İnam ata on kutsal biTİQ

528. MÜSTƏӘQİLLİK. Mütləәq Məәsuliyyəәt. 
 
529. ƏӘSARƏӘT. Mütləәq Məәsuliyyəәtsizlik. 

 
96 
530. A. KAMYU. Yadlaşan Doğmalıq. 
 
531. JAN POL SARTR. Total günahkarlıq. 
 
532. COYS. Şəәrləәşəәn Xeyir. 
 
533. ŞOPENHAUER. Yaşamamaq Dəәrdi. 
 
534. EPİKÜR. Ruhu təәlaşdan qorumaq. 
 
535. HERAKLİT. Dəәyişkəәn Təәzahür. 
 
536. DEMOKRİT. Cisimləәşəәn Dünya. 
 
537. FİXTE. İnsanlaşan Kainat. 
 
538. ŞELLİNQ. Mahiyyəәt Sonsuzluğu. 
 
539. UPANİŞAD. Təәzahür Yoxluğu. 
 
540. ŞVEYSER. Müqəәddəәsləәşəәn Həәyat. 
 
541. A. BERQSON. Aramsızlaşan Həәyat. 
 
542.  İONESKO.  Insanın  Daxilindəәki  Vəәhşinin  İnsanı  öldür-
məәsi təәhlükəәsi. 
 
543. BƏӘŞƏӘR FACİƏӘSİ. Həәr nəәsil təәzəәdəәn başlayır vəә əәvvəәlki 
nəәslin səәhvini təәkrar edir. 
 
544. UYĞUNLUQ. Həәşəәrat – hay-həәşir Ahəәngi. 
 
545. VARLIQ – YOXLUQ. Günahsız Adam Yoxdur! 
Deməәli, İnsan Yoxdur! 

 
97 
546. YETİŞMƏӘK. Məәxluq – Yetişmir. Adam – Tez yetişir.  
İnsan – Gec yetişir! 
 
547. “İNCİL”. “Allah Evladları” haqqında əәsatir. 
 
548. “YEVANGELİYA”. İnsan oğlu haqqında ƏӘsatir. 
 
549. “DXAMMAPADA”. İnsanlaşma Qaydaları. 
 
550. SƏӘYYAHLAR.  Dünyanı ağlıyla gəәzəәnləәr. 
Dünyanı Ayağıyla gəәzəәnləәr. 
 
551.  DİPLOMATİYA.  Təәləәyəә  salmaq  fəәrasəәti  vəә  təәləәyəә 
düşməәk aqibəәti. 
 
552. MİLLİ  ŞÜUR. Yetkinləәrin qisməәti. 
 
553. MƏӘHƏӘLÇİ. Qəәsdçi. 
 
554. MİLLİ  İFTİXAR. Ülvi Bəәxtiyarlıq. 
 
555. MƏӘDƏӘNİ  ƏӘLAQƏӘ. Özümləәşdirməәk – Özümləәşməәk. 
 
556. BEYNƏӘLMİLƏӘLÇİ. İnsançı. 
 
557.  BAĞLILIQ.  Qonşunun  Qonşuya  Münasibəәti  necəәdirsəә  - 
Ölkəәnin Ölkəәyəә Münasibəәti dəә eləәdir. 
 
558. ÇEVRİLMƏӘ. İğtişaş – ictimai Həәsəәd. 
İşğal – İctimai Yırtıcılıq. 
Ticarəәt – İctimai Həәrislik. 
Siyasəәt – İctimai Rəәqabəәt. 
 
559. BƏӘDƏӘN. Ruh gəәzdirəәn. 

 
98 
560. ZƏӘKA. Ağıldan yüksəәk. 
 
561. VƏӘHY. Zəәkadan iti. 
 
562. BƏӘDİYYAT. Xəәyal səәrbəәstliyi. 
 
563. XURAFAT. Xəәyal səәrməәstliyi. 
 
564. EHTİZAZ. Heyrəәt Həәdsizliyi. 
 
565.  SARDANAPAL  PUÇLUĞU.  –  Dünya  Puçdur.  Ye,  İç, 
Keyf eləә! 
(Assuriya hökmdarı Sardanapalın dediyi). 
Yeməәk, İçməәk, Keyf eləәməәk – eləә Puçluqdur. 
 
566.  SEZARIN  ÖLÜMÜ.  –  Bu  cür  yaşamaqdansa  –  öldür 
məәni! (Qulun Sezara dediyi). 
– Məәgəәr səәn Ölü deyilsəәn?! 
(Sezarın Qula cavabı). 
Həәmin Məәqamda Sezar İnsan kimi öldü. 
 
567. QƏӘDDARLIQ HƏӘRİSLİYİ. Düşməәni Qula çevirirdiləәr, 
Qulu mallaşdırırdılar, qladiatorlaşdırırdılar, əәşyalaşdırırdılar vəә 
həәr məәqamda heysiyyatını tapdalayırdılar. 
Qul iztirabından həәzz alırdılar – Quldarlar! 
568.  HAKİMİYYƏӘT  SƏӘRSƏӘRİLİYİ.  Dəәnizi  qamçılat-
dırmaq! (Kserks). 
 
569.  ALLAHSIZLAR.  Misirliləәr  Allahlarına  İnsan  Qurbanı 
verirdiləәr vəә Allahsız olduqlarını bilmirdiləәr. 
 
570. QADİRSİZLİK. Tonqalda saysız-hesabsız Bəәdəәn yandı-
rıldı, Ruh yandırılmadı. 
Dar ağacından saysız-hesabsız cinayəәtkar asıldı – Cinayəәt asıl-
madı. 

 
99 
571. ZÜLM. Roma əәsgəәrləәri Düşməәnin sifəәtini qılıncla doğra-
yırdılar.  
İran hökmdarları Düşməәnin gözünəә mil çəәkirdiləәr. 
İnsanlıq doğranılırdı. 
İnsanlığın gözünəә mil çəәkilirdi. 
 
572. LƏӘYAQƏӘT. Roma Qalibləәri əәsir aldıqları hökmdarları at 
kimi yüyürtdürürdüləәr. 
 
573. ROMA QÜDRƏӘTİ. Dünyaya Sahib oldu – İsaya məәğlub 
oldu. 
 
574. TƏӘNTƏӘNƏӘ. ...Dünyadan yığdığını, yığışdırdığını, taladı-
ğını, çapdığını Romaya təәhvil verirdiləәr vəә ...həәşəәməәtli İmperi-
yanın süqutunu hazırlayırdılar. 
 
575.  İSA  SÜKUTU.  Ölüm  ayağında  İsa  susdu,  dinməәdi.  Bu 
onun İnsanlara dediyi əәn böyük Sözüydü. 
 
576.  SENEKA.  Tirana  dayaq  olmaq  istəәdi,  tiran  təәrəәfindəәn 
uçuruldu. 
 
577.  CƏӘZA.  “Məәn  almanları  Vicdan  adlanan  Kabusdan  xilas 
etməәk istəәyirəәm!” (Hitlerin dediyi...) 
...Almanları  Vicdan  adlanan  Ali  Hakimin  Cəәzasına  məәhkum 
etdi. 
 
578. TALEYRAN. Satqınlığa olan ictimai ehtiyac... 
 
579.  ÖLDÜRÜLƏӘNLƏӘR.  Düşməәni  cəәbhəәdəә  öldürürdüləәr 
Romalılar, dostu Senatda. 
 
580. İCTİMAİ QURULUŞLAR. Hökmdarlıq (Çarlıq, Şahlıq, 
Krallıq) – Mütləәq Monarxiya! 

 
100 
Respublika – Respublika Monarxiyası. 
Demokratiya – Demokratik Monarxiya! 
Sovet – Sovet Monarxiyası! 
 
581.  TARİXİ  YALANLAR.  Teokratiya  –  Allah  Hakimiyyəәti 
Yalanı. 
Demokratiya – Xalq Hakimiyyəәti Yalanı. 
Sovet – Fəәhləә Hakimiyyəәti Yalanı. 
 
582.  XƏӘYALIN  GÖRDÜKLƏӘRİ.  “Gəәləәcəәkdəә  Antişirləәr, 
Antipəәləәngləәr, Anticanavarlar yaranacaq!”... (Furye). 
“Gəәləәcəәkdəә Öləәnləәr diriləәcəәk!”... (Xristianlar). 
“Öləәnləәr o dünyada əәsləәn yaşayacaqlar!”... (Müsəәlmanlar). 
Dəәhşəәtli Ruhsuzluq Fəәlakəәti. 
Xəәyalın kor vaxtı gördükləәri!.. 
Müdhiş inamsızlıq! 
 
583. TALE. Xarakter Məәntiqi. 
 
584. HƏӘYATIN MƏӘNASI. İnsanlaşmaq. 
 
585. SƏӘADƏӘT. Ləәyaqəәt. 
 
586. BABİL ƏӘSİRLİYİ. Fəәlakəәtləә Birləәşəәnləәr. 
 
587. BİZANS. Bulanıq Roma. 
 
588. PLOTİN. Avropalı Şəәrq Mütəәfəәkkiri. 
 
589. ƏӘSİL XRİSTİANLAR. Sufiləәr! 
 
590. ƏӘSİL BUDDAÇILAR. Sufiləәr! 
 
591. ƏӘSİL PANTEİSTLƏӘR. Sufiləәr! 

 
101 
592. AŞİQLƏӘR.   Allaha vurulan – Məәhəәmməәd. 
İnsana vurulan – İsa... 
Müqəәddəәsliyəә vurulan – Yan Qus... 
Həәqiqəәtəә vurulan – C. Bruno. 
Məәhəәbbəәtəә vurulan – Füzuli. 
Azadlığa vurulan – Babəәk. 
ƏӘqidəәyəә vurulan – Nəәsimi... 
Saflığa vurulan – Rumi... 
 
593. “DƏӘLİLƏӘR”. Daim ağlayan Heraklit!.. 
Daim güləәn Demokrit!..              
  
                                                                                                                                                     
594.  BEKON.  Zəәka  sahibiydi  –  ona  görəә  dəә  cinayəәti 
bağışlandı. 
Ruh sahibi olsaydı – cinayəәtini özünəә bağışlamazdı. 
 
595.  KROMVEL.  Kralı  taxtdan  saldı  –  Diktatoru  (Özünü) 
Başa çıxartdı. 
 
596.  ŞARLOTTA  KORDE.  (Maratın  qatili).  Maratda  qan 
tökəәni gördü – dəәrd çəәkəәni görməәdi. 
 
597.  GÜLÜSTAN  MÜQAVİLƏӘSİ.  Canavara  çevrilmişləәrin 
quzuya çevrilmişləәrəә hökmü. 
 
598. MƏӘŞRUTƏӘ HƏӘRƏӘKATI. Səәttarxanın Böyütdüyü... 
 
599. 1918-ci il BAKISI. Açıq Şəәhəәr. 
 
600. 1937-ci il. Şaqqalanan Ümid. 
 
601. MİLLİ DÖVLƏӘT. Yiyəәsiz xalq. 
 

 
102 
602.  1920-ci  il.  AZƏӘRBAYCAN.  Xalqın  Qabaqcıl  boyundu-
ruğa salınması. 
 
603. QƏӘTİ TƏӘLƏӘB. Ya xalq kimi xalq ol – ya da başqa xalqa 
qarış, yox ol! 
 
604. YALAN ÖLDÜRƏӘN.   Şairdəәn qorxmurlar. 
Bəәstəәkardan qorxmurlar. 
Rəәssamdan qorxmurlar. 
Filosofdan qorxurlar. 
Filosof Həәqiqəәti görəә biləәr. 
Filosof Həәqiqəәti deyəә biləәr. 
Həәqiqəәt Yalanı öldürəә biləәr. 
 
605. CƏӘMİYYƏӘT İCAZƏӘSİ. Cəәmiyyəәt Heyvan olmağa İcazəә 
verir, İnsan olmağa İcazəә vermir. 
 
606. DOSTLAR. Müdrik Dostum – Dəәniz. 
Məәğrur Dostum – Dağ. 
Ülvi Dostum – Səәma. 
 
607. YENİ DÖVR. Barışmazlar – Barışdılar. 
Qorxmazlar – Qorxdular. 
Doğruçular – Yalan danışdılar. 
Halallar – Haramlaşdılar. 
Məәğrurlar – ƏӘyildiləәr. 
 
608. YENİ DÜŞÜNCƏӘ. İclaslaşmaq. 
 
609. YENİ MƏӘNƏӘVİYYAT. İflaslaşmaq. 
 
610. YENİ QOÇAQLIQ. İntriqa. 
 
611.  YENİ LƏӘYAQƏӘT. Mütilik. 

 
103 
612. YENİ FƏӘRASƏӘT. Yaltaqlıq. 
 
613. YENİ XƏӘLQİLİK. Rəәsmilik. 
 
614. YENİ MÜSTƏӘQİLLİK. Tabeçilik. 
 
615. AZƏӘRBAYCAN ÇARÇILARI. Axundov. 
Zakir. 
Bakıxanov. 
 
616. ÖZGƏӘLƏӘŞMƏӘK. Ögeyləәşməәk. 
 
617. BİRLƏӘŞDİRİLƏӘN. Köləәləәşdiriləәn. 
 
618. TALEYİ GÜLDÜRÜLƏӘN. Talesizləәşəәn. 
 
619.  TARİXİN  ÖYRƏӘTDİYİ.  Təәməәnnasız  İnsanlar  olub  – 
Təәməәnnasız Ölkəәləәr olmayıb. 
Xilaskar İnsanlar olub – Xilaskar Ölkəәləәr olmayıb. 
Özünü xilas etməәyəәni – özgəә xilas etməәz. 
Başı öz əәlindəә olmayan – başsız qalar. 
 
620.  TARİXİ  “XİLASKARLAR”.  İngilis  “Hindistana  sivili-
zasiya gəәtirdi” – Hindistanı fəәth etdi. 
Napoleon “Avropaya azadlıq gəәtirdi” – Avropanı İşğal etdi. 
Rus  Çarı  –  Qafqaz  xalqlarını  “ƏӘtaləәtdəәn  qurtardı”  –  ƏӘsarəәtəә 
saldı... 
 
621. TARİX BAĞÇASI. Tarix bağçadır. Orada həәr xalqın öz 
ağacı olmalıdır. 
 
622. XALQSIZLIQ. Ağac əәkəә bilmirsəәn, bağ sala bilmirsəәn – 
nəәyin bağbandır?! 
 

 
104 
623.  AMERİKA  GÜNAHI.  Neçəә  qəәdim  xalqı  Yer  üzündəәn 
sildiləәr. 
Hansı maddi nailiyyəәt bu günahı yuya biləәr? 
 
625. ŞƏӘRQ GÜNAHI. ƏӘvvəәl özünəә qapıldı – dünyanı unutdu. 
Sonra birdəәn-birəә Dünyaya qapıldı – özünü unutdu. 
 
626. AVROPA GÜNAHI. Ruhu unutdu – maddiyyatı tutdu. 
TÜRK  GÜNAHI.  Böyük  Hikməәt  yaratdı,  Böyük  Səәnəәt 
yaratdı, Böyük Səәltəәnəәt yaratdı – Böyük Vəәhdəәt yaratmadı. 
 
627.  QABAQCIL  İTİRİLMƏӘ.  Seviləә-seviləә,  sığallana-sığal-
lana, təәrifləәnəә-təәrifləәnəә, irəәliləәyəә-irəәliləәyəә – İtməәk! 
 
628.  İMPERİYA  FƏӘNDİ.  Roma  İmperatorları  İudeya 
Allahına Məәbəәd tikirdiləәr. 
Bununla da İudeya daha da Romalılaşırdı. 
 
629. BÖYÜYƏӘNLƏӘR – KİÇİLƏӘNLƏӘR.  
I. Rəәsul Həәmzəәtov böyüdükcəә – Ləәzgi kiçilir. 
Çingiz Aytmatov böyüdükcəә – Qırğız kiçilir. 
Mustay Kəәrim böyüdükcəә – Başqırd kiçilir. 
II. Ləәzgi gözünü açıb görəәcəәk ki, Rəәsul Var – Ləәzgi Yoxdur! 
Qırğız gözünü açıb görəәcəәk ki, Çingiz Var – Qırğız Yoxdur! 
Başqırd  gözünü  açıb  görəәcəәk  ki,  Mustay  Var  –  Başqırd 
Yoxdur! 
 
630. DOĞMALAŞMAQ – YADLAŞMAQ. Rəәsul Həәmzəәtov 
“Məәnim  Dağıstanım!”  deyəә  bağırır  vəә  Dağıstan  təәdricəәn 
Yadlaşır. 
Çingiz  Aytmatov  “Məәnim  Qırğızıstanım!”  deyəә  bağırır  vəә 
Qırğızıstan təәdricəәn Yadlaşır. 
Mustay  Kəәrim  “Məәnim  Başqırdıstanım!”  deyəә  bağırır  vəә 
Başqırdıstan təәdricəәn Yadlaşır. 

 
105 
631. ZAHİRİ – DAXİLİ.  
Təәzəә Konservatoriya tikilir – Milli Sütun qırılır. 
Təәzəә Akademiya açılır – Milli Sütun qırılır. 
Təәzəә Metro işəә salınır – Milli Sütun qırılır. 
Milli Dahiləәrəә heykəәl qoyulur – Milli Sütun qırılır. 
Qəәdim ƏӘlyazmalar Fondu açılır – Milli Sütun qırılır. 
Milli Muzeyləәr yaradılır – Milli Sütun qırılır. 
Milli Yubileyləәr keçirilir – Milli Sütun qırılır. 
Göz üzdəәkini görür – Daxildəәkini görmür. 
Daxildəәkini Zəәka görür. 
Bu səәbəәbdəәn dəә Zəәka görünmür! 
 
632. ÜÇ ÇEŞİD İMPERİYA FƏӘALLARI.  
İmperiya havasını çalanlar! 
İmperiya havasına oynayanlar! 
İmperiya havasını həәm çalanlar, həәm oynayanlar! 
 
633.  ÇOXMİLLƏӘTLİ  XALQ.  Bir  Milləәtəә  çevrilmiş 
“çoxmilləәtlilik”. 
 
634. İDEOLOJİ NİKBİNLİK. Panqlos nikbinliyi: “ƏӘn gözəәl 
Dünyamızda nəә baş verirsəә – o, əәn gözəәldir!” 
 
635. BEŞİNCİ KOLONNA. Yadbaşlılar.  
Yadürəәkliləәr.  
Yadməәnəәviyyatlılar.  
Yadiradəәliləәr. 
 
636.  QİYMƏӘTLƏӘR.  Maddi  Qüdrəәtin  Böyükdür  –  Məәnəәvi 
Qüdrəәtin  kiçik.  Maddiyyatı  seçirəәm,  Məәnəәviyyatdan  keçirəәm. 
Səәnəә baş əәyirəәm. 
Məәnəәvi Qüdrəәtin Böyükdür – Maddi Qüdrəәtin kiçik. 
Məәnəәviyyatı seçirəәm – Maddiyyatdan keçirəәm. 
Səәnəә baş əәyirəәm. 

 
106 
Birinci – adamların verdiyi Qiyməәtdir, ikinci – İnsanların. 
Adamlar İnsanlardan çoxdur. 
Ona  görəә  dəә  müasirləәr  əәksəәr  hallarda  maddiyyatı  seçirləәr  – 
Məәnəәviyyatdan keçirləәr. 
 
637. QANANLAR... Motsartı basdırmağa adam tapılmadı. 
Kyerkeqor küçəәdəә gücsüzlükdəәn öldü. 
Kino-aktyor  Valentinonun  ölümü  qadın  pəәrəәstişkarlarını 
öldürdü. 
Estrada 
xanəәndəәləәrinin 
libasından 
qoparılan 
parça 
Mirvariləәşdi...  
 
638. FELLİNİ. Şirin Antihəәyat haqqında hekayəәt. 
 
639. ANTONİONİ. Ölümaxtaranlar səәrgüzəәştləәri. 
 
640. BERQMAN. Divarlaşan İnsanlar. 
 
641. MARSEL PRUST. Mistikləәşəәn Məәişəәt. 
 
642. ŞUKŞİN. Təәbiilik Yükü. 
 
643. SİYASƏӘT – MƏӘDƏӘNİYYƏӘT – XALQ.  
Məәdəәniyyəәt Hakim Siyasəәtin əәleyhinəә olub! 
Xalqın Hakim Siyasəәtdəәn xəәbəәri olmayıb! 
 
644. İDEOLOJİ İSTİQAMƏӘT.  
Birinci Məәrhəәləә: İmperiya daxilindəә Ümumiçilik. 
İkinci Məәrhəәləә: Dünya Daxilindəә Ümumiçilik. 
 
645.  YALANÇI  HƏӘYAT.  ƏӘksəәr  adamlar  Başqalarıyla 
döyüşürləәr, əәslindəә adam özüyləә döyüşməәlidir. 
 
646. MÜASİRLƏӘŞƏӘN ADLAR.   Gönüqalın Hamlet. 

 
107 
Qorxaq Nəәsimi. 
Küt Nizami. 
ƏӘyyaş Füzuli. 
Xəәbis Məәhəәmməәd... 
 
647. ÖLDÜRÜLƏӘN RƏӘMZLƏӘR. Ağsaçlı Lotu.  
Qarasaqqal Səәfeh.  
Ağsifəәt Fitnəәkar. 
 
648. HƏӘMİŞƏӘCAVAN TARİX.   Tarix qocalmır.  
Çünki dəәyişmir. 
 
649. DÜNYASIZLAR. Ev-eşikdəәn Dünya yaradırlar. 
Varidatdan Dünya yaradırlar. 
Rütbəәdəәn Dünya yaradırlar. 
Vəәzifəәdəәn Dünya yaradırlar. 
Vəәsiqəәdəәn Dünya yaradırlar. 
Şöhrəәtdəәn Dünya yaradırlar. 
İşrəәtdəәn Dünya yaradırlar. 
 
650. TƏӘSKİNLİK.  Xanəәndəәyləә tanınmaq. 
Şairləә tanınmaq. 
İdmançıyla tanınmaq. 
Başqası  Dövləәtiyləә  Dünyanı  oynadır  –  səәn  isəә  oynamağınla 
qürrəәləәnirsəәn! 
 
651. UZAQLIQ – YAXINLIQ. Kimsəә Evindəә çıraq yandırır. 
Romantika yaranmır. 
Kimsəә həәmin çırağa uzaqdan baxır. Romantika yaranır. 
 
652. MÜƏӘYYƏӘNLƏӘŞDİRİLƏӘN SABAH.  
Dünyanın Sabahını indidəәn müəәyyəәnləәşdirirləәr. 
Sabahı bugünləәşdirirləәr. 
 

 
108 
653.  MÜASİR  ŞEYX  NƏӘSRULLAHLAR.  Öldürəәndəә  – 
dirildirləәr. 
Dirildəәndəә – öldürürləәr. 
 
654. ÇƏӘTİN SUAL. 4 milyard adamın içindəә neçəә İnsan Var 
görəәsəәn? 
  
655. RUHANİ İŞIQ. Kainatın qaranlığında Ruhani İşıq var. 
 
656. CANAVAR KƏӘLƏӘYİ. Canavarı quzudan qorumaq! 
 
657. DÜNYANIN TANIDIĞI...  
“Dünya məәni tanısın – onda özümü tanıyaram!” 
Özünü tanımasan – Dünya səәni tanımaz! 
 
658. OYUNCAQ. Dünyanı bir günün içindəә məәhv etməәk olar. 
Dünya oyuncağa çevrilib ki!... 
 
659. GÜLÜŞ. O qəәdəәr güldü ki, gülünc oldu! 
 
660. QIZ QALASI. Doğma Qəәrib. 
 
661. SÜNGÜDƏӘ GƏӘTİRİLƏӘN SƏӘADƏӘT. İlan Ağusu. 
 
662. ŞƏӘXSİ HƏӘYAT – İCTİMAİ HƏӘYAT.  
Amal – həәr ikisindəәn artıq! 
 
 
663. HƏӘYAT  SƏӘDƏӘQƏӘSİ. Yeməәk sevinci! 
Geyim sevinci! 
 
664. UYĞUNSUZLUQ. Ruhani gözəәllik cismanidəә tam aşkara 
çıxmır. 
Cismani gözəәllik ruhani gözəәlliyi tam ifadəә etmir.  

 
109 
665. ÖZÜNƏӘ XİDMƏӘT ELƏӘYƏӘN.  
“Son nəәticəәdəә Xalqa xidməәt edirəәm!” 
“Obyektiv olaraq xalqa xidməәt edirəәm!” 
 Xalqa xidməәt etmirsəәn! 
Özünəә xidməәt edirsəәn! 
Şöhrəәtəә xidməәt edirsəәn! 
Varidata xidməәt edirsəәn! 
Rütbəәyəә xidməәt edirsəәn! 
Vəәzifəәyəә xidməәt edirsəәn! 
Vəәsiqəәyəә xidməәt edirsəәn! 
 
666.  MUĞAM  OPERALARI.  Səәhnəәləәşəәn,  Hadisəәləәşəәn, 
Səәthiləәşəәn Muğam! 
 
667.  OBLOMOV.  Divana  pəәrçimləәnəәni  dəә  var,  Zamana 
pəәrçimləәnəәni dəә! 
 
668. CƏӘLİLİN “ÖLÜLƏӘR”İ. İsgəәndəәrin müasirləәri. 
 
669. QOQOLUN “ÖLÜ CANLAR”I. Qoqolun müasirləәri. 
 
670.  AMAL  HƏӘQİQƏӘTİ.  Həәqiqi  İnsan  –  Həәyatda  olmayıb, 
Amalda olub. 
Həәqiqi Cəәmiyyəәt – Həәyatda olmayıb, Amalda olub. 
Həәqiqəәt – Amaldır. 
 
671. HƏӘYAT HƏӘQİQƏӘTSİZLİYİ.  
Həәyat  Həәqiqi insan tanımır. 
Həәqiqi cəәmiyyəәt tanımır. 
Həәyat Həәqiqəәt tanımır. 
 
672.  HƏӘQİQƏӘTİ  GÖRƏӘN.  “Gözümü  çıxardın  –  Həәqiqəәti 
görüm!” (Filosof arzusu). 
Həәqiqəәti gözləә görməәk olmur – Ruhla görməәk olur! 

 
110 
673.  FƏӘRQ  –  FƏӘRQSİZ.  “Şahla  arabaçı  arasında  Fəәrq 
Yoxdur!” (Filosof kəәlamı). 
Şahla arabaçı arasında İctimai Fəәrq çoxdur, İnsani Fəәrq yoxdur. 
Varsa da o, arabaçılıqda aşkara çıxmır. 
 
674.  HƏӘQİQİ  MÜQƏӘDDƏӘSLİK.  “Yalnız  Həәqiqəәt  Müqəәd-
dəәsdir!” (Filosof Sözü). 
Müqəәddəәslik Həәqiqi İnsanilikdir! 
Buna görəә dəә o, – Ruhani Həәqiqilikdir! 
 
675. ÖZÜNDƏӘKİNİ SEVƏӘN. “Özünü sevəәnin rəәqibi olmur”. 
(Siseron). 
Özündəәki Mütləәqi sevəәnin Xudbinliyi olmur. 
 
676.  İNSAN  DƏӘYƏӘRİ.  “İnsanlar  əәn  çox  Məәhəәbbəәtəә  layiq-
dirləәr!” (Göte). 
İnsanlar əәn çox İnsan olmağa layiqdirləәr. 
 
677.  ADAMLIQDAN  ARTIQ...  “İnsan  ƏӘməәlindəәn  artıqdır!” 
(Hind kəәlamı). 
İnsan Adamlığından artıqdır. 
 
678.  VİCDAN  QANUNU.  Vicdan  –  daxilimizdəә  yaşayan 
Qanundur!” (İ. Kant). 
Vicdan – Qanuna sığmayan Mütləәq Ruhani Təәləәbdir! 
 
679. DAHİLİK – KAMİLLİK. “Dahiləәr kamil olduqları üçün 
xoşbəәxtdir”. (Şiller). 
Kamillik – dahilikdəәn üstündür! 
 
680.  AZADLIQ  KÖLGƏӘSİ.  “Azadlıq,  məәn  səәni  Allah 
sayırdım, səәn isəә kölgəәymişsəәn!” (Brut). 
Azadlıq gerçəәkləәşdikcəә kölgəәləәşib... 
 

 
111 
681. ÖZÜNÜ DƏӘRK ETMƏӘK. Quyuya düşməәk vəә Quyudan 
çıxmaq! 
 
682. BİLİNƏӘN HƏӘYAT. Həәyatın daxilindəә Həәyat bilinmir. 
Həәyatın kəәnarında Həәyat bilinmir. 
Həәyatdan Yüksəәkdəә Həәyat bilinir. 
 
683. BOY-BUXUN. Ruhun boyu görünmür. 
 
684.  NAZİM  HİKMƏӘT.  “Vəәtəәn!”  deyəә  bağırdı,  Vəәtəәn  – 
qaçqını eşitməәdi! 
 
685. ƏӘCNƏӘBİLİK. ƏӘcnəәbi dəә insandır – ƏӘcnəәbilik yaratmasa! 
 
686.  BUGÜN  –  SABAH.  Bu  gün  beş  sözümün  biri  əәcnəәbi 
sözüdürsəә, sabah beş sözümün biri doğma sözüm olar. 
 
687. DÜNYƏӘVİLİK.  
I.    Bütün Dünya – Vəәtəәnimdir! Deməәli – Vəәtəәnsizsəәn! 
Bütün Atalar – Atamdır! Deməәli atasızsan! 
Bütün Analar – Anamdır! Deməәli anasızsan! 
Bütün Övladlar – Övladımdır! Deməәli övladsızsan! 
 
II.  Dünya – Vəәtəәnlinindir – Vəәtəәnsizin deyil! 
Dünya Atalınındır – Atasızın deyil! 
Dünya Analınındır – Anasızın deyil! 
Dünya Övladlınındır – Övladsızın deyil! 
 
688. ALÇALDAN YÜKSƏӘLİŞ.  
Yüksəәləәn alçaqla bəәrabəәr – Alçaqlıq da yüksəәlir! 
Yüksəәləәn satqınla bəәrabəәr – Satqınlıq da yüksəәlir! 
Yüksəәləәn alçaqla bəәrabəәr – Ucalıq da alçalır! 
Yüksəәləәn satqınla bəәrabəәr – Səәdaqəәt dəә alçalır! 
 

 
112 
689.  GİZLƏӘNƏӘNLƏӘR.  Adamlar  Ağıllarında  naşılıq  daşıyır-
lar! Ona görəә gizləәnirləәr! 
Ürəәkləәrindəә xəәbislik daşıyırlar! Ona görəә gizləәnirləәr! 
İradəәləәrindəә Zəәlillik daşıyırlar!  Ona görəә gizləәnirləәr! 
İnsan gizləәnmir! 
 
690. GİZLƏӘDİLƏӘNLƏӘR. Cəәmiyyəәt Tarix boyu Müqəәddəәsləәri 
İnsanlardan gizləәdib. 
Tarix Boyu İnsanlar Müqəәddəәsləәri Ürəәkləәrindəә gizləәdibləәr. 
 
691. BALTALANANLAR. Cəәllad Baltası bəәdəәni başsız qoya 
bilib – Bəәşəәri Başsız qoya bilməәyib. 
 
692. İNSAN YARANIŞI. “İnsanı ƏӘməәk yaradıb!” – deyirləәr. 
        “İnsanı Ruh yaradıb!” – deyirik. 
“İnsan meymundan əәməәləә gəәlib!” – deyirləәr. 
“İnsan İnsandan əәməәləә gəәlib!” – deyirik. 
“İnsan  Heyvanat  aləәminin  Təәkamülü  sayəәsindəә  yaranıb!”  – 
deyirləәr. 
“İnsan Heyvanat aləәmiyləә yanaşı yaranıb!” – deyirik. 
Biliyəә əәsaslanırlar. 
Ruha əәsaslanırıq. 
 
693. TƏӘKAMÜL XURAFATI. İnsan meymundan əәməәləә gəәlib, 
meymun canlı aləәmdəәn əәməәləә gəәlib, canlı aləәm cansız aləәmdəәn 
əәməәləә gəәlib... 
Bəәs cansız aləәm nəәdəәn əәməәləә gəәlib?   
Allahdan?! 
Təәkamülçülük Dini Xurafat yaradır. 
 
694. BİLİK QORXUSU. “Həәvva Bilik Üzümündəәn daddı vəә 
günaha batdı”. (Bibliya ƏӘsatirindəәn). 
ƏӘslindəә Bilikdəә Qorxulu bir şey yoxdur! 
Bilik Adamın Dostudur. 
 

 
113