Kimyoviy muvozanatga oid masalalar yechish muvozanat konstantasini hisoblash

KIMYOVIY MUVOZANATNI SILJITISH

• Kimyoviy muvozanat reaksiyaga kirishuvchi va hosil bo‘luvchi moddalarning xossalari, konsentratsiyalari, bosim, harorat va boshqalarga bog‘liq. Gaz fazadagi kimyoviy reaksiya kam miqdor modda hosil bo'lishi tomonga siljiydi. Kimyoviy reaksiyalarning haroratga bo‘lgan munosabati har xil bo‘lib, ekzotermik reaksiyalarni o‘ngga siljitish uchun haroratni pasaytirish, endotermik reaksiyalarda esa haroratni ko‘tarish kerak.

1. N2(g)+O2(g)«NO(g)-180,7 kJ/mol muvozanatning siljishiga bosim va harorat qanday ta'sir ko‘rsatadi?

• 1. N2(g)+O2(g)«NO(g)-180,7 kJ/mol muvozanatning siljishiga bosim va harorat qanday ta'sir ko‘rsatadi?
• Yechish: Reaksiyaga kirishuvchi N2 va O2 miqdorlari reaksiya mahsuloti miqdoriga teng bo‘lganligi uchun muvozanatga bosim ta'sir qilmaydi. Reaksiya endotermik bo‘lganligi uchun haroratning ortishi muvozanatni o‘ngga, haroratning pasayishi chapga siljitadi.
• 2. SO2(g)+O2(g)«SO3(g); DH=-395,6 kJ/mol reaksiyada muvozanatni siljitish uchun bosim va harorat qanday ta'sir qiladi? (Javob: bosimning ortishi muvozanatni o‘ngga, kamayishi chapga, haroratning pasayishi o‘ngga, ortishi chapga siljitadi).
• 3. CO2(g)+C(q)«2CO(g)-Q muvozanatga bosim va harorat qanday ta'sir qiladi? (Javob: bosimning ortishi va haroratning pasayishi muvozanatni chapga, bosimning kamayishi va haroratning ortishi o‘ngga siljitadi).

1. Quyidagi reaksiyalarga bosimning oshirilishi qanday ta'sir ko‘rsatadi:

• 1. Quyidagi reaksiyalarga bosimning oshirilishi qanday ta'sir ko‘rsatadi:
• a) CO(g)+O2(g)=CO2(g); b) SO2(g)+O2(g)=SO3(g);
• c) C2H6(g)+O2(g)=CO2(g)+H2O(g); d) N2O4(g)=NO2(g);
• e) NO(g)+O2(g)=NO2(g); f) C2H2(g)+O2(g)=CO2(g)+H2O(g;
• g) CO(g)=CO2(g)+C(q).
• (Javob: o'ngga: a, b, e, f, g; chapga: c, d).
• 2. Quyidagi reaksiyalarning yo'nalishiga haroratning ko‘tarilishi qanday ta'sir ko‘rsatadi?
• a) Fe3O4(q)+CO(g)=Fe(q)+CO2(g)-Q; b) CO(g)+O2(g)=CO2(g)+Q;
• c) H2(g)+S(c)=H2S(g)+Q; d) NO(g)+Cl2(g)=NOCl2(g)+Q;
• e) N2(g)+O2(g)=NO(g)-Q; f) H2(g)+O2(g)=H2O(g);DH0=-483,6kJ;
• g) CaCO3(q)=CaO(q)+CO2(g); DH0=179 kJ;
• h) SO3(g)+NO(g)=SO2(g)+NO2(g)-Q.
• (Javob: o‘ngga: a, e, g, h; chapga: b, c, d, f).

A+B=C+D muvozanatdagi sistemada moddalar konsentratsiyalari mos ravishda 6, 2, 4, 3 mol/l dan bo‘lgan. Sistemaga B moddadan 4 mol/l qo'shilgandan keyin A, B, C va D moddalarning yangi muvozanat holatidagi konsentratsiyalarini hisoblang.
Yechish: Reaksiyaning muvozanat konstantasi:
bo‘ladi. Muvozanatdagi sistemaga 4 mol/l B moddadan qo‘shilsa, muvozanatdagi A modda B modda bilan ta'sirlashib, yangi miqdor C va D moddalar hosil bo‘ladi, A va B moddalarning konsentratsiyalari kamayadi. Bunda moddalarning yangi hosil bo‘lgan konsentratsiyalarini x deb olsak: [A]=6-x; [B]=2+4-x; [C]=4+x, [D]=3+x bo‘ladi. Bu qiymatlarni muvozanat konstantasi formulasiga qo‘ysak:
Tenglamani yechsak: x=1,26 bo‘ladi. Bundan
[A]=6-x=6-1,26=4,74 mol/l, [B]=2+4-x=6-1,26=4,74 mol/l,
[C]=4+x=4+1,26=5,26 mol/l, [D]=3+x=3+1,26=4,26 mol/l.