orta hesabla, 2-3 d f az olur.
Doğumun aşağı düsm sin urbanizasiya da h miyy tli t sir göst rir. M s l n, Az rbaycanda k nd halisi arasında doğum 1,3% çoxdur.
Kabinkasma yaşı: q bil icmalarında nikah bağlama vaxtı cinsi yetişm il üst- üst düşür. Hazırda dünyada nikaha girm d böyük f rql r müşahid olunur:
Hindistanda, Türkiy d , Afrika ölk l rind qızlar üçün 14-15 yaş, inkişaf etmiş ölk l rd qızlar üçün n n vi gecikmiş nikahlar 22-25 yaş, Gürcüstan, «qocal- maqda olan qızlar v subay oğlanlar ölk si İrlandiya» üçün 28 yaşdan yuxarı, Az rbaycanda 20-22 yaş s ciyy vidir.
Dünyanın ks r inkişaf etmiş ölk l rind k binsiz ail ittifaqlarının, faktik k binl rin, «birg yaşayış»ın, y ni konsensual evl nm nin sayca artması müşahid olunur. Bel nikahlar g ncl r arasında d bd dir. Onlar sonralar qeydiyyata alınır,
«qanunil şir», yaxud da pozulur, lakin qeydiyyatı olan keçmiş nikahlar q d r davam ed bil rl r.
Regional iqtisadi inkişaf insan m yinin s m r li t şkili il t min edilir. 6halinin sayı, cins-yaş, t hsil v peş strukturları onun keyfiyy tini, t bii v mexaniki h r k ti is m k qabiliyy tli halinin formalaşmasının sasını t şkil edir. İqtisadi f al hali mühüm potensialdır. Ölk nin t s rrüfatının v onun regionlarının s viyy si v s m r li f aliyy ti, ilk növb d , onun h cmind n v istifad olunma s viyy sind n asılıdır.
Region halisi h m m hsulun istehsalçısı, h m d istehlakçısıdır. T l batın formalaşması istehsalın strukturundan, g lirin s viyy sind n, insanların ad t-
n n l rind n asılı olaraq, konkret t bii mühitd baş verir. T l bat mt istehsalçılarının f aliyy tinin, bazarların formalaşmasının v işl m sinin, region- ların inkişafının başlıca stimuludur.
Ölk l rin v regionların demoqrafik v sosial-iqtisadi inkişafı arasında qarşılıqlı
laq l rin öyr nilm si geodemoqrafiyanın v zif l rin daxildir.
Geodemoqrafiya geodemoqrafik v ziyy ti, y ni mü yy n razid demoqrafik prosesl r m cmusu v sosial-iqtisadi strukturlar arasında tarix n t ş kkül tapmış durumu öyr nir.
6hali coğrafiyası v geodemoqrafiya bir-biril bilavasit bağlıdır. Onların m qs di t s rrüfatın v halinin regional-sah t dqiqinin, - h m C miyy t, h m d t bi t baxımından, - sintezini t min etm kdir.

Yüklə 182,9 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   44




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin