Kizilay ilk yardim kitapcigi indd 1 14. 04. 2015 11: 02
Yüklə 3,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
•
Aniden acıkma hissi. Yavaş yavaş ve uzun sürede düşerse; •
Baş ağrısı, •
Konuşma güçlüğü, •
Görme bozukluğu, •
Uyuşukluk, •
Kafa karışıklığı, •
Şuur kaybı. Kan Şekeri Düşüklüğünde İlk Yardım •
•
Bilinci yerindeyse şekerli su verin. •
Belirtiler 15-20 dakikada geçmiyorsa sağlık kuruluşuna başvurun. •
çağırın.
•
Kan şekeri düşük ya da yüksek olsa da 2 kesme şeker almasını sağlayın. kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 20 14.04.2015 11:02 21 Bilinç Bozukluklarında İlk Yardım
Bayılma (Senkop), beyne giden kan akışının azalması sonucu oluşan kısa süreli, yüzeysel ve geçici bilinç kaybıdır. Bayılma nedenleri: • Korku ve aşırı heyecan, • Sıcak ve yorgunluk, • Kapalı ortam ve kirli hava, • Aniden ayağa kalkma, • Kan şekerinin düşmesi, • Şiddetli enfeksiyonlar. Bayılma belirtileri: • Baş dönmesi, baygınlık ve yere düşme, • Bacaklarda uyuşma, bilinçte bulanıklık, • Yüzde solgunluk, • Üşüme ve terleme, • Hızlı ve zayıf nabız. Kişi başının döneceğini hissederse: • Sırt üstü yatırın; ayaklarını 30 cm. kaldırın (Şok Pozisyonu), • Sıkan giysilerini gevşetin, • Kendini iyi hissedinceye kadar dinlenmesini sağlayın. Kişi bayıldı ise; • Etraftaki meraklıları çevreden uzaklaştırın, • Hasta/yaralıyı sırt üstü yatırın ve ayaklarını 30 cm yukarı kaldırın. • Solunum yolu açıklığını kontrol edin ve koruyun. • Sıkan giysileri gevşetin. • Kusma varsa yan pozisyonda tutun. Bilinç Bozukluklarında İlk Yardım kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 21 14.04.2015 11:02
22 Bilinç Bozukluklarında İlk Yardım Koma Nedir? Yutkunma, öksürük gibi reflekslerin ve dıştan gelen uyarılara karşı tepkinin azalması ya da yok olması ile ortaya çıkan uzun süreli bilinç kaybıdır. Koma nedenleri; •
Düşme ya da şiddetli darbe, kafa travmaları, •
Zehirlenmeler, •
Şeker hastalığı, •
Aşırı alkol ve uyuşturucu kullanımı, •
Havale vb. ateşli hastalıklar, •
Karaciğer hastalıkları. Koma belirtileri; •
•
Sesli ve ağrılı uyarılara cevap vermeme hali, •
İdrar ve dışkı kontrolünün kaybolması. Komada İlk Yardım •
Olay yerinin güvenliğini sağlayın. •
Hasta/yaralının yaşam bulgularını değerlendirin. •
Hasta/yaralının bilincini kontrol edin. •
Solunum yolu açıklığını sağlayın. •
Koma pozisyonu verin ve 112’yi arayın. •
Hasta/yaralıyı sağlık ekipleri gelene kadar yalnız bırakmayın. kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 22 14.04.2015 11:02 23 Koma Pozisyonu Nasıl Verilir? Bilinç Bozukluklarında İlk Yardım 1. Hasta/yaralıyı sesli veya omzundan hafif sarsın; uyarı vererek bilincini kontrol edin. 2. Sıkan giysilerini gevşetin. 3. Ağız içinde yabancı cisim olup olmadığını kontrol edin. 4. Bak, dinle, hisset yöntemi ile solunumunu kontrol edin. 5. Şah damarından nabzını kontrol edin. 6. Hasta/yaralının döndürüleceği tarafa diz çökün. 7. Hasta/yaralının karşı tarafta kalan kolunu karşı omzunun üzerine koyun. 8. Karşı taraftaki bacağını dik açı yapacak şekilde kıvırın. 9. İlk yardımcıya yakın kolu, baş hizasında omuzdan yukarı uzatın. 10. Karşı tarafı omuz ve kalçadan tutarak bir hamlede çevirin. 11. Üstteki bacağı, kalça ve dizden bükerek öne doğru destek yapın. 12. Alttaki bacağı hafif dizden bükerek arkaya destek yapın. 13. Başı, uzatılan kolun üzerine yan pozisyonda hafif öne eğik konuma getirin.
14. Tıbbi yardım (112) gelinceye kadar bu pozisyonda tutun.
15. 3–5 dakika ara ile solunum ve nabzı kontrol edin.
kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 23 14.04.2015 11:02 24 Bilinç Bozukluklarında İlk Yardım Şok Nedir?
Dolaşım sisteminin yaşamsal organlara yeterince kan gönderememesi nedeniyle ortaya çıkan ve tansiyon düşüklüğü ile seyreden bir akut dolaşım yetmezliği durumudur. Şok Çeşitleri Nelerdir? •
•
Hipovolemik şok (vücutta sıvı eksikliği/kaybı) •
Toksik şok (zehirlenmeye bağlı) •
Anaflaktik şok (alerjiye bağlı) Şok Belirtileri Nelerdir? •
Kan basıncında düşme •
Hızlı ve zayıf nabız •
Hızlı ve yüzeysel solunum •
Ciltte soğukluk, solukluk ve nemlilik •
Endişe ve huzursuzluk •
Baş dönmesi •
Dudak çevresinde solukluk ya da morarma •
Susuzluk hissi •
Bilinç seviyesinde azalma Şokta İlk Yardım
•
Hasta/yaralının endişe ve korkularını giderin. •
Mümkün olduğunca temiz hava solumasını sağlayın. •
Hava yolunun açıklığını sağlayın. •
Kanama varsa hemen durdurun. •
Şok pozisyonu verin. •
Hasta/yaralıyı sıcak tutun. •
Hasta/yaralıyı gereksiz yere hareket ettirmeyin. •
112’yi arayın. kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 24 14.04.2015 11:02
25 Şok Pozisyonu Nasıl Verilir? 1. Hasta/yaralıyı düz olarak sırt üstü yatırın. 2. Hasta/yaralının bacaklarını 30 cm kadar yukarı kaldırarak, bacakların altına destek koyun (Çarşaf, battaniye yastık, kıvrılmış giysi vb.). 3. Hasta/yaralının üzerini örterek ısınmasını sağlayın. 4. Yardım gelinceye kadar hasta/yaralının yanında kalın. 5. Belli aralıklarla (2–3 dakikada bir) yaşam bulgularını değerlendirin. Bilinç Bozukluklarında İlk Yardım
kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 25 14.04.2015 11:02 26 Kanamalarda İlk Yardım Damar bütünlüğünün bozulması sonucu kanın damar dışına (vücut içine ya da dışına) çıkmasına kanama denir. Vücutta Kanın Aktığı Bölgeye Göre Kanamalar 1. Dış Kanamalar: Kanın vücut dışına doğru akmasıdır. 2. İç Kanamalar: Kanın vücut içine akmasıdır. 3. Doğal Deliklerde Meydana Gelen Kanamalar: Kulak, burun, ağız, anüs (makat) ve üreme organlarından olan kanamalardır. Dış Kanamalarda İlk Yardım •
Yara üzerine direkt baskı uygulayın. •
Kanama durmazsa ikinci bir bez koyarak basıncı arttırın.
kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 26 14.04.2015 11:02 27 Kanamalarda İlk Yardım •
kaldırmadan basıncı arttırın. •
Kanayan bölgeye en yakın basınç noktasına basınç uygulayın. •
•
Kanama kol veya bacaklardaysa ve kırık şüphesi yoksa kanama bölgesini kalp hizasından yukarıda tutun.
•
Şok pozisyonu verin. •
Sık sık yaşam bulgularını kontrol edin. (2-3 dk. arayla).
kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 27 14.04.2015 11:02 28 Kanamalarda İlk Yardım Turnike Uygulama Koşulları
• Uzuv kopmuşsa, • Tüm kanama durdurma uygulamaları yetersiz kalıyorsa, • Hasta/yaralının uzun mesafede taşınması gerekiyorsa, • Çok sayıda hasta/yaralının bulunduğu ortamda tek ilk yardımcı varsa uygulanır. İç Kanamalarda İlk Yardım • Hasta/yaralının bilincini ve solunumunu değerlendirin. • Üzerini örterek ayaklarını 30 cm. kaldırın. • Asla ağızdan yiyecek içecek vermeyin. • Kapalı kırık varsa, kan damarlarının yaralanmasını önlemek ve bir iç kanamaya sebep olmamak için hasta ya da yaralının hareketsiz kalmasını sağlayın. • Hasta/yaralının şok pozisyonunda yaşamsal değişimlerini izleyin. • 112’yi arayarak tıbbi yardım isteyin. Burun Kanamasında İlk Yardım •
Öncelikle sakin olun. •
Hastanın başını öne doğru eğin. Mümkünse oturtun.
kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 28 14.04.2015 11:02 29 Unutulmamalıdır ki, kulak kanaması olası bir beyin kanamasının habercisi olabilir. Önemli!
Kanamalarda İlk Yardım •
Burun kanatlarını sıkıştırarak iki parmağınızla sıkın. •
Bu işleme yaklaşık 5 dakika kadar devam edin. •
Kanamanın durmaması halinde hasta ya da yaralıyı en yakın sağlık kuruluşuna götürün. Kulak Kanamasında İlk Yardım • Kanama hafifse kulağı temiz bir bezle temizleyin. • Ciddi ise kulağı tıkamadan gazlı bezle kapatın. • Hasta/yaralının hareketsiz olarak, kanayan kulak üzerine yan yatmasını sağlayın. • Tıbbi yardım sağlayın. • Unutulmamalıdır ki, kulak kanaması olası bir beyin kanamasının habercisi olabilir.
kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 29 14.04.2015 11:02 30 Isı Dengesi Bozuklukları Yanık nedir? Herhangi bir ısıya maruz kalma sonucu oluşan doku bozulmasıdır. Yanık Çeşitleri 1’inci Derece Yanıklar: •
Alt deride ve derinin yüzeyinde, kızarıklık, (pembe, kırmızı arası renk) şeklinde görülen doku hasarı vardır. •
•
Yanık bölgede ödem ve hafif şişlik vardır. •
Genelde 48 saatlik süreç içinde iyileşir. 2’inci Derece Yanıklar: •
Derinin 1. ve 2. tabakasını etkiler. •
En bariz özelliği deride içi su dolu kabarcıklar (bül) oluşmasıdır. •
•
Çok ağrılıdır. 3’üncü Derece Yanıklar: •
Derinin tüm tabakaları etkilenir. •
Kaslar, sinirler, damarlar üzerinde etkilidir. •
Beyaz kuru yaradan, siyah renge kadar aşamaları vardır.
•
Ağrısızdır, çünkü bütün sinirler zarar görmüştür. kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 30 14.04.2015 11:02 31 Yanığın Vücutta Olumsuz Etkileri Nelerdir? •
olarak, organ ve sistemlerde işleyiş bozukluğuna yol açar. •
•
Hasta/yaralının kendi vücudunda bulunan mikrop ve toksinlerle enfeksiyon riski oluşur. Isı İle Oluşan Yanıkta İlk Yardım • Kişi hala yanıyorsa panik yapmayın; hareket ediyorsa koşmasını engelleyin. • Hasta/yaralının üzerini battaniye vb. ile kapatın ve yuvarlanmasını sağlayın. • Yaşam bulgularını değerlendirin. • En az 20 dakika, soğuk su altında tutun. • Ödem oluşabileceğin- den yüzük, bilezik vb. aksesuarlarını ve giysile- rini çıkarın. • Deriyi sabunlu su ile dikkatle temizleyin. • Su toplayan yerleri patlatmayın. • Yanık bölgelere bandaj uygulamayın. • Yanığın üzerini temiz bezle örtün; üzerine hiçbir madde sürmeyin. • Hasta/yaralıyı battaniye ile örtün. • Yanık geniş ve sağlık kurumu uzaksa, kusma yoksa, bilinci açıksa hasta/yaralıya ağızdan sıvı vererek sıvı kaybını engelleyin (1 lt. su + 1 çay kaşığı karbonat + 1 çay kaşığı tuz). • Tıbbi yardım isteyin ( 112 ).
Isı Dengesi Bozuklukları kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 31 14.04.2015 11:02 32 Isı Dengesi Bozuklukları Kimyasal Yanıklarda İlk Yardım • Deriyle temas eden kimyasal maddenin deriyle temasını en kısa sürede kesin. • Giysileri çıkarın. • Yanık bölgeyi bol, tazyiksiz suyla, en az 20-25 dk. yumuşakça yıkayın. • Daha sonra hasta/yaralıyı battaniye vb. ile örtün. • Tıbbi yardım sağlayın. Elektrik Yanıklarında İlk Yardım • Soğukkanlı ve sakin olun. • Hasta/yaralıya dokunmadan önce elektrik akımını kesin. •
kişinin elektrikle temasını kesin. • Hasta/yaralının yaşam bulgularını değerlendirin. • Hasta/yaralıyı yerinden kımıldatmayın. • Hasar gören bölgeyi örtün. • Tıbbi yardım isteyin. Sıcak Çarpmasında İlk Yardım • Hastayı serin ve havadar bir yere alın. • Giysilerini çıkarın. • Sırt üstü yatırıp kol ve bacaklarını yükseltin. • Bulantı yoksa ve bilinci açıksa su ve tuz kaybını gidermek için su, tuz, karbonatla hazırlanan sıvı ya da soda içirin.
kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 32 14.04.2015 11:02 33 Isı Dengesi Bozuklukları Donmalar Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan bölgeye yeterince kan gitmemesi ve dokulardaki kanın pıhtılaşması ile dokuda hasar oluşmasıdır.
1’inci Derece Donma: • Donmanın en hafif şeklidir. • Deride solukluk, soğukluk hissi; vücutta uyuşukluk, halsizlik, ve daha sonra kızarıklık ve karıncalanma hissi yaratır. 2’inci Derece Donma: • Zarar gören bölgede gerginlik hissi, ödem, şişkinlik, ağrı, içi su dolu kabarcıklar, • Su toplanması iyileşirken, siyah kabuklara dönüşür. 3’üncü Derece Donma: • Dokuların geriye dönülmez biçimde hasara uğramasıdır. • Canlı ve sağlıklı deriden kesin hatları ile ayrılan siyah bir bölge oluşur. Donmalarda İlk Yardım • Hasta/yaralıyı ılık bir ortama alıp soğukla temasını kesin; sakinleştirin. • Kesin istirahat ettirip hareket etmemesini sağlayın. • Kuru giysiler giydirin. • Bilinci açık ise sıcak, şekerli içecekler verin. • Su toplamış bölgeleri asla patlatmayın; üstünü örtün. • Donuk bölgeyi asla ovmayın, kendiliğinden ısınmasını/çözünmesi sağlayın. • El ve ayakları doğal pozisyonda tutun. • Hala halsizlik varsa bezle bandaj yapın. • Tıbbi yardım isteyin. kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 33 14.04.2015 11:02 34 Kırık, Çıkık ve Burkulmalar Kırık Nedir? Kemik bütünlüğünün bozulmasıdır. Kırıklar, darbe sonucu ya da kendiliğinden oluşur. Kırık Çeşitleri Kapalı Kırık: Kemik bütünlüğü bozulmuştur. Ancak deri sağlamdır. Açık Kırık: Deri bütünlüğü bozulmuştur. Kemik uçları dışarı çıkabilir, beraberinde kanama ve enfeksiyon riski vardır. Parçalı Kırık: Kemik birden fazla yerden kırılmıştır. Kırık Belirtileri Nelerdir? •
Bölgenin hareket edilmesi ile artan yoğun ağrı, •
Şekil bozukluğu (Diğer sağlam organ ile karşılaştırılır), •
Bölgede ödem ve kanama sonucu morarma, •
İşlev kaybı, •
Hareketlerde kısıtlama, •
Şişlik. Kırığın Yol Açabileceği Olumsuz Durumlar: •
yaralanma ve sıkışma (Kırık bölgede nabız alınamaması, soğukluk, solukluk, aşırı hassasiyet), •
•
Açık kırıklarda enfeksiyon riski görülebilir. kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 34 14.04.2015 11:02 35 Kırıklarda İlk Yardım •
ona verin. •
Hasta/yaralıyı hareket ettirmeyin. •
Ani hareketlerden kaçının, kırığı yerine koymaya çalışmayın. •
eşyaları çıkarın. •
Kırık olan bölgenin ha- reket etmesini önleyin. •
ten önce yaranın üzerini temiz bir bezle kapatın. •
üst ve bir alt eklemi de içine alacak şekilde karton, tahta vb. sert cisimle tespit edin. •
yukarıda tutarak dinlen- meye alın. •
edin. •
Hastayı sıcak tutun. •
Tıbbi yardım sağlayın. •
Kırık olan bölgenin hareket ettirilmesine izin vermeyin. Kırık, Çıkık ve Burkulmalar
14.04.2015 11:02 36 Kırık, Çıkık ve Burkulmalar Burkulma Nedir? Eklem yüzeylerinin anlık olarak ayrılmasıdır. Burkulmalarda İlk Yardım • Burkulan eklemi sıkıştırıcı bir bandajla dolaşımı engellemeyecek şekilde tespit edin. • Şişliği azaltmak için bölgeyi yukarı kaldırın. • Soğuk uygulama yapın. • Bölgeyi hareket ettirmeyin. • Uzun süre geçmiyorsa, tıbbi yardım isteyin.
kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 36 14.04.2015 11:02 37 Kırık, Çıkık ve Burkulmalar Çıkık Nedir? Çıkık; eklem yüzeylerinin kalıcı olarak ayrılmasıdır. Çıkıkta İlk Yardım • Eklemi bulunduğu şekilde tespit edin. • Çıkığı asla yerine oturtmaya çalışmayın. • Hasta/yaralıya ağızdan hiçbir şey vermeyin. • Bölgedeki nabız, deri rengi ve ısıyı kontrol edin. • Tıbbi yardım sağlayın. kizilay_ilk_yardim_kitapcigi.indd 37 14.04.2015 11:02 38 Hayvan Isırıkları ve Böcek Sokmaları Hayvan Isırmaları Neden Önemlidir? Kedi köpek vb. hayvanların dişleri sivri ve keskindir. Ağızlarında ise daima mikrop vardır. Isırmaları halinde mikropların derindeki dokulara kadar ulaşmasına sebep olurlar. Ayrıca birden fazla ısırmalarında ciddi yaralanmalara yol açabilirler. Kedi - Köpek Isırmalarında İlk Yardım
Hafif Yaralanmalarda; •
Yarayı 5 dakika süreyle sabun ve soğuk suyla yıkayın. •
Yaranın üzerini temiz bir bezle kapatın. Ciddi Yaralanma ve Kanama Varsa; •
Yaraya temiz bir bezle basınç uygulayarak kanamayı durdurun . •
Derhal tıbbi yardım (112) sağlayın ve hastayı kuduz aşısı olması konusunda uyarın. Yüklə 3,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|