D) M
ə
m
ə
lil
ə
rd
ə
visseral skelet çə
n
ə
l
ə
rd
ə
n, damaqdan v
ə
dilaltı skeletdə
n
ibar
ə
tdir
E) M
ə
m
ə
lil
ə
rd
ə
visseral skelet alt v
ə
üst çə
n
ə
l
ə
rd
ə
n ibar
ə
tdir
14. M
ə
m
ə
lil
ə
rin h
ə
r
ə
k
ət formalarından asılı olaraq onların ə
traf
skeletl
ə
rinin nec
ə
d
əyişilməsi hansı sırada sə
hv verilib?
A) T
əkdırnaqlılarda barmaqların hamısı kiçilir
, t
ə
kc
ə
III
barmaq inkişaf edib
B)
Cütdırnaqlılar və
t
əkdırnaqlılarda ə
traf skeletl
əri arasında heç bir fə
rq
yoxdur
C)
Yarasalarda ön ətrafların yalnız I barmağı normal quruluşdadır
D) Balinakimil
ə
rin arxa
ətrafları reduksiya edib
,
ön ətrafları qısalıb və
141
kürə
y
ə
çe
vrilib
E)
Cütdırnaqlılarda I barmaq atrofiya edib
, II v
ə
V kiçilib
, III v
ə
IV
barmaqlar yaxşı inkişaf edib
15. M
ə
m
ə
lil
ərin qırtlağının quruluşu hansı sırada düzgün
verilmişdir
?
A)
Qırtlağın əsasında tək üzükşəkilli qığırdaq yerləşir
.
Onun qarşısında və
yan divarlarda
qalxanşəkilli qığırdaq var
.
Üzükşəkilli qığırdağın üstündə
cüt çalovşəkilli qığırdaq
,
qalxanşəkilli qığırdağın ön kənarına qaşıqşə
killi -
qırtlaq üstlüyü birləşir
.
Qırtlaq boşluğu
üzük və
qalxanşəkilli qığırdaqlar arasında bir cüt cibcik
-
qırtlaq mə
d
ə
ciyi
ə
m
ə
l
ə
g
ə
tirir.
Onların ön və
dal t
ə
r
ə
fin
ə
iki cüt səs bağları birləşir
.
Bunlardan aşağı bağlar sə
s,
yuxarı
bağları isə
yalançı bağlar adlanır
.
B) M
ə
m
ə
lil
ə
rd
ə
qırtlağın quruluşu quşlarda olduğu kimidir
. Lakin m
ə
m
ə
lil
ə
r
ə
xas olan
qalxanşə
k
illi qığırdaq ə
m
ə
l
ə
g
əlmişdir
. M
ə
m
ə
lil
ə
rd
ə
qırtlaq mə
d
ə
cikl
ərinin ön və
dal t
ə
r
ə
fin
ə
iki cüt səs bağları birləşir
.
Bunlardan yuxarı bağlar səs bağları
,
aşağı bağlar isə
yalançı
bağlar adlanır
.
C) M
ə
m
ə
lil
ə
rd
ə
qırtlağın əsasında tək üzükşəkilli qığırdaq yer
l
əşir
.
Onun qabağında və
yan
divarında qalxanşəkilli qığırdaq var ki
, bu ancaq m
ə
m
ə
lil
ə
r
ə
xasdır
.
Onun divarlarına sə
s
bağları birləşir ki
, bu da s
ə
s
ə
z
ə
l
ə
l
ə
ri vasit
ə
sil
ə
g
ə
ril
ə
r
ək heyvanların müxtə
lif s
ə
sl
ə
r
çıxarmasına xidmə
t edir.
D) M
ə
m
ə
lil
ərin qırtlağının quruluşu quşlardan fə
rqlidir. Onlara m
əxsus qalxanşə
killi
qığırdağın ə
m
ə
l
ə
g
ətirdiyi qırtlaq mə
d
ə
cikl
ə
rin
ə
ön və
dal t
ə
r
ə
fd
ən iki cüt səs bağları birləşir
.
M
ə
m
ə
lil
ə
rd
ə
qırtlaqüstü yoxdur
.
E)
Qırtlağın əsasında üzükşəkilli qığırdaq durur
.
Onun qarşısında və
yan divarında
qalxanşəkilli qığırdaq yerləşir
.
Üzükşəkilli qabağın üstündə
çalovşəkilli qığırdaq
,
qalxanşəkilli qığırdağın ön kənarına qaşıqşə
killi
–
qırtlaq üstlüyü birləşir
.
Qırtlaq boşluğu
üzük və
qalxanşəkilli qığırdaqlar arasında qırtlaq mə
d
ə
cikl
ə
ri
ə
m
ə
l
ə
g
ə
tirir.
Onların ön və
dal t
ə
r
ə
fl
ə
rin
ə
s
əs bağları birləşir
.
Yuxarı bağlar səs bağları və
ya h
əqiqi bağlardır
.
Qırtlaq
üstlüyünün elə
bir rolu yoxdur.
16. M
ə
m
ə
lil
ə
rin h
əzm orqanları hansı sırada tam və
düzgün verilib
?
A) Dodaqlar,
ağız boşluğ
u, udlaq, qida borusu, m
ə
d
ə
v
ə
bağırsaqlar
.
B) Dodaqlar,
ağız boşluğu
, dil, udlaq, qida borusu, m
ə
d
ə
v
ə
bağırsaqlar
.
Qaraciy
ə
r v
ə
m
ə
d
əaltı və
zi.
C) Dodaqlar,
ağız boşluğu
, dil,
dişlə
r, udlaq, qida borusu, m
ə
d
ə
,
bağırsaqlar
, qaraciy
ə
r v
ə
m
ə
d
əaltı və
zi
142
M
ə
m
ə
lil
ərin çoxunda ağız boşluğu
,
ağız də
hlizi v
ə
əsl ağız boşluğuna
ayrılır
.
Ağız boşluğunda ağız və
zil
ə
ri,
dişlə
r v
ə
dil yerl
əşir
.
D) Dodaqlar,
ağız boşluğu
, dil, udlaq, qida borusu, m
ə
d
ə
v
ə
bağırsaqlar
.
M
ə
m
ə
lil
ərin çoxunda ağız boşluğu
,
ağız də
hlizi v
ə
əsl ağız boşluğuna
ayrılır
. Qaraciy
ə
r v
ə
m
ə
d
əaltı və
zi.
E) Dodaqlar,
ağız boşluğu
, udlaq, qida borusu, m
ə
d
ə
v
ə
bağırsaqlar
.
Ağız
boşluğunda ağız və
zil
əri dişlə
r v
ə
dil yerl
əşir
.
17. M
ə
m
ə
lil
ərin sinir sistemi haqqında deyilə
nl
ərin hansı sə
hvdir?
A)
Ön
beyin yarımkürə
l
ə
ri v
ə
beyincik hesabına baş beyin çox böyükdür
.
Ön beyinin inkişafı–zolaqlı maddənin hesabınadır
. Neopallium sinir
hüceyrə
l
ə
rind
ə
n v
ə
möhkə
m sinir lifl
ə
rind
ə
n
ə
m
ə
l
ə
g
əlmişdir
. Orta beyin
iki şırımla iki tə
p
ə
y
ə
bölünür
. Beyincik bir hiss
ə
lidir.
B)
Ön beyin yarımkürə
l
ə
ri v
ə
beyincik hesabına baş beyin çox böyükdür
.
Ön beyinin inkişafı–zolaqlı maddənin hesabına deyil
, m
ə
m
ə
lil
ə
rd
ə
boz
madd
ənin inkişafı ilə
ə
laq
ədardır
.
Aralıq beyin epifiz və
hipofizl
ə
birlikd
ə
böyük deyil
.
C)
İbtidai mə
m
ə
lil
ə
rd
ə
ön beyin yarımkürə
l
əri kiçik
, s
ə
thl
ə
ri hamar, alil
ə
rd
ə
is
ə
bunlar böyük olub
, orta beyni v
ə
h
ə
tta beyinci
ə
hat
ə
edir.
D)
Müxtə
lif m
ə
m
ə
lil
ə
rd
ə
ön beyin yarımkürə
l
ə
rinin
kütləsi baş beynin qalan
hiss
ə
l
ə
rin
ə
görə
müxtə
lif olur. M
ə
s: kirpil
ə
rd
ə
48%, d
ə
l
ə
d
ə
53%,
canavarda 70%, delfind
ə
is
ə
75% - ni t
əşkil edir
.
E) M
ə
m
ə
lil
ə
rd
ə
beyn qabığının ə
m
ə
l
ə
g
ə
lm
əsi ağ beyin maddə
sinin
örtülmə
sin
ə
s
ə
b
ə
b olur.
Beyin qabığında ali sinir fə
aliyy
ə
tinin m
ə
rk
ə
zl
ə
ri
yerl
əşir
.
18. M
ə
m
ə
lil
ə
rin
ə
z
ə
l
ə
l
əri haqqında d
eyil
ə
nl
ə
rd
ən hansı sə
hvdir?
A) M
ə
m
ə
lil
ə
rd
ə
diafraqma döş boşluğu ilə
qarın boşluğunu ayırır
. D
ərialtı
ə
z
ə
l
ə
z
əif inkişaf edib
. Enin
əzolaqlı ə
z
ə
l
ə
l
ər azdır
.
143
B) M
ə
m
ə
lil
ə
rd
ə
ə
z
ə
l
ə
sistemi yaxşı inkişaf etmişdir
. Enin
əzolaqlı ə
z
ə
l
ə
l
ə
rin
miqdarı daha çoxdur
.
Ə
z
ə
l
ə
l
ə
rin spesifikliyi diafraqma v
ə
d
ərialtı
ə
z
ə
l
ə
l
ərin inkişaf etmə
sidir.
C) M
ə
m
ə
lil
ə
r d
ərialtı ə
z
ə
l
ə
l
ərin kömə
yi il
ə
d
ə
ril
ərinin ayrı
-
ayrı hissə
l
ə
rini
h
ə
r
ə
k
ə
t etdir
ə
bilir. Meymunlarda v
ə
insanlarda d
ərialtı ə
z
ə
l
ə
l
ə
r mimiki
ə
z
ə
l
ə
l
ə
rin
ə
m
ə
l
ə
g
ə
lm
ə
sind
ə
iştirak edir
.
D)
Diafraqma döş boşluğunu qarın boşluğundan ayırır və
t
ə
n
əffüs
sistemind
ə
iştirak edir
. M
ə
m
ə
lil
ə
rd
ə
enin
ə
zolaqlı ə
z
ə
l
ə
l
ərin miqdarı
daha çoxdur
.
E) M
ə
m
ə
lil
ə
rd
ə
ə
z
ə
l
ə
sistemi yaxşı inkişaf edib
. D
ərialtı ə
z
ə
l
ə
l
ə
r ovurd v
ə
dodaqla
rın ə
m
ə
l
ə
g
ə
lm
ə
sind
ə
iştirak edir
. D
ərialtı ə
z
ə
l
ə
l
ə
r d
ərinin altında
bütöv qat ə
m
ə
l
ə
g
ə
tirirl
ə
r.
19. M
ə
m
ə
lil
ə
rin d
ərisinin üst epidermis qatında qan
-
damarları
yoxdur.
Onun qidalanması və
t
ə
n
əffüsü necə
baş verir
?
A)
Malpigi hüceyrə
l
əri hesabına
B) Pi
y qatı hesabına
C)
Piqment hüceyrə
l
əri hesabına
D)
Korium qatının hesabına
, diffuziya yolu il
ə
E) Epidermisd
ə
qan -
damarları vardır
20. M
ə
m
ə
lil
ə
rin
əcdadı hansı heyvan olmuşdur
?
A) M
ə
m
ə
lil
ə
r pelikozavrlardan
ə
m
ə
l
ə
g
əlmişlə
r
B) M
ə
m
ə
lil
ər hamısı teremorf sürünə
nl
ərin primitiv yırtıcı qruplarından
sinodontlardan
ə
m
ə
l
ə
g
əlmişdir
C) M
ə
m
ə
lil
ə
r bitki v
ə
qarışıq yemlə
rl
ə
qidalanan teriodontlardan
ə
m
ə
l
ə
g
əlmişdir
.
D) M
ə
m
ə
lil
ə
r q
ə
dim kotilozavrlardan
ə
m
ə
l
ə
g
əlmişdir
.
E) M
ə
m
ə
lil
ə
rin
əcdadı mə
lum deyil.
144
21. M
ə
m
ə
lil
ərin orta qulağında çə
kic, zindan v
ə
üzəngi sümüklə
ri
hansı sümüklərin şə
kild
əyişmə
sind
ə
n
ə
m
ə
l
ə
g
ə
lib?
A)
Çə
kic v
ə
zindan sümüklə
ri kvadrat,
üzəngi sümüyü isə
dilaltı qövsündə
n
ə
m
ə
l
ə
g
ə
lib.
B)
Sürünə
nl
ərin alt çə
n
əsinin oynaq sümüyü mə
m
ə
lil
ə
rd
ə
çə
kic,
m
ə
m
ə
lil
ərin kvadrat sümüyü zindan və
dilaltı qövsün elementi isə
(hiomandibuiyari)
üzəngi sümüyünü ə
m
ə
l
ə
g
ə
tirib.
C) H
ər üçü dilaltı qövsün üst elementinin (hiomandibulari
)
şə
kild
əyişmə
sind
ə
n
ə
m
ə
l
ə
g
əlmişdir
.
D)
Çə
kic
–
alt çə
n
ənin oynaq sümüyündə
n,
üzə
ngi v
ə
zindan
hiomandibularid
ə
n
ə
m
ə
l
ə
g
əlmişdir
E) M
ə
m
ə
lil
ərin daxili qulağında bu sümüklə
r yoxdur.
22. M
ə
m
ə
lil
ə
rin k
ə
ll
əsini üstdən örtə
n d
ə
ri m
ənşəli sümüklə
r
hansılardır
?
A)
Cüt burun
,
göz yaşı
,
alın və
t
ə
p
ə
B)
Cüt tə
p
ə
v
ə
t
ə
k t
ə
p
əarası
C) G
öz yaşı
,
alın və
t
ə
k t
ə
p
əarası
D)
Cüt burun
,
göz yaşı
,
alın
, t
ə
p
ə
v
ə
t
ə
k t
ə
p
əarası
E) Pulcuq,
almacıq
,
cüt burun
,
alın və
t
ə
p
ə
23. H
ər çə
n
ə
d
ə
bir cüt gəmirici dişlə
ri var,
köpək dişləri inkişaf
etm
ə
yib,
azı dişlərinin yastı və
çeynə
m
ə
s
ə
th
ə
malik olması
ə
sas
xüsusiyyə
tdir.
Sadalanan bu xüsusiyyə
t m
ə
m
ə
lil
ərin hansı
d
ə
st
ə
l
əri üçün xarakterikdir
?
A) Xortumlular v
ə
cütdırnaqlılar
B)
Kürəkayaqlılar və
balinakimil
ə
r
C) Sirenl
ə
r v
ə
damanlar
D) G
ə
miricil
ə
r v
ə
dovşankimilə
r
145
E)
Döyə
n
əkayaqlılar və
t
əkdırnaqlı
lar
24.
İlk mə
m
ə
lil
ə
rl
ə
ibtidai m
ə
m
ə
lil
ər arasındakı oxşarlığı göstə
rin
A) B
ə
d
ən temperaturları eynidir
B) H
ər ikisi yumurta qoymaqla çoxalır
C) H
ə
r ikiksind
ə
bir balalıq var
D) H
ər ikisi döyə
n
ə
k cisimd
ə
n m
ə
hrumdur.
E)
Oxşar cə
h
ə
tl
ə
ri yoxdur
25. M
ə
m
ə
lil
ərin yarımsiniflərini seçin və
xarakter
ə
lam
ə
tl
ə
ri
haqqında düzgün fikri göstə
rin
1 -
İlk mə
m
ə
lil
ə
r
2 - Ateril
ə
r
3 - Bird
ə
liklil
ə
r
4 - H
ə
qiqi m
ə
m
ə
lil
ə
r
5 -
İbtidai mə
m
ə
lil
ə
r
A) 1,
5 ürək üç xanə
lidir.
B) 2,
5 alt çə
n
ə
ancaq diş sümüyündə
n ibar
ə
tdir
C) 3, 4 k
ə
ll
ə
d
ə
iki peys
ər çıxıntısı var
D) 1, 4, b
ə
d
ən boşluğu diafraqma ilə
döş boşluğuna bölünür
E) 2,
4 böyrə
kl
ərin qapı sistemi atrofiya etmişdir
26.
Kürəkayaqlılar (suitikimilə
r) d
ə
st
əsinin daxil olduğu heyvanlar
qrupu,
xarakter xüsusiyyə
ti v
ə
istiliyi nizamlayan
ə
lam
ə
ti
düzgün göstə
ril
ə
n b
əndi seçin
A) Homoyoterm heyvanlar qrupu,
cüt ətrafların kürək formasında olması
,
d
ərialtı piy qatı
B) Poykiloterm hevanlar qrupu,
uzunsov iy şə
killi b
ə
d
ənin olması
,
tük örtüyü
C) Homoyoterm heyvanlar qrupu,
quruda yaxşı hə
r
ə
k
ə
t ed
ə
bilm
ə
si,
tük
örtüyü
146
D) Poykiloterm hevanlar qrupu,
tük örtüyünün reduksiyası
, d
ərialtı piy qatı
E) Homoyoterm heyvanlar qrupu,
qulaq seyvanın inkişafı
,
epidermis qatı
27. M
ə
m
ə
lil
ə
rin
ə
h
ə
miyy
əti haqqında düzgün fikri və
ekol
oji qrupları
göstə
ril
ən düzgün variantı seçin
1 -
Yerüstü
2 -
Uçan mə
m
ə
lil
ə
r
3 -
Ağaca dırmanan və
meşə
m
ə
m
ə
lil
ə
ri
4 -
Açıq sahə
l
ə
rin m
ə
m
ə
lil
ə
ri
5 - Su m
ə
m
ə
lil
ə
ri
6 -
Yeraltı mə
m
ə
lil
ə
r
A) M
ə
m
ə
lil
ə
rin iqtisadi
ə
h
ə
miyy
əti böyük deyil 2
, 3, 5, 6.
B) S
ə
naye
ə
h
ə
miyy
ə
tli m
ə
m
ə
lil
ər insanın tə
s
ərrüfat həyatında mühüm rol
oynayır 1
, 3, 4, 5.
C) M
ə
m
ə
lil
ə
rin iqtisadi
ə
h
ə
miyy
əti böyükdür 1
, 2, 5, 6.
D) M
ə
m
ə
lil
ə
rin s
ə
naye
ə
h
ə
miyy
əti mühüm deyil 1
, 2, 4, 6.
E) M
ə
m
ə
lil
ə
rin s
ə
naye v
ə
iqtisadi
ə
h
ə
miyy
əti böyükdür
2, 3, 4, 6.
28. M
Dostları ilə paylaş: |