Керамика материаллар ишлаб чиқариш технологияси



Yüklə 0,63 Mb.
tarix29.04.2020
ölçüsü0,63 Mb.
#31005
18 Керамика материаллар

  • Кера́мика ( грек тилида — тупроқ) - ноорганик табиатли материаллар (масалан тупроқ) ва уларнинг турли минерал қўшимчалар билан аралашмалари асосидаги шаклларни юқори харорат таъсирида тоблаш ёрдамида олинган буюмлар.
  • Керамик материаллар уларнинг ишлатилиш соҳалари, зичлиги ва бошқа параметрларига кўра турлича синфларга бўлиниши мумкин.
  • Масалан: қайта ишлаш сифатига кўра:
  • Нозик керамика: фаянс ва ярим фаянс
  • Дағал керамика: ғишт, черепица, сопол
  • Ишлатилиш соҳаларига кўра синфланиши:
  • – қурилиш керамикаси;
  • – нозик керамика;
  • техник керамика;
  • – оловбардош материаллар.
  • Қурилиш керамикаси:
  • Деворий керамика: ғишт, керамик тошлар
  • Қоплаш (кровельний) керамикаси: черепица
  • Фасад керамикаси: фасад керамик плиткалар
  • Ички қовлов керамикаси: пол учун плиткалар
  • Трубасимон керамика: сув кувурлари
  • Санитар керамикаси: умивальник, унитаз
  • Ғовакли тўлдирувчилар: керамзит, аглопорит
  • 2. Нозик керамика
  • Фарфор: фарфор идишлар,
  • Фаянс: фаянс буюмлар
  • Майолика: турли буюмлар
  • Глазурлар: шишасимон қопламалар
  • 3. Техник керамика
  • Электроизоляцион: электроизоляция материаллари
  • Радиотехника керамикаси: радиотехника деталлари
  • Инструментал: асбоблар ясашда
  • 4. Оловбардош керамика
  • Оловбардош (1580 - 1770 °C)
  • Юқори оловбардош (высокоогнеупорные (1770-2000°C)
  • Юксаколовбардош (высшей огнеупорности (2000-3000°C)
  • Ўтаоловбардош (сверхогнеупорные (3000°C дан юқори)
  • Фарфо́р–керамика тури бўлиб, сув ва газни ўтказмайди. Юқори хароратда олинади, фаянсдан фарқли равишда юпқа қатламли фарфор маълум даражада нур ўтказади.
  • Қаттиқ фарфор-таркибида тахминан 47-66% каолин, 25% кварц ва 25% дала шпати мавжуд. Юқори хароратда (1400-1460°C) ишлов берилади.
  • Юмшоқ фарфор-таркибида тахминан 25-40% каолин, 45% кварц ва 30% дала шпати мавжуд. Қаттиқ фарфорга нисбатан пастроқ хароратда (1300-1350°C) ишлов берилади.
  • Фарфор буюмлар ғоваксиз бўлади. Натижада намланмайди. Фарфор ишлаб чиаришда буюмлар 2 маротаба юқори хароратда ишлов берилади.
  • Фаянс («faience») жуда майда ғовакли керамик материаллар. Таркиби жихатидан фарфорга яқин. Фақат унинг таркибида каолин миқдори юқорироқ (85% гача), шунингдек нисбатан паст хароратда ишлов берилади (1050-1280°С). Намлик ютиш миқдори юқорироқ бўлгани учун (12% гача) улар одатда хамиша глазурланади.
  • Улар металлургия жараёнларида (эритиш, куйдириш, буғлатиш, дистилляция), печлар қуришда, юқори хароратда ишловчи агрегатлар қисмларини (реакторлар, двигателлар, конструкцион элементлар) тайёрлашда ишлатилади
  • Оловбардош материаллар
  • Минерал хом ашё асосида олинадиган ва юқори ҳароратларда ўз физик-механик хоссаларини катта ўзгаришларсиз сақлаб тура оладиган материаллар оловбардош материаллар деб аталади
  • Оловбардошлиги бўйича синфланиши:
  • Оловбардош (огнеупорные) оловбардошлиги 1580 дан 1770°C гача
  • Юқори оловбардош (высокоогнеупорные) 1770 дан 2000°C гача
  • Олий оловбардош (высшей огнеупорности) 2000°C дан 3000 °C гача
  • Ўта оловбардош (сверхогнеупорные) 3000°C дан юқори
  • Оксидлар
  • MgO
  • CaO
  • Cr2O3
  • Al2O3
  • SiO2
  • ZrO2
  • Суюқ. хар. 0С
  • 2800
  • 2614
  • 2299
  • 2050
  • 1730
  • 2700
  • Кўпчилик оловбардош материалларнинг асосини қийин суюқланувчи оксидлар ташкил қилади. Масалан:
  • Оловбардош материал
  • Оловбардошлик 0С
  • Динас (96% масс. SiO2)
  • 1730
  • Шамот (40% масс. Al2O3 55%масс. SiO2)
  • 1750
  • Si3N4
  • 1900
  • Корунд (92% масс. Al2O3)
  • 2050
  • AlN
  • 2200
  • Периклаз (92% масс. MgO)
  • 2300
  • ZrO2
  • 2715
  • SiC
  • 2730
  • Графит
  • 3800
  •  
  • Тури
  • Главные хим. компоненты в % (мас.)
  • Тогн, °С
  • 1
  • Динасли
  • SiO2>93
  • 1690-1720
  • 2
  • Шамотли
  • 30
  • 1580-1750
  • 3
  • Муллитли
  • 62
  • 1600-1800
  • 4
  • Корундли
  • Al2O3>90
  • 1950-2000
  • 5
  • Смолодоломитли
  • 50
  • 1800-1900
  • 6
  • Периклазовли (магнезитовые)
  • MgO>85
  • 2200-2400
  • 7
  • Периклазохромитли
  • MgO>60 5
  • 2000
  • 8
  • Хромитопериклазли
  • 40
  • 1920-2000
  • 9
  • Цирконли
  • ZrO2>50, SiO2>25
  • 2000-2300
  • 10
  • Карбидкремнийли
  • SiC>70
  • 2000
  • 11
  • TiC
  • 3000 -3200
  • HfC
  • 3000-3100
  • Мустақил таълим:
  • 1. Ситаллар
  • 2. Хавода қотувчи боғловчи материаллар ишлаб чиқариш технологияси (охак, гипс, алебастер)

Yüklə 0,63 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin