International Journal of Languages’ Education and Teaching

4.3.3 Yabancı Uyruklu Öğretmenler 

Hâlide  Edip  Adıvar'ın,  Sinekli  Bakkal  romanının  aslî  kahramanı  Rabia'nın,  Batı  müziği  eğitimi  aldığı 

hocası Peregrini, bir Avrupalı'dır. İtalya'da bir kilise papazı iken dinini ve tüm kutsal değerlerini inkâr 

ederek İstanbul'a kaçmış sabık bir Hristiyan din adamıdır. "O, Türkçeyi Türk gibi söyler, Doğu felsefesini, 

kültürünü  İstanbul'da  en  iyi  bilenler  arasında  sayılırdı.  Memleketini  ve  dinini  terk  etmiş  olduğu  söylenirdi. 

Herhâlde  bu,  pek  de  asılsız  değildi.  Çünkü  İtalya'da  bilmem  hangi  "târik-i  dünya"  manastırında  rahipken 

oradan kaçmış, Türkiye'ye gelmişti." (s.38). Peregrini bir Hristiyan din adamı olarak yetişmiştir ama aynı 

zamanda o, iyi bir Batı müziği hocasıdır. Rabia'daki musiki yeteneğine ise hayrandır. Rabia'nın müzik 

eğitiminde, Vehbi Dede'den sonra büyük etkisi olmuştur. 

Çalıkuşu romanında, Feride'nin eğitim gördüğü Dame de Sion Fransız Mektebindeki hocaların tamamı 

yabancıdır.  Bunların  içerisinde,  Feride  üzerinde  derin  izler  bırakan  iki  öğretmeni  özellikle  dikkat 

çekicidir. Birincisi Sör Süperiyör, diğeri ise Sör Aleksi'dir. 

Sör Süperiyör, mektebin en büyüğü olduğu için tüm hocalar onu derin  bir hürmetle saymaktadırlar. 

Bu hanım öğretmen; Feride'nin hatalarını hep affeden, onun  birçok defa yaramazlıklarını yakaladığı 

hâlde  bir  hoca  hoşgörüsüyle  karşılayan  ve  Feride'ye  hep  olumlu,  yapıcı,  müşfik  yaklaşımlarda 

bulunan  takdire  şayan  bir  eğitimcidir.  "Hayatta  kimse  galiba  bu  kadın  kadar  beni  sevmedi.  Sörlerin  buna 

benzer hareketleri o zaman yelin kayaya tesiri gibi bir şeydi, haşarılığıma, intizamsızlığıma mani olacağa benze-

mezdi. Fakat zamanla, gizli gizli içeriye işlemiş, bende silinmez izler, şifasız bir zaaf ve rikkat tortusu bırakmış 

olmasından korkarım." (s.21). 

Sör  Aleksi  ise  Feride'nin  öğretmenliğe  başlayıp  hayata  atıldıktan  sonra  sık  sık  yâd  ettiği  bir 

öğretmenidir.  Onu,  hayatın  acımasızlıkları  karşısında,  insanların  yine  de  mutlu  olmayı  bilmeleri 

konusundaki  altın  öğütleriyle  hep  hatırlayacaktır.  Birçok  defalar  sıkıldığı,  bunaldığı  günlerde 

Feride'nin imdadına Sör Aleksi'nin güzel sözleri yetişecektir. 

Bu  iki  öğretmeninden  başka  Feride'nin,  Dame  de  Sion  Mektebinde,  çocukluğunun  verdiği 

afacanlıklarla,  çeşitli  şekillerde  yaramazlıklar  yapıp  zor  durumlara  düşürdüğü  birçok  yabancı  öğ-

retmen daha görmekteyiz. Fakat Feride, onlardan etkilenmek şöyle dursun hep alay etmiştir. 

Bu  dönem  romanlarında,  yukarıdaki  kısa  değerlendirmeden  de  anlaşılacağı  üzere  yabancı  uyruklu 

hocalara  pek  rastlanmıyor.  Aslında  o  dönemde  oldukça  yaygın  olan  azınlık  okullarının  varlığına 

rağmen,  bu  okullardaki  öğretmenlerin  edebiyat  dünyamıza  girmemesi  oldukça  dikkat  çekicidir. 

Bunun  nedenini,  dönemin  yazarlarının  eğitimde  millî  değerlere  öncelik  tanımaları  ile  izah  etmek 

mümkündür.