Мцяллиф адлы кимйяви реаксийалар
Yüklə 297,45 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
4(60)2017
50 kənd təsərrüfatında tətbiqi yollarını öyrətməkdən ibarətdir. Duzların istehsalını şagirdlərə tədris etdikdə qeyd edilməlidir ki, “İnsan bədənində olan duz- su ehtiyatlarının saxlanılmasını və çürümə bakteriyalarının aktivləşməsinin qarşısını alır”. Duzun insan orqanizmində əhəmiyyəti ilə bağlı belə bir maraqlı fakta toxuna bilərik: “Hollandiyada bir vaxtlar cəza vasitəsi kimi məhbusları ancaq duzsuz çörək və su ilə qidalandırıblar”. Bu cür misallar üzərində aparılan dərs şagirdlərdə dərsin gedişi zamanı gümrah əhval-ruhiyyə yaratmaqla yanaşı,dərsin keyfiyyətini yaxşılaşdırır. Hər bir kimya müəllimi qeyri-üzvi maddələrin istehsalatının öyrədilməsi prosesini aşağıda göstərilən qruplar üzrə şagirdlərə mənimsətməlidir: [3]
Əsas qeyri-üzvi sintez: turşuların,qələvilərin,duzların və mineral məhsulların sintezi; Zərif qeyri-üzvi sintez: qeyri-üzvi preparatların, reaktivlərin, dərman maddələrin sintezi Metallurgiya: qara və əlvan metallurgiya Silikat sənayesi: yapışdırıcı materialların,keramika məmulatlarının,şüşə istehsalı. Kimyadan sinifdənxaric dərslərin təşkili zamanı xlorid turşusunun istehsalını tədris etdikdə mövzunu daha maraqlı qaydada şagirdlərə aşılamaq məqsədilə başlıca olaraq digər fənlərə inteqrasiya yaradarıq: Məsələn, biologiya fənninə sərbəst inteqrasiya ederək xlorid turşusu haqqında şagirdlərə ümumi məlumat verir və qeyd edirik ki, “Qəribə səslənsədə HCl canlıların çoxunun mədəsində vardır və onun mədədəki funksiyası həzm etməkdə oynadığı roldur, əgər mədədəki turşunun pH-ı 1 dən aşağı və ya turşunun pH-ı 2 dən çoxdursa mədədə problemlərin yaranması qaçılmaz olacaqdır. Daha sonra şagirlərə çardırılmalıdır ki, “Dərilərdə yanıqlara səbəb ola biləcəyindən laboratoriyada işləyərkən belə əlcəklərdən istifadə edilməlidir. Hər hansı təbəqəyə tətbiq edildikdən sonra bir müddət gözlənilməli və daha sonra bol miqdarda su ilə yuyulmalıdır. Həmçinin gözlərə qarşı allergik xüsusiyyətləri vardır. Günümüzdə plastik sənayedən qida sektoruna qədər bir çox sahələrdə tətbiq edilir. Xlorid turşusunun sənaye əhəmiyyətini bu cür qeyd edirik ki, “HCl dəmir məmulatlarının səthinin dəmir oksidlərindən təmizlənməsini təmin edir. Daha sadə şəkildə ifadə etsək, HCl oksid təbəqəsini yuyur, çünki oksid təbəqəsi olan yerdə dəmir yapışmır, xlorid turşusu ilə təmizlənir sonra yapışdırılır. Qeyd edilir ki, hidrogen- xlor qazının suda məhluluna xlorid turşusu və ya duz turşusu deyilir. Bununla əlaqədar olaraq əvvəlcə hidrogen-xlor qazının laboratoriya şəraitində istehsalı ilə şagirdləri tanış edirik. Biz bunu həm nümayiş, həm laboratoriya təcrubələri, həmdə ki, praktiki məşğələlər əsasında şagirdlərə aşılayırıq. İlk öncə biz nümayiş təcrübələri əsasında şagirdlərə hidrogen-xloridin alınmasını izah edirik. Qeyd etməliyik ki, nümayiş təcrübələrinin keçirilməsində fəal şagirdləridə təcrübələrin
Kimya məktəbdə
51 gedişinə müdaxilə etmələrinə şərait yaradırıq və xlorid turşusunun alınmasını aşağıdakı üsulla həyata keçiririk. Nəzəri cəhətdən qeyd edirik ki, turşuların alınmasında ən çox istifadə edilən üsul duzların turşularla qarşılıqlı təsiridir. Turşuların bu üsulla alınması zamanı götürülən başlanğıc duz kifayət qədər həll olan, götürülən turşu isə daha qüvvətli və az uçucu olmalıdır.[4] Bu zaman şagirdlərin “daha qüvvətli və az uçucu olan turşular” haqqında fikirlərini öyrənirik və şagirdlərlə birlikdə müəyyənləşdiririk ki,sulfat turşusu daha qüvvətli və az uçucudur. Ona görə də başqa turşuların alınmasında adətən ondan istifadə edilir.
Yüklə 297,45 Kb. Dostları ilə paylaş:
|