Ini rejalashtirish mazmuni va uni tashkillash

www.
kokanduni.uz 
Dars shakliga o‘quv darsi, sinfdan tashqari mashg‘ulotlar, umum jismoniy tayyorgarlik 
darslari davol
ash darslari va sport mashg‘ulotlari kiradi. 
Ji
smoniy tarbiya tizimida dars mashg‘ulotlarini asosiy shakl bo‘lib
hisoblanadi. Amalda 
dars shakli yuqori effektga egadir. Dars olib boruvchi sifatida jismoniy tarbiya o‘qituvchisi 
bo‘lib, u dars uchun ish rej
a dars jadvali ostida olib boradi.
Har bir dars
ni tushuntirib o‘quvchilarga yordam ko‘rsatish, darsda u tashkilotchilik va 
boshlang‘ich qilib bilan taminlaydi: bunda butun o‘quv tarbiya jarayoni va har bir 
ma’lumotning vazifalarini to‘g‘ri belgilashni: o‘quvchiga malakali yordam ko‘rsatishni 
O‘zbekisto
n fuqarosiga xos axloqiy fazilatlarni tarbiyalashni amalga oshiradi. 
Mashg‘ulotlarni dars shaklida o‘
tkazishning afzalliklariga yoki uning jamoatchilik 
tomonlarini ham qo‘shish mumkin. Darsni o‘tkazish ishtiyoqiga qarab, ular o‘quv, 
mashg‘ulotidan iborat.
Darsning eng maqsadga muvofiq qobilyatidan ya’ni o‘quv to‘g‘ri tashkil qilganliklarini 
belgilaydigan omillar quyidagilar:
1.
Shug‘ullanuvchilarning kuch va vaqtni maksimal sarflab, maksimal natijalarga 
erishish.
2.
Butun dars davomida shug‘ullanuvchilarning yu
qori ish qobiliyatini saqlash. 
3.
Mashg‘ulot o‘tkazish uchun, uning rejimini belgilashga shug‘ullanuvchilarning sog‘lig‘i 
uchun qulay sharoit yaratish. 
Gimnastika darsining mazmuni asosan davlat dasturi belgilaydi 
Biroq mashg‘ulot turli sharoitlarda o‘tkazil
adi, buni yagona umumiy dasturi orqali 
hisobga olib bo‘lmaydi. O‘qituvchi darsda o‘quvchilar
ga amaliy va saf sport mashqlarini 
bajarishning qulay usullarini o‘rgatadi. Quyidagilar gimnastika darsining asosiy vositalari 
hisoblanadi. 
1.
Shug‘ullanuvchilarning m
axsus jismoniy jarayonlarini ta
’
minlaydigan mashqlar. 
2.
Shug‘ullanuvchilarni muvaffaqiyat so‘zlashtirishni ta’minlaydigan yordamchi va 
maxsus qo‘shimcha mashqlar.
3.
Shug‘ullanuvchilarning koordinatalari imkoniyatini oshiradigan turli
-tuman 
gimnastika mashqlari.
4.
Shug‘ullanuvchilarning ma
zkur kontengent uchun man
sub bo‘lgan va davlat dastu
rida 
nazarda tutilgan mashqlar. 
Mashg‘ulotning umumiy zichligi mashg‘ulot juda to‘g‘ri uyushtirilganda 100 gradusga 
yaqin bo‘lishi kerak. 
Quyidagilar dars zichligini pasaytirib 
yuborishiga sabab bo‘lishi mumkin:
1.
Mashg‘ulot joyini va sport jihozlarini o‘
z vaqtida tayyorlamaslik hamda mashq 
bajarishdan oldin navbat kutib qolish natijasida darsda sababsiz kutib qolish.
2.
O‘qituvchining dars
ga tayyorlanmaganligi.
3.
O‘qituvchining orti
qcha va samarasiz tushuntirishi. 
4.
Darsda o‘
quvchilarning intizomsizligi. 
Masalan, tayyorgarlik qismi uchun o‘rtacha jadvallikda bajarilgan mashqlar tanlanadi va 
ular odatda frontal usulda dam olish uchun kichik pauzalar bilan o‘tkaziladi. O‘qituvchi dars 
da
vomida shug‘ullanuvchilarning xatti
-harakatini kuzatib borishi, mashqning muayyan 
sharoitda mumkin bo‘lgan darajada sifatli bajarilishiga erishish uchun intilishi kerak. 
O‘quvchilarga bo‘lgan talabchanlik kutgan natijani berishi uchun quyidagilar tavsiya q
ilinadi: 
•
Topshiriqdan chetga chiqadigan 
bironta xodisaga yo‘l qo‘ymasligini talab qilish. 
•
O‘quvchilardan shu darajada sifatli bajarilishini talab qilish kerakki, bu talab ularning 
imkoniyati darajasidan oshmasin. 
•
O‘quvchilarning harakatlarini yo‘l qo‘yilgan xatolar ularning ko‘nglini ran
jitmaydigan 
qilib, bosiqlik bilan bartaraf etilishi kerak. O‘quvchilar bilan shunday o‘zaro munosabat 
o‘rnatishi kerakki o‘qituvchi hozirlangan vaqtda o‘quvchilarning diqqatini jalb qila olsin.

---

404
www.
kokanduni.uz 
 
Foydalanilgan adabiyotlar ro
’yxati:
 
1.
Morgunova I.I. Gimnast
ika va uni o‘
qitish metodikasi. 
O‘
q
uv qo‘llanma. 
Toshkent, 
2011 y.
2.
Sushko G.K. Gimnastika i metodika yeyo prepodavaniya. Uchebnoe posobie. TDPU, 
2008 g.
3.
Teoriya i praktika fizicheskoy kulturi. 
1990. № 10. 
4.
Cross Fit. Gymnastics training guide. Copyright 2015.