İstehsalatda baş verən bədbəxt hadisələrin təhqiqi və uзota alınması Qaydalarının təsdiq edilməsi haqqında

1. Ьmumi qaydaları 

 

 1.1.  Bu  Qaydalar  —  qanunvericiliklə  mьəyyən  edilmiş  qaydada  Azərbaycan 

Respublikasının  mьvafiq  hakimiyyət  orqanlarının,  fiziki  və    hьquqi  şəxslərin  təsis  etdikləri 

mьlkiyyət  və  təşkilati-hьquqi  formasından  asılı  olmayaraq,  respublikanın  ərazisində  yerləşən 

bьtьn  mьəssisələrdə, idarələrdə, təşkilatlarda (bundan sonra — mьəssisələr), eləcə də mьəssisə 

yaradılmadan işзilərlə əmək mьqaviləsi bağlanmış iş  yerlərində, həmзinin onun hьdudlarından 

kənarda  fəaliyyət  gцstərən  Azərbaycan  Respublikasının  səfirliklərində,  konsulluqlarında,  

beynəlxalq  sularda  Azərbaycan  Respublikasının  bayrağı  altında  ьzən  gəmilərdə,  şelf 

qurğularında  və  digər  iş  yerlərində  tətbiq  edilir  və    həmзinin  işəgцtьrənin  xammalından 

(materialından),  istehsal  vasitələrindən  istifadə  etməklə  əmək  funksiyasını  evində  yerinə 

yetirən işзilərə  şamil olunur. 

---

 Bu  Qaydalar  Azərbaycan  Respublikasının  xarici  dцvlətlərlə,  beynəlxalq  təşkilatlarla 

bağladığı  mьqavilədə  başqa  hal  nəzərdə  tutulmadıqda,    mьvafiq  xarici  dцvlətlərin  fiziki  və 

hьquqi şəxslərin, beynəlxalq  təşkilatların, eləcə də  vətəndaşlığı  olmayan  şəxslərin Azərbaycan  

Respublikasında  təsis  etdikləri  və  qanunvericilikdə  nəzərdə  tutulmuş  qaydada  dцvlət 

qeydiyyatına alınıb, fəaliyyət gцstərən iş yerlərində heз  bir şərt qoyulmadan tətbiq edilir. 

 Bu  Qaydalar  dцvlət  qulluqзularına,  habelə  prokurorluq,  polis  və  digər  hьquq  mьhafizə 

orqanlarının  qulluqзularına,  onların  hьquqi    statusunu  tənzimləyən  normativ-hьquqi  aktlarla 

mьəyyən  olunmuş  xьsusiyyətlər  nəzərə  alınmaqla  (əgər  gцstərilən  aktlarla  həmin  

qulluqзuların  əmək,  sosial  və  iqtisadi  hьquqları  bьtьnlьklə  əhatə  olunmayıbsa),  istehsalat 

təcrьbəsi keзən tələbə və şagirdlərə, mьəssisələrdə  işə cəlb edilən hərbi qulluqзulara, məhkəmə 

hцkmlərinin  icrası  yerlərində  işləyən  məhkumlara,  təbii  fəlakətin  nəticələrinin  aradan  

qaldırılmasına,  habelə  hərbi  və  fцvqəladə  vəziyyət  rejimində  işlərin  gцrьlməsinə  cəlb  edilən 

şəxslərə şamil edilir. 

 Bu Qaydalar aşağıdakı şəxslərə şamil edilmir: 

 hərbi qulluqзulara (mьəssisələrdə işə cəlb edilən hərbi qulluqзular istisna edilməklə);  

 məhkəmə hakimlərinə;  

 Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatlarına və bələdiyyələrə seзilmiş şəxslərə;  

 xarici цlkənin hьquqi şəxsi ilə həmin цlkədə əmək mьqaviləsi bağlayıb əmək funksiyasını 

Azərbaycan  Respublikasında  fəaliyyət    gцstərən  mьəssisədə  (filialda,  nьmayəndəlikdə)  yerinə 

yetirən əcnəbilərə;  

 podrat, tapşırıq, komisyon, mьəlliflik və başqa mьlki-hьquqi mьqavilələr ьzrə işləri yerinə 

yetirən şəxslərə.  

 1.2. İşзilərin səhhətinin pozulması aşağıdakı hallarda təhqiq edilməlidir: 

 əmək vəzifələrini yerinə yetirərkən (o cьmlədən ezamiyyət zamanı), həmзinin mьdiriyyətin 

tapşırığı olmadan belə mьəssisənin mənafeyi  ьзьn hər hansı fəaliyyət gцstərərkən;  

 mьəssisəyə  məxsus  və  mьəssisənin  mьqaviləsi  (sifarişi)  əsasında  kənar  təşkilatlardan 

verilmiş nəqliyyatda işə gedərkən, yaxud işdən  qayıdarkən;  

 mьəssisənin ərazisində, yaxud başqa iş yerində iş vaxtı mьəyyən edilmiş fasilələr də daxil 

olmaqla, işзi işə başlamazdan əvvəlki və ya işi  qurtarıb mьəssisədən зıxan vaxt ərzində;  

 keзirildiyi  yerdən  asılı  olmayaraq,  mьəssisə  tərəfindən  iməcilik  tədbirləri  keзirildiyi 

mьddətdə;  

 işзi  qanunvericiliklə  nəzərdə  tutulmuş  hallarda  və  qaydada  dцvlət  və  ictimai  vəzifələrin 

yerinə yetirilməsinə cəlb edildiyi mьddətdə;  

 istehsal avadanlıqları və obyektlərində qəza zamanı;  

 nцvbə  istirahətində  olan  işзilər  (bələdзi,  refrijerator  briqadasının  işзisi,  nцvbədə  olan 

sьrьcь, dəniz, зay və hava nəqliyyatlarının ekipaj  ьzvləri, nцvbə ekspedisiya ьsulu ilə işləyənlər 

və başqaları) nцvbə (vaxta) qəsəbəsinin ərazisində olduqları vaxt;  

 işзilər  xidmət  obyektlərinin  arasında  hərəkət  etməklə  (iş  vaxtı  ьmumi  istifadədə  olan 

nəqliyyatda,  yaxud  piyada  gedərkən,  həmзinin  işəgцtьrənin  (onun    vəzifəli  şəxslərinin 

tapşırığını yerinə yetirərkən) fəaliyyət gцstərdikləri mьddətdə;

i[1]

 

 işəgцtьrənin  yazılı  sərəncamına  əsasən,  əmək  vəzifələrini  şəxsi  minik  maşınında  yerinə 

yetirdiyi vaxt;  

 əmək  vəzifələrini  yerinə  yetirərkən  işзiyə  başqa  şəxs  tərəfindən  bədən  xəsarətləri 

yetirildikdə, yaxud o цldьrьldьkdə;  

 əmək  vəzifələrini  yerinə  yetirərkən  itgin  dьşmələr,  zədələnmələr,  peşə  xəstəlikləri  və 

zəhərlənmələr, istivurmalar, yanmalar, donmalar,  suda boğulmalar, ildırım vurmalar, heyvan 

və  həşəratlarla  təmas  nəticəsində  dəymiş  zədələnmələr,  həmзinin  təbii  fəlakətlər  (zəlzələlər,  

sьrьşmələr, daşqınlar, qasırğalar və s.) zamanı.  

---

 1.3. İstehsalatda bədbəxt hadisə nəticəsində işзilərə vurulmuş xəsarət  — əmək vəzifələrini 

yerinə  yetirərkən  işзinin  bədən  ьzvlərinin,    toxumalarının  zədələnməsi  ilə  sağlamlığının 

qəflətən və kəskin pozulması halıdır. 

 İstehsalda  bədbəxt  hadisə  nəticəsində  işзilərə  vurulmuş  xəsarətlərin  (zədələrin)  ağırlıq 

dərəcələrini  və  yaxud  цlьmьn  başvermə  səbəblərini    mьəyyən  etmək  məqsədi  ilə  təhqiqat 

komissiyasının  sədri  aidiyyəti  mьalicə-tibb  idarəsinə  və  ya  məhkəmə-tibb  ekspertizasına  bu 

barədə rəy  vermələri ьзьn rəsmi olaraq mьraciət edə bilər. 

 1.4.  İstehsalatda  bədbəxt  hadisələr  təhqiq  edilərkən  aşağıdakı  hallar  mьəyyən  edildikdə, 

hadisə istehsalatda baş vermiş bədbəxt hadisə kimi  rəsmiləşdirilmir və uзota alınmır: 

 təbii  цlьm,  цzьnə  qəsd,  intihar  hadisələri,  həmзinin  cinayət  tцrədilərkən  (təbii  цlьm  faktı 

məhkəmə-tibb  ekspertizasının  rəyi  ilə,  цzьnə    qəsd,  intihar  və  cinayət  faktları  isə  hьquq 

mьhafizə  orqanları  tərəfindən  təsdiq  edilməlidir),  şəxsi  məqsədləri  ьзьn hər  hansı  işlə  məşğul  

olarkən, dəniz istehsalat obyektlərində зimərkən, balıq ovlayarkən (əgər bu əmək fəaliyyəti ilə 

bağlı deyilsə), işзilərin цz təşəbbьsləri ilə  nahar fasilələrində və ya işdən sonra idman tədbirləri 

keзirərkən işзilərin xəsarət alması və ya цlьmь;  

 texniki spirtlərin, aromatik, narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin istehsalat prosesində 

istifadəsi  ilə  bağlı  olmayan  alkoqol  zəhərlənməsi    və  onunla  bağlı  ьrək  dayanması,  insult, 

asfiksiya, hərəkətlərin koordinasiyasının pozulması və fikrin dumanlanması səbəblərindən baş  

vermiş bədbəxt hadisələr.

ii[2]

  

 1.5.  İstehsalatda  baş  vermiş  bədbəxt  hadisə  ilə  əlaqədar  cinayət  işi  qaldırılarsa,  lakin 

sonradan cinayət hadisəsi  və ya tərkibi sьbuta  yetirilmədiyi, yaxud olmadığı səbəbdən xitam 

verilərsə  və  ya  məhkəmə  həmin  iş  ьzrə  bəraət  hцkmь  зıxararsa,  həmin  bədbəxt  hadisənin  

təhqiqatı aparılmalıdır. 

 İşəgцtьrən  və  ya  zərərзəkən  (onun  vəkili  və  ya  marağını  qoruyan  şəxs)  Təhqiqat 

komissiyasının  qərarı  ilə  razılaşmadıqda,  Dцvlət  Əmək    Mьfəttişliyinin  rəhbərliyinə  və  ya 

məhkəməyə mьraciət edə bilər. 

 1.6. İstehsalatda baş vermiş bədbəxt hadisə haqqında zərərзəkən, yaxud hadisənin şahidləri 

dərhal  işəgцtьrənə  (mьəssisənin  vəzifəli    şəxslərinə)  məlumat  verməlidir.  İşəgцtьrən 

(mьəssisənin vəzifəli şəxslərinə) zərərзəkənə ilk tibbi yardım gцstərilməsini, onun tibbi sanitar  

hissəsinə  və  ya  digər  mьalicə  idarəsinə  зatdırılmasını  təşkil  etməyə,  hadisə  baş  vermiş  iş 

yerindəki  şəraiti  və  avadanlıqların  vəziyyətini    hadisənin  baş  verdiyi  anda  olduğu  kimi 

saxlamağa  (əgər  həmin  şərait  və  vəziyyət  ətrafdakı  işзilərin  həyatı  və  səhhəti  ьзьn  təhlьkə 

tцrətmirsə,  qəzaya səbəb olmursa) borcludur. 

 1.7.  İşəgцtьrən  istehsalatda  baş  verən  bədbəxt  hadisələrin  ağırlıq  dərəcəsindən  asılı 

olmayaraq, hadisənin təhqiqatının aparılması ьзьn  dərhal həmin hadisə baş verən gьnь bцlgə 

ьzrə  Dцvlət  Əmək  Mьfəttişliyinə  (və  ya  birbaşa  Dцvlət  Əmək  Mьfəttişliyinin  mərkəzi 

aparatına),  Fцvqəladə Hallar Nazirliyinə (Bədbəxt hadisə təhlьkə potensiallı obyektlərdə qəza 

nəticəsində  baş  vermişsə)  məlumat  verməyə  borcludur.  Eyni    zamanda  yuxarı  mərkəzi  icra 

hakimiyyəti  orqanına  və  Respublika  Həmkarlar  İttifaqı  Konfederasiyasına  (əgər  işзilər  bu 

həmkarlar    təşkilatının  ьzvьdьrlərsə)  məlumat  verilməlidir.  Məlumat  telefon,  yaxud  teleqrafla 

bu Qaydalarda gцstərilən 3-cь əlavəyə uyğun verilir (əlavə  3).

iii[3]

 

 Tibbi-sanitar hissəsi, səhiyyə məntəqəsi, poliklinika, xəstəxana, təcili yardım və digər tibbi 

idarələri onlara tibbi yardım ьзьn mьraciət edən  istehsalatda xəsarət almış işзilər (o cьmlədən 

ezamiyyətdə olanlar) barədə Dцvlət Əmək Mьfəttişliyinə məlumat verməlidirlər. 

 1.8.  İstehsalatda  bədbəxt  hadisələrin  təhqiqatının  vaxtında  aparılmasına  mьvafiq  şəraitin 

yaradılmasına,  İZ  formalı  aktın  dьzgьn  tərtib    edilməsinə,  bədbəxt  hadisənin  başvermə 

səbəblərinin  aradan  qaldırılması  ьzrə  tədbirlərin  yerinə  yetirməsinə  işəgцtьrənə  işəgцtьrən  

cavabdehdir. 

---

 Bədbəxt  hadisələri  tцrədən  səbəblərin  aradan  qaldırılması  ьzrə  nəzərdə  tutulmuş 

tədbirlərin yerinə yetirilməsinə nəzarəti Dцvlət Əmək  Mьfəttişliyi həyata keзirir. 

 1.9.  Bədbəxt  hadisənin  təhqiq  edilməsinə  əsas  işəgцtьrənin,  zərərзəkənin,  mətbuat 

vasitələrinin,  hьquq-mьhafizə  orqanlarının,  tibb    mьəssisələrinin,  respublikada  fəaliyyət 

gцstərən  əməyin  mьhafizəsinə  nəzarət  orqanlarının  və  həmkarlar  ittifaqları  təşkilatlarının 

bədbəxt    hadisənin  baş  verməsi  haqqında  yazılı  və  yaxud  şifahi  məlumatı  ola  bilər.  Bu  halda 

məlumat  araşdırılır  və  lazımi  hallarda  bədbəxt  hadisənin    təhqiqatının  aparılması  ьзьn 

komissiya yaradılır.