Jurnal 1918-yil dekabr oyidan chiqa boshlagan
Yüklə 2,59 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Kamolaxon ABRORXONOVA,
Boshlangʻich taʼlim pedagogikasi kafedrasi mudiri, pedagogika bo‘yicha falsafa doktori, dotsent Shaxnoza BO‘RIYEVA, Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti talabasi UZLUKSIZ TA’LIM TIZIMIDA MEDIAMADANIYATNI RIVOJLANTIRISH MEXANIZMI M amlakatimizda har tomonlama yetuk va barkamol avlodni tarbiyalash mu - him vazifalardan biri sanaladi. Bu vazifani bajarish, asosan pedagoglarga bog‘liq bo‘ladi. Shu maqsadda yoshlarni bilim olishiga katta e’tibor qara - tish lozim. Yurtboshimiz ta’kidlaganlaridek, yoshlarni erkin fikrlash va mustaqil hayotga yo‘naltirishimiz kerak. Shu bilan birga axborotni himoyalash, mediamadaniyat haqida ma’lumot berish hozirgi kunimizning dolzarb muammosi sifatida o‘rganilib bu borada davlatimizda turli samarali chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, bu sohada yosh tadqiqotchilar xorijiy amaliyotlarga tayangan holda ish olib bormoqda. О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 19-fevraldagi ‘‘Axborot texno - logiyalari va kommunikatsiyalari sohasini yanada takomillashtirish chora tadbirlari tо‘g’risida’’gi (PF-5349-son), 2017-yil 7-fevraldagi ‘‘О‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bо‘yicha Harakatlar strategiyasi tо‘g’risida’’gi (PF-4947-son) farmonlari, 2017-yil 20-apreldagi ‘‘Oliy ta‘lim tizimini yanada rivojlantirish chora tadbirlari tо‘gri - sida’’gi (PQ-2909-son) qarorida ta‘lim muassasalari pedagog o‘qituvchilarining ilg‘or 13 pedagogik texnologiyalarni va zamonaviy axborot texnologiyalarini ta‘lim-tarbiya ja - rayoniga tatbiq etishlari uchun uslubiy va amaliy yordam berish ko‘zda tutilgan. Ta’lim jarayoniga pedagogik va axborot texnologiyalarni joriy etishda xorijiy mamlakatlarning tegishli tashkilotlari yaqindan yordam ko‘rsatmoqda. “Pedagogik texnologiya” so‘z bi - rikmasi asosida “texnologiya”, “texnologik jarayon” tushunchalari yotadi. Ushbu tus - hunchalar orqali sanoatda tayyor mahsulotni olish uchun bajariladigan ishlarning ket - ma-ketligi haqidagi texnik hujjat, ta’limda esa fan bo‘yicha uslubiy tadbirlar majmuasi tushuniladi. Pedagogik texnologiyani tushunishning asosiy yo‘li aniq belgilangan maq - sadlarga qaratish, ta’lim oluvchi bilan muntazam o‘zaro aloqani o‘rnatish, pedagogik texnologiyaning falsafiy asosi hisoblangan ta’lim oluvchining xatti-harakati orqali o‘qi - tishdir. O‘zaro aloqa pedagogik texnologiya asosini tashkil qilib, o‘quv jarayonini to‘liq qamrab olishi kerak. Pedagogik texnologiya atamasiga har bir didakt olim o‘z nuqtai nazaridan kelib chiqgan holda ta’rif bergan. Hali bu tushunchaga to‘liq va yagona ta’rif qabul qilinmagan. Ushbu ta’riflar ichida eng maqsadga muvofig‘i YUNESKO tomoni - dan berilgan ta’rif sanaladi. O‘zbekistonda uzluksiz ta’lim tizimi quyidagicha: Ushbu ta’lim berish davrlarida axborot kommunikatsiya texnologiyalarining o‘rni beqi - yos. Hozirgi yoshlar yangicha fikrlashga va zamon bilan hamnafas bo‘lishga intilmoq - da. Uning asosi esa intellekt hisoblanadi. Yuqori suratdagi kompyuter texnologiyasi taraqqiyoti insoniyat tafakkurida yanada kengaytirilgan sermazmun ahamiyat kasb etmoda. Muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev ta’biri bilan aytganda, “Bizni hamisha o‘ylantirib keladigan yana bir muhim masala – bu yoshlarimizning odob-ax - loqi, yurish-turishi, bir so‘z bilan aytganda, dunyoqarashi bilan bog‘liq. Bugun zamon shiddat bilan o‘zgaryapti. Bu o‘zgarishlarni hammadan ham ko‘proq his etadigan kim – yoshlar. Mayli, yoshlar o‘z davrining talablari bilan uyg‘un bo‘lsin. Lekin ayni paytda o‘zligini ham unutmasin. Biz kimmiz, qanday ulug‘ zotlarning avlodimiz, degan da’vat ularning qalbida doimo aks-sado berib, o‘zligiga sodiq qolishga undab tursin. Bunga nimaning hisobidan erishamiz? Tarbiya, tarbiya va faqat tarbiya hisobidan” Axborot asri, deb nom olgan asrimizni telekommunikatsiyasiz tasavvur qilish qiyin. So‘nggi rusumdagi telefon, planshet, noutbuk va kompyuterlar, internet orgali bizga asosiy ma’lumot va yangiliklarni bir zumda aniqlashda beminnat xizmat qiladi. Bu borada yoshlar ma’naviyati va milliy madaniyati ustuvor ahamiyat kasb etadi. Yoshlarni ma’na - 14 “XALQ TA’LIMI” ilmiy-metodik jurnali. 2023. № 2. www.pubedu.uz viy immunitet va ularda ilmiy va dunyoviy qarashlarini shakllantirish dolzarb masala hisoblanadi. Har qanday jarayonning salbiy va ijobiy tomonlari bo‘lganidek, internet va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining salbiy tomonlari ham mavjud. Tan olib aytishimiz kerakki, internet va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari rivojlanmagan vaqtlarda yoshlar ilm olishga, kitob o‘qishga qiziqishgan, sport mashg‘ulotlari bilan shug‘ullanishgan. Bugungi yoshlarning qiziqishi esa aksincha. Endi ularning ko‘pchiligi internet kafelari, kompyuter o‘yinlari markazlariga intilmoqdalar. Ammo ular bu yoshida bilim egallash, kasb-hunar o‘rganish, o‘zini kelajagini yaratish uchun harakat qilishlari lozim. Internetda tarqaladigan turli yoshlar ma’naviyatiga salbiy ta’sir ko‘rsatayotgan xabarlar, be’mani rasmlar, videolar va kompyuter o‘yinlari natijasida yoshlarning sa - viyasi pasayib, hayotga, atrof-muhitga va insonlarga bo‘lgan munosabati tubdan yo - monlashib bormoqda. Beshavqat kompyuter o‘yinlari yoshlar ongini zaharlamoqda. Shoir Ahmad Shavqiy aytganidek, “Millatlar ahloqi bilan millat bo‘ladi, ahloqi ketsa, millat ham ketadi”. Millatimizning uzoq yillik tarixi mavjud. Ushbu davrlar mobaynida qanchadan-qancha mutafakkirlar, olimlar, ulamolar, din peshvolari yetishib chiqdi. Ular dunyo olimlari va mutafakkirlari tomonidan tan olinib, jahon sivilizatsiyasiga munosib hissalar qo‘shdilar. Bugungi kunga kelib esa bizni eng qiynayotgan muammolardan biri, aynan yoshlarning intellektual salohiyati va tafakkurining sustligi, bu esa ularning aynan internetdan foydalanishida ham o‘zining salbiy ta’sirini ko‘rsatmoqda. Yüklə 2,59 Mb. Dostları ilə paylaş:
|