Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti oziq-ovqat sanoati mashina va

Umumiy ma’lumotlar 
Turli jinsli sistemalarni g‗ovak filtr to‗siqlar yordamida fazalarga 
ajratish jarayoniga
filtrlash
deyiladi. Filtr to‗siqlar aralashmaning qattiq 
(dispers) fazasini ushlab qoladi, sutoq (dispersion) fazasini o‗tkazib 
yuborish qobiliyatiga ega. Filtr to‗siqlar yoki bundan buyon filtrlar 
sifatida g‗ovakli materiallar qo‗llaniladi (masalan, to‗r pardalar, karton, 

---

69 
gazlamalar, sochiluvchan materiallar, shag‗al, qum, g‗ovak polimer 
materiallar, keramika, metallokeramika va boshqalar). 
 
18.1-rasm. Filtr to‗siq va cho‗kma qatlami orqali 
suyuqlikning o‗tish sxemasi 
Filtrlash jarayoni bosimlar farqi yoki markazdan qochma kuchlar 
maydoni ta‘sirida amalga oshiriladi. 
Filtrlash intensivligi suspenziya sifati, ya‘ni dispers faza cho‗kmasi 
qarshiligining miqdoriga, karton, shilimshiq va kolloid moddalar bor-
yo‗qligiga bog‗liqdir. 
Turli jinsli sistemalarni ajratish paytida filtr konstruksiyasi yoki 
filtrlovchi sentrifuga, filtr to‗siq va filtrlash rejimlarini tanlash zarurati 
tug‗iladi. 
Kimyo, oziq-ovqat va boshqa sanoatlarda cho‗kma hosil qilish yo‗li 
bilan filtrlash keng tarqalgan. 
Masalan, shakarpazlikda filtrlash qiyomlarni tozalash, cho‗kmani 
saturatsion sharbatdan ajratish uchun qo‗llaniladi. Pivo pishirishda esa, 
ushbu jarayon suslodan
 
qattiq fazani
ajratish va tayyor mahsulotni 
tindirish uchun ishlatiladi. Undan tashqari, vinopazlik likyor - aroq va 
sharbatlar ishlab chiqarish sanoatlarida filtrlash jarayonidan keng 
miqyosda foydalaniladi. 
Filtrlar
. Ishlash prinsipiga qarab, filtrlar quyidagilarga bo‗linadi: 
o‗zgarmas bosimlar farqi yoki o‗zgarmas filtrlash tezligida ishlaydigan 
filtrlar; filtr to‗siqda hosil qiladigan bosimlar farqiga qarab, vakuum yoki 
ortiqcha bosim ostida ishlaydigan qurilmalar; jarayonni tashkil etishga 
qarab, uzlukli yoki uzluksiz ishlaydigan qurilmalar. 
Bosim ostida ishlaydigan qurilma bir necha turga, ya‘ni gidrostatik 
bosim, nasos yoki kompressor yordamida hosil qilingan, vakuum va 

---

70 
markazdan qochma kuch ta‘sirida hosil bo‗lgan bosimlarda ishlaydigan 
filtrlarga bo‗linadi. 
Texnologik maqsadlarga qarab, qurilmalar ikki turga bo‗linadi: a) 
suyuqliklarni tozalash filtrlari; b) gazlarni tozalash filtrlari. 
Filtr to‗siqlarning turiga qarab, donasimon materiallar, turli 
gazlamalar va qattiq materiallar (keramika, to‗r) yordamida turli jinsli 
sistemalarni tozalaydigan