Microsoft Word Арабов Дизайн 280613. doc

Şəkil 13. Axıcılıq və dinamiki forma. 
a). Səmada      b). Suda      c). Yerdə 

---

 
26
Kompozisiyanın əsasının inkişafının əsas elmi faktoru -  təbiətdə, 
incəsənətdə  və texnikada formadəyişmə prosesidir. Təbiətdə   
formadəyişmənin prinsiplərinin öyrənilməsi insanın yeni yüksək 
yaradıcılığına və başlıcası texnikanın inkişafına nail olmasına imkan 
yaratmışdır.    
Quşun uçuş dinamikası  və qanadının formasının strukturasının 
uzun müddətli  öyrənilməsi Jkovskiyə təyyarənin qaldırma qüvvəsinin 
qanununu kəşf etməyə qanadının formasının və vintinin pərinin 
formasını tapmağa kömək etmişdir. 
Təbiətdə canlı orqanizmləri öyrənərək, konstruktorlar texnikada 
yüksək axıcılıq qabiliyyəti olan müasir formada maşınlar icad 
etmişlər. Axıcılıq qabiliyyəti sürətli maşınların formalaşması üçün 
əsas qanun olmuşdur. Beləliklə, forma yaratmanın nəzəri anlayışını 
belə ifadə etmək olar: Forma yaratma – formanın dəyişməsinin 
qanunauyğunlğunun öyrənilməsi, bədii layihələndirmənin metod və 
prinsiplərinin optimal formalı istehsal məhsullarıysy alınması, texniki 
iqtisadi estetik kompozisiya şərtlərinin ödənilməsi deməkdir. 
Formadəyişmənin son kompozisiya həlli, layihələndirmənin 
yaradıcılıq prosesinin ardıcıllığından ibarət olur: funksiya, 
konstruksiya,hazırlanma texnologiyası  və  əsas materialların estetik 
faktorlarının nəzərə alınma xüsusiyyətləri (Şəkil 14). 
Bədii layihələndirmədə maşınlarda arxitektonikası, 
kombinatorika və xirotexnika məvhumları geniş yayılmışdır.  
Maşınların arxitektonikası – sənaye məhsullarının funksional və 
konstruktiv xüsusiyyətlərini nəzrə almaqla hormonik formanın 
yaradılmasını nəzərdə tutur. 
Kombinatorika – həcmi və müstəvi fiqurların iki, üç riyazi 
kombinasiya analizi qanunauyğunluğunu öyrənir. Kombinatorika 
bədii konstruksiya obyektlərində geniş istifadə edilir. 
 
 

---

 
27