Magistratura məRKƏZİ Əlyazması hüququnda



Yüklə 1,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə8/48
tarix05.01.2022
ölçüsü1,22 Mb.
#51018
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   48
Qas-mov-Hikm-t

KARBOHİDROGENLƏRİN 

 İŞLƏNMƏSİ PROSESİ 

 

Oksidləşmə  



Sulfoxloridləşmə 

Xlorlaşma 

Sulfooksidləşmə 

Nitrolaşma 

 

Qeyd  olunan  bütün    kimyəvi  işlənmə  prosesləri,  demək  olar  ki,  səthi  aktiv 



maddələr istehsalının və habelə sintetik yağ əvezediçilərin müxtəlif mərhəlelerinde 

istifadə olunur.[6] 

Demeli,  parafinlərdən  alınan  sintetik  yağlı  turşular  istehsalının  inkişaf 

etdirilmesi neticesinde sabun və yuyucu vasiteler almaq uçun işlədilen çoxlu sayda 

miqdarda  yağa qənaet etmek mumkun olmuşdur. 

Aparılan  tedqiqatlar  gösterir    ki,  xam  halda  olan  məişət  kimya  mallarının 

(yuyucu  vasitələrin)  bir  sıra  çatışmayan  cəhətləri  olduğuna  görə  və  bu  cəhətləri 

aradan  qaldırmaqdan  ötrü  onların  terkibine  ayrı-ayrı  növdə  olan  faydalı  elaveler 

qatılır.  Başlıca olaraq, faydalı elaveler kimi aşağıdakı vasitelerdən istifadə olunur:  

1.  Fosfor turşusunun duzları; 

2.  Enzemlər; 

3.  Natrium metasilikat; 

4.  Natrium- perbora; 

5.  Soda; 

6.  Natriumsulfat; 

7.  Optiki ağardıcılar; 

8.  Ətirli maddələr və s. 

 



10 

 

Fosfor  duzlarının  en  ehemiyyetlisi  tripoli  fosfat-  natriumdur.  Metasilikat-



natrium demek olar ki, bütün məişət kimya mallarına, yəni sintetik tozvari yuyucu 

vasitelere  elave edilir ve bu əlave parçanı zədələnməkdən, korlanmaqdan qoruyur, 

hətta paltaryuyan maşının xarab olmasının və paslanmasının qarşısını alır. 

Tədqiqatlar  göstərir  ki,  parçanın    yuyulan  zaman  ağarmasına  səbəb 

herborat-natriumun  su  mühitində  hidrogen-peroksid  ayırmasıdır.  Yuma  zamanı 

yuyucu  vasitələrə  bir  sıra  ağardıcı  pereparatlar  da  əlavə  edilir  ki,  bu  dapaltarların 

rəngini  daha  da  yaxşılaşdırır.  Buna  misal  olaraq,    lazımlı  komponentlərdən  biri 

hesab edilən karbosimetilsellülozadır və yuyucu vasitələrə qatılır. [5] 

Karboksimetilsellüloza  yuyulan  paltarların  üzərinə  çirklərin  yenidən 

yayılmasının  (resorsiya)  qarşısının  alır.  Pasta  və  toz  halındakı  yuyucu  vasitələrə 

göstərdiyimiz  bu  əlavə  qatılır.  Bu  əlavənin    başlıca  vəzifəsi  yuyucu  vasitələrdə  

yuyuculuq  qabiliyyətini  artırılmasıdır.  Sodaya  nisbətən  yuyucu  vasitələrə  əlavə 

olunan bu vasitə  - tripoli-fosfat-natrium daha faydalı hesab edilir.  

Yuyucu  vasitələrə  çox  zaman  qatılan  faydalı  elavənin  miqdarı  tozun 

miqdarının  çox  hissəsinin  teşkil  edir.  Ona  görə  də  yuyucu  vasitələrin  istehsal 

hecminin telebine  uyğunlaşdırmaq  üçün qeyd olunan  faydalı elavelerin  istehsalını 

ehemiyyetli derecədə artırmaq lazımdır. 

Hesablamalar  nəticəsində  aydın  olunur  ki,    müxtəlif    növ    məişət  kimya 

mallarının,  yuyucu  vasitələrin,  sintetik  yağ  əvəzedicilərinin  (neft,  parafin, 

karbohidrogenlerin  oksidləşməsi  əsasında)  istehsal  edilməsi,    bitki  yağlarına 

nisbətən iki dəfə ucuz başa gəlir. 

Təşkilati  dəyişikliklərə    restnıkturlaşma  prosesinin  əhatəsində  yeniləşmə 

halları aşağıdakılardır.[13] 

Təzə  köməkçi hissələr və yeni qrupların yaradılması 

-  Məhsuldar olmayan vahidlərinin ləğv edilməsi 

-  İstehsal bölmələrinin sərbət müəssisələrə çevrilməsi 

-  Kiçik sexlərin  birləşdirilməsi 

-  Kənar müəssisələrin özəlləşdirilməsi və s. 

 



11 

 

 



Məişət  kimya    malları  bazarının  davamlı  analiz  metodlarını    tədqiq  edərkən, 

istehsal  sahesinin  idarə  edilməsinin  kompleks  təkmilləşdirilməsi  proqramı  

aşağıdakı  göstərdiyimiz  istiqamətlər  üzrə    işlənib  hazırlanması  məqsədəuyğun 

hesab edilir: 

Məişət  kimya  mallarının  (sintetik  yuyucu  vasitələr)  bazarı  sahəsində  elmi-



texniki  inkişaf,    planlaşdırmanın  təkmilləşdirilməsi,  istehsal  olunan  vəsaitlərin  

tənzimlənməsi və proqnozlaşdırılması  

 Sintetik yuyucu vasitələrvə ona oxşar məhsulları  istehsal edən   



müəssisələrin və birgə müəssisələrin qurulmasının texniki iqtisadi əsaslandırılması 

-Məişət  kimya    mallarının  bir  növü  olan  sintetik  yuyucu  vasitələrin  və  onaoxşar 

malların keyfiyyətinin artırılmasının  təkmilləşdirilməsi 

-Məişət  kimya    malları    (sintetik  yuyucu  vasitələr)istehsal  edən  müəssisələrin 

iqtisadi göstəriciləri və fond sisteminin təkmilləşdirilməsi 

Sintetik  yuyucu  vasitələr  istehsal  edən  sahənin  xarici  və  iqtisadi  əlaqelerinin 



həyata keçirilməsinin forma və metodlarının təkmilləşdirilməsi 

Tədqiqat  işində  yuxarıda  qeyd  etdiyimiz    istiqamətləri  nəzərə  almışıq  və 

respublikamızda  istehsal olunan sintetik yuyucu vasitələr sahəsində istehsalın həm 

əsas  (baza),  həm  də    ilkşamil  olunan  şərtlərinin  vəziyyətinin  sistemli  təhlilini 

aparmışıq: 

 

 



 


Yüklə 1,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   48




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin