|
AÇAR SÖZLƏR: Etil spirt, sirkə turşusu, seolit, riyazi model.
GİRİŞ
Son illərdə seolitlər əsasında yaradılan katalizatorlar geniş tədbiq olunur. Struktur xüsusiyyətlərinə, yüksək istilik və kimyəvi dayanıqlığına görə seolitlər birbaşa və daşıyıcı kimi katalizin müxtəlif sahələrin tədqiqatlarında geniş istifadə olunur.
AMEA-nın akad. M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutunun "Seolit katalizi" laboratoriyasında Azərbaycanın Aydaq yatağının təbii seolit – klinoptilolit (kristallıq 80-85%, SiO2/Al2O3=8.68) əsasında yeni yüksək aktivliyə malik olan, tərkibində 0.25 çək.% Cu2+, 0.05 çək.% Mn2+ və 0.05 çək.% Pd2+ ionları olan katalizator hazırlanmışdır [1]. Bu katalizatorun üzərində kinetik tədqiqatlar öyrənilmişdir. Etil spirtinin sirkə turşusuna qaz fazada oksidləşməsinin qanunauyğunluqlarının kinetik tədqiqatları U-şəklində olan pireks reaktorunda 180-230℃ temperatur intervalında, həcmi sürətin 3600-5400 saat-1 qiymətlərində və atmosfer təzyiqində aparılmışdır. Təcrübələrdə 96% təmizliyi olan etil spirtindən istifadə edilmişdir. Katalizatorun həcmi 3 sm3, katalizator hissəciklərinin ölçüsü isə 0.40-0.63 mm idi. Aparılmış təcrübələr əsasında reaksiyasının ehtimal olunan mərhələli mexanizmi təklif olunmuş və prosesin nəzəri əsaslandırılmış kinetik modeli tərtib olunmuşdur. Prosesin aşağıdakı stexiometrik tənlikləri təklif olunmuşdur [2]:
Dostları ilə paylaş: |
