Intellektual tizimlar

XVIII asrda yashagan Leybnits va Dekart bir - biridan alohida universal til 
taklif etishgan. Lekin, asosan sun’iy intellekt ilmining yo‘nalishi sifatida rasmiy 
kelib chiqishi XX asrning 40 yillariga to‘g‘ri keladi, ya’ni EHM yaratila 
boshlagandan so‘ng. Shu paytda Norbert Viner kibernetika faniga asos soladi. 
1969 yilda Vashingtonning Dartsmut kolledjida sun’iy intellekt bo‘yicha 1- 
Xalqaro birlashgan konferentsiya bo‘lib o‘tadi va “sun’iy intellekt” termini 
qonunlashtiriladi. 
Sun’iy intellektning asosiy yo‘nalishlari: 
- 
Neyrokibernetika; 
- 
“Qora yashik (quti)” kibernetikasi. 
Neyrokibernetikaning asosi inson miyasi, ya’ni miyaga o‘xshab fikrlash 
qobiliyatiga ega bo‘ladi, chunki inson miyasi neyronlardan tashkil topgan. 

---

12 
Demak, fikrlay oladigan qurilma neyrokibernetika asosi hisoblanib, dasturiy 
va uskunaviy vositalardan iborat bo‘ladi. Neyronlarni birlashmasi esa neyron 
tarmoqlari deb ataladi. Bunday neyron tarmoqlarni 1956 - 1965 yillarda Frenk 
Rozenblat va Mak-Kallakom yaratishadi, ya’ni inson ko‘zini miya orqali bog‘lanish 
modelini ishlab chiqishadi (alfavitdagi harflarni ko‘rib o‘qiy oladigan modeli edi). 
Kibernetikaning “qora yashik” uchun esa qurilmaning fikrlash uskunasi 
qanday bo‘lishidan tashqari, har hil savollarga odam miyasiga o‘xshab javob bera 
oladigan edi. 
1956 - 1963 yillarda insonning fikrlashiga o‘xshagan modellar, algoritmlar va 
dasturiy vositalar yaratilishi faollashgan. 
1970 yillarda AQShda bilimga va ekspert tizimga asoslangan tijorat uchun 
mo‘ljallangan boshqarish tizimi yaratila boshlandi. 
1965 - 1980 yillar ichida Pospelov D.A. boshchiligida yangi yo‘nalish - 
sitatsion boshqarish termini va tizimi yaratildi.