Magistratura məRKƏZİ Əlyazması hüququnda
Yüklə 1,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
GİRİŞ
Bazar təsərrüfatında iqtisadiyyatın strukturu mütəmadi olaraq dinamik dəyişir. İstehsal olunan malların bir qismi zəifləyir, bəziləri isə güclənərək bazarlarda aparıcı rol oynayır. Bu günkü günümüzdə mədəni məişət mallarından olan sintetik yuyucu vasitələr bazarının daha da inkişaf etdirilməsi vacib sayılanmal bazarlına aid edilir.
Azərbaycan iqtisadiyyatı bütün təzahürləri ilə bazar proseslərinə söykənir və getdikcə öz bazasını daha da genişləndirir. Ölkəmizdə SYV-in istehsalını daha da inkişaf etdirmək üçün lazımi qədər iqtisadi resurslar vardır. Bu baxımdan sintetik yuyucu vasitələr bazarının inkişaf etdirilməsi məsələsinin öyrənilməsi aktual hesab olunur.
Sintetik yuyucu vasitələr bazarında elmi tədqiqatın aparılması 1-1-i ilə bağlı olan 2 hissənin mövcudluğunu nəzərdə tutur. Onlardan birincisi dəyişən xarici amillərin öyrənilməsidir. Kommersiya fəaliyyətinin uğurlu aparılması üçün çeviklik tələb olunur. Çünki dəyişən xarici amillər bir qayda olaraq tənzimlənmir. İkincisi isə müəssisənin daxili vəziyyətinin təhlili və şirkətin kənardakı dəyişikliklərə hər hansı bir münasibəti tələb edilir. Əsaslı bir əmtəənin bazarı bir obyekt şəklində ayrılarsa, belə bir vəziyyətdə bazarın araşdırılması məsləhət olunur. Belə bir konkret məhsul kimi SYV götürülmüşdür. Çünki sintetik yuyucu vasitələr istehsalının öyrənilməsi xüsusi elmi yanaşma tələb edir.
Hal-hazırda respublikamızın iqtisadiyyatı sürətlə inkişaf edir və dünya üzrə inteqrasiya prosesində yaxından iştirak edir. Bu zaman istehsal olunan təsərrüfat mallarının keyfiyyəti müəyyən metodlarla təyin olunur. Təyin olunmuş bu metodlardan ən geniş yayılmış olanı ekspert metodu hesasb olunur. Bu metod vasitəsilə respublikamız üzrə istehlak olunan mədəni məişət mallarından olan sintetik yuyucu vasitələrin həm keyfiyyətcə qiymətləndirilməsi və həm də ayrı ayrı xassələr üzrə miqdarca qiymətləndirilməsi mümkündür. Ekspert metodu vasitəsilə sintetik yuyucu vasitələrin qiymətləndirilməsinin mahiyyətindən danışarkən, bu
4
yuyucu vasitələrin məqsəd və vəzifələri haqqında da izahat verə bilərik. Qanunların və hüquqların mühafizəsi qaydalarınınmöhkəmləndirilməsində malların keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi yəni ekspertizasının tətbiq olunması mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
İstehlak olunan hər hansı bir mallın keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi zamanı elmi cəhətdən əsaslandırılmış qərarların verilməsi nəzərdə tutulur.
Məişət kimya mallarının keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi ekspertlər (tədqiqatçılar) tərəfindən həyata keçirilir. Ekspert sözü də latın sözüdür və “təcrübəli” deməkdir. Məişət kimya mallarından olan yuyucu vasitələrin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi ilə bağlı olan müəyyən məsələlərin həlli təcrübəli mütəxəssislər və alimlər tərəfindən tədqiq olunur. Bunun üçün tədqiqatçılar tədqiq olunan yuyucu vasitələr haqqında məlumatları yaxşı bilməli və onların kieyfiyyətini qiymətləndirən ekspertin təcrübəsi çox olmalıdır. Hər hansı bir istehlak olunan malın, məsələn sintetik yuyucu vasitənin keyfiyyəti eksport metodu ilə qiymətləndirilərkən, əvvəlcədən komissiya yaradılır və bu komissiya “Ekspert komissiyası” adlanır və iki qrupdan ibarət olur. Birinci qrupa ekspertlər (tədqiqatçılar), ikinci qrupa isə işçilər aid edilir. Qiymətləndirilmənin xüsusiyyətindən asılı olaraq, qrupda olan mütəxəssislərin tərkibi və sayı müəyyənləşdirilir.
Ekspertizanın əsas Obyekt
komponentləri
Kriteriya Metod
Nəticə
Ekspertizanın obyekti dedikdə, sintetik yuyucu vasitələr, subyekti deyəndə isə həmin sintetik yuyucu vasitələrdən istifadə edən istehlakçılar hesab olunur.
5
Cədvəl 1. SYV-in ekspertiza metodu Tədqiq olunan malın növü və onun qiymətləndirilməsi üsulları Tapşırıqlar (texniki) Layihə Tədqiq
olunmaq üçün götürülmüş nümunə Nümunə
(sənaye üçn)
SYV istehsalı (kütləvi) Operativ ekspertiza
Tapşırıqların ekspertizası Sənədlərin ekspertizası Nümunələrin ekspertizası (təcrübi) Nümunə- lərin
eksprtiza sı
(sənaye) SYV
sertifikat- laşması
Ekspert metodu
0,2,3,4 0,1,2,3,4, 6,7,8,9 - - - Hesablama işi -
6 - 6 Kompleks ekspertiza Sosioloji və tədqiqat
Nümunələ- rin kompensasi yası 0,1,2,3,6,7 0,1,2,3,6,7 Əmtəəşünas ekspertlər - -
8,9 - 0,1,2,3,4, 6,7,8,9 Hesablaşdır ma -
6 - 6
Ümumi və xüsusi ekspertiza metodları dedikdə isə ekspertizanın metodu nəzərdətutulur.
Ekspertiza metodu verilmiş cədvəldə göstərilən rəqəmlərin açıqlamasını aşağıda verilmiş cədvəl üzrə izah edək. Cədvəl 2. Yüklə 1,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|