Damazlıq heyvandarlıq haqqında azərbaycan respublikasinin qanunu
Yüklə 146,13 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Damazlıq heyvandarlıq haqqında
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU
- kənd təsərrüfatı heyvanlarının damazlıq məqsədilə yetişdirilməsi, təkrar istehsalı, saxlanması və istifadəsi ilə bağlı fəaliyyət sahəsi;
- kənd təsərrüfatı heyvanlarının genetik potensialının yüksəldilməsi, mövcud heyvan növləri və cinslərinin təkmilləşdirilməsi və yeni cinslərin yaradılması, damazlıq heyvanların sayının artırılması üçün həyata keçirilən kompleks təşkilati - təsərrüfat tədbirləri;
- mənşəyi məlum olan, dövlət damazlıq kitabında qeydə alınmış və damazlıq pasportu (şəhadətnaməsi) verilmiş, yüksək məhsuldar, təkrar istehsala yararlı və yaxşılaşdırıcı cins heyvan;
- eyni mənşəyə və seleksiya strukturuna malik, öz morfoloji və təsərrüfat əhəmiyyətli xüsusiyyətləri ilə başqalarından fərqlənən heyvan qrupu;
- damazlıq heyvanlar, onların toxumları, yumurtaları, sürfələri, rüşeymləri və embrionları;
- heyvan cinslərinin damazlıq təsərrüfatlarda qiymətli genotipə və yüksək məhsuldarlığa malik, seçilmiş yaxşılaşdırıcı damazlıq heyvanlar qrupu;
amazlıq heyvanların bonitirəsi - heyvanların damazlıq keyfiyyətlərinin və istifadə təyinatının müəyyən edilməsi məqsədi ilə kompleks əlamətlər üzrə qiymətləndirilməsi;
- eyni cinsdən olan heyvanların müsbət xüsusiyyətlərini saxlamaq, təkmilləşdirmək və nəsildən - nəslə ötürmək məqsədi ilə yetişdirilməsi;
- damazlıq heyvanların yetişdirilməsi və saxlanması, onların məhsuldarlıq və damazlıq keyfiyyətlərinin təkmilləşdirilməsi, satışı, sınağı, habelə heyvanların süni mayalandırılması və embrionların transplantasiyası ilə məşğul olan hüquqi və fiziki şəxslər;
- damazlıq heyvanların mənşəyinin, eksteryer, döllük və məhsuldarlıq keyfiyyətlərinin, digər seleksiya əhəmiyyətli əlamətlərinin heyvan cinsləri üzrə qeydiyyatı sənədi;
- damazlıq heyvan cinslərinin və cinsdaxili qruplarının heyvan növləri üzrə mərkəzləşdirilmiş damazlıq uçotu sistemi;
1 .0.12. damazlıq heyvanların identikləşdirilməsi - müxtəlif vasitələrlə (damğalama, dərialtı mikroçip yerləşdirmə, genetik ekspertiza və s.) cins heyvanların fərqləndirilməsi və kompleks fərdi əlamətləri üzrə tanınması sistemi.
nailiyyətləri haqqında" və "Atçılıq haqqında" Azərbaycan Respublikasının qanunlarından, bu qanundan, digər normativ hüquqi aktlardan və Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrdən ibarətdir.
yetişdirilməsi və istifadəsi sahəsində münasibətlər Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericiliyi ilə tənzimlənir.
məhsuldarlığını artırmaq, mənşəyi bəlli, sabit irsi əlamətlərə malik yüksək məhsuldar cins heyvanlar yetişdirmək, onların təkrar istehsalını və səmərəli dövriyyəsini təşkil etmək, yerli heyvan cinslərinin, azsaylı və nəsli kəsilmək təhlükəsi olan digər cinslərin və biomüxtəlifliyin qorunub saxlan masını təmin etmək və ölkədə heyvandarlığın inkişafına nail olmaqdır.
onlara aid olan heyvanların yetişdirilməsi və saxlanması üçün lazım olan tövlələr, binalar, qurğular, maşınlar, alət və avadanlıqlar, torpaq sahələri, örüş və otlaqlar, digər təsərrüfat obyektləri və vasitələri aiddir.
istehsal və xidmət təşkilatları, habelə ictimai birliklər aiddir.
həyata keçirmək;
5.0.4. damazlıq heyvandarlıq sahəsində dövlət nəzarətini həyata keçirmək;
sertifikatlaşdırılmasını təşkil etmək;
- damazlıq proqramları hazırlamaq və onların həyata keçirilməsinə nəzarət etmək;
müvafiq tədbirlər görmək;
əməkdaşlığı həyata keçirmək, bu fəaliyyətlə əlaqədar istifadə olunan sənədlərin beynəlxalq normalara uyğunlaşdırılmasını təmin etmək;
hazırlığının təşkilini və həyata keçirilməsini təmin etmək;
vəzifələri həyata keçirmək.
- texniki siyasəti formalaşdırmaq və həyata keçirmək;
həmçinin damazlıq heyvandarlıq təsərrüfatları üzrə seleksiya- damazlıq proqramlarının işlənib hazırlanmasını və həyata keçirilməsini təşkil etmək;
və cinsi üzrə dövlət reyestrini və dövlət damazlıq kitablarını tərtib etmək, təsərrüfatların uçotunu aparmaq;
(şəhadətnaməni) və sertifikatı tərtib etmək, onların hazırlanmasına, saxlanmasına, uçotuna və verilməsinə nəzarət etmək;
lıq heyvandarlıq sahəsində sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu müddəti və ərazi biotexnoloji üsulların tətbiqi şərtlərini müəyyən etmək;
siyahısını müəyyən etmək və təsdiq olunması üçün müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təqdim etmək;
6.2.10. damazlıq heyvandarlığın dövlət tərəfindən dəstəklənməsi, dövlət büdcəsindən maliyyələşən damazlıq işləri və tədbirləri haqqında təkliflər hazırlamaq və müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təqdim etmək;
tədbirlər işləyib hazırlamaq və həyata keçirilməsinə nəzarət etmək;
orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş səlahiyyətli vəzifəli şəxslər baş dövlət damazlıq müfəttişi və dövlət damazlıq müfəttişləri hesab edilirlər.
qanunvericiliyi ilə müəyyən edilir.
təsərrüfat əhəmiyyətini və istifadə təyinatını müəyyən etmək üçün onların dövlət qeydiyyatı aparılır.
(şəhadətnaməsi) olan hər bir damazlıq heyvan haqqında məcmu məlumatlar əks olunur.
cinslərin və cinsdaxili qrupların, həmçinin seleksiya nailiyyəti hesab edilən damazlıq ehtiyatının müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilən məlumatları daxil edilir.
tərəfindən aparılır.
məlumatların damazlıq heyvandarlıq subyektləri tərəfindən müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təqdim edilməsi mə cburidir.
aparılması qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
seleksiya nailiyyətləri haqqında qanunvericiliklə tənzimlənir.
təkrar istehsala yararlılığını və digər damazlıq keyfiyyətlərini təsdiq edən və identikləşdirmə zamanı istifadə olunan əsas sənəddir.
9.2. Damazlıq pasportu (şəhadətnaməsi) cins heyvanların məhsuldarlıq və damazlıq keyfiyyətlərinin kompleks əlamətlər üzrə qiymətləndirilməsi və dövlət qeydiyyatına alınması əsasında verilir.
və ona daxil edilən məlumatlar müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən olunur.
normativlərə uyğun və genetik cəhətdən qüsursuz olmasının sənədli təsdiqi üçün həyata keçirilir. Sertifikatlaşdırmanın nəticələri barədə hazırlanan uyğunluq sertifikatı dövriyyəyə cəlb edilən cins heyvanın və digər damazlıq ehtiyatının damazlıq obyekti kimi tanınmasına, təkrar istehsala yararlılığına və ondan yaxşılaşdırıcı kimi istifadə edilməsinə təminat verir.
azlıq ehtiyatlarının sertifikatlaşdırılması, sertifikatların növləri və verilməsi qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
standar tların tələblərinə uyğun tərtib edilir.
müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada hər on ildə bir dəfə Azərba ycan Respublikasında yetişdirilən heyvanların cins tərkibini müəyyən etmək, habelə damazlıq pasportu (şəhadətnaməsi) olan cins heyvanların sayı və damazlıq keyfiyyəti haqqında məlumatları dəqiqləşdirmək üçün bütün cins heyvanların uçotu aparılır.
s heyvanların uçotunun nəticələri müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilir və ondan ayrı - ayrı təsərrüfatlarda, regionlarda və ölkədə damazlıq işinin qurulmasında və təkmilləşdirilməsində, seleksiya - damazlıq proqramlarının hazırlanmasında və həyata keçirilməsində istifadə olunur.
- damazlıq proqramları
keyfiyyətlərinin təkmilləşdirilməsi, yeni heyvan cinslərinin, tiplərinin, ailə, kross və xətlərinin yaradılması müvafiq seleksiya - damazlıq proqramları əsasında həyata keçirilir.
damazlıq proqramlarının hazırlanması və həyata keçirilməsi haqqında təlimat müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
- hüquqi formasından asılı olmayaraq, bütün damazlıq heyvandarlıq subyektləri öz səlahiyyətləri daxilində seleksiya - damazlıq proqramlarının tərtib edilməsində və həyata keçirilməsində iştirak edirlər.
damazlıq proqramlarında elmin və təcrübənin ən son nailiyyətləri nəzərə alınmaqla yerli və idxal olunan damazlıq ehtiyatlardan səmərəli istifadə olunması, müasir texnologiyaların tətbiqinin genişləndirilməsi, damazlıq heyvanların saxlanması və yemləndirilməsi şəraitinin yaxşılaşdırılması, mövcud cinslərin təkmilləşdirilməsi, yeni cins və cinsdaxili qrupların yaradılması üçün nəzərdə tutulan seçmə və taylaşdırma üsulları, bu işlərin nəticəsində əldə olunacaq iqtisadi səmərəliliyin proqnozlaşdırılması öz əksini tapmalıdır.
- damazlıq proqramına uyğun olaraq həyata keçirilir.
heyvanlar müvafiq qaydada təsdiq edilmiş normativlər əsasında bonitirə olunurlar.
qrupları üzrə müvafiq damazlıq subyektlərində bonitirəçi mütəxəssislər tərəfindən aparılır. Damazlıq heyvanların bonitirəsi müvafiq icra hakimiyyəti orqanının təsdiq etdiyi təlimatlara əsasən həyata keçirilir.
tərəfindən ümumiləşdirilərək damazlıq heyvanlardan təyinatı üzrə və səmərəli istifadə olunması məqsədilə damazlıq heyvandarlıq subyektlərinə və digər maraqlı tərəflərə müvafiq tövsiyələr verilir.
müvafiq damazlıq pasportu (şəhadətnaməsi) və sertifikatı olduqda;
istifadə olunur:
görə sınaqdan keçirilmiş yüksək məhsuldar və yaxşılaşdırıcı damazlıq törədici heyvandan alındıqda;
(şəhadətnaməsi) və uyğunluq sertifikatı olduqda.
15.1. Damazlıq heyvanların embrionlarından reproduksiya məqsədi ilə aşağıdakı şərtlər daxilində istifadə olunur:
damazlıq heyvandarlıq subyektlərindən əldə edildikdə;
damazlıq heyvanlardan götürüldükdə;
törədici heyvanlar fərdi xüsusiyyətlərinə və verdikləri nəslin keyfiyyətinə görə yoxlanılaraq qiymətləndirilirlər.
həyata keçirilir. Qiymətləndirilmənin nəticəsinə uyğun olaraq törədicilərin istifadə istiqamətləri müəyyən edil ir, onlar seleksiya- damazlıq proqramlarına və layihələrinə uyğun müvafiq damazlıq təsərrüfatlarında istifadə olunur.
orqanı tərəfindən təsdiq edilmiş təlimata uyğun olaraq aparılır.
qorunması
və Qırmızı Qazax qaramal cinsləri, Azərbaycan camışı, Azərbaycan zebusu, Qarabağ, Qaradolaq, Qala, Azərbaycan dağ merinosu, Balbas və Bozax qoyun cinsləri, Azərbaycan dəvəsi, Azərbaycan ovçarkası (qoyun iti), Qabaqtəpə arıları, cins kimi formalaşmaqda olan Quba yorğası, Şirvan və Kiçik Qafqaz atları, Gödək, Şirvan, Ləzgi, Herik və Caro qoyunları, yerli keçilər, ev quşları, Lənkəran boz arı populyasiyası, habelə dünyada geniş yayılmış heyvan cinslərinin yerli tipləri, Azad Azərbaycan, Şəki - 1 və Şəki - 2 tut ipəkqurdu cinsləri və digər zooloji qruplar yerli heyvan genofondunun nümunələri kimi tanınır.
icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada seleksiya nailiyyəti kimi qanunvericiliyə uyğun olaraq qey də alınır və patentləşdirilir. Bu qrup heyvanların sınağının aparılması qaydaları, seleksiya nailiyyətinə olan tələblər və digər şərtlər müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
və onların ayrılıqda uçotu aparılır.
cinslərin yerli tiplərinin damazlıq özəklərinə mənsub olan nümunələri qanunvericiliyə uyğun olaraq dövlət tərəfindən qorunur. Bu heyvanların səbəbsiz ölümündə və qeyri -qanuni formada çıxdaş edilməsində təqsirli olan şəxslər qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada məsuliyyət daşıyırlar.
IV fəsil
qaydada təsdiq edilmiş seleksiya - damazlıq proqramına uyğun fəaliyyət göstərir və müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada attestasiyadan keçirilərək onun damazlıq təsərrüfat növü müəyyən edilir.
fermaları və sınaq müəssisələri, süni mayalandırma və embrionların transplantasiyası mərkəzləri, genobanklar, immunogenetik ekspertiza və seleksiya məqsədi ilə heyvandarlıq məhsullarının ekspertizası laboratoriyaları daxildir.
mazlıq heyvandarlıq təsərrüfatlarının hər hansı bir fəaliyyət növünə aid edilməsi müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydalara uyğun olaraq, hər bir heyvan növü və cinsi üzrə təsdiq edilmiş normalar, tələblər və şərtlər əsasında həyata keçir ilir.
- hüquqi formasından asılı olmayaraq, bütün damazlıq heyvandarlıq təsərrüfatları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən uçota alınırlar.
- damazlıq proqramları əsasında yüksək genetik potensiala malik cins heyvanların təmiz cinsli yetişdirilməsi və damazlıq keyfiyyətlərinin təkmilləşdirilməsi ilə məşğul olan ən yüksək kateqoriyalı ixtisaslaşdırılmış damazlıq heyvandarlıq təsərrüfatlarıdır.
19.2. Damazlıq zavodları fəaliyyətini cinsin genetik potensialının təkmilləşdirilməsi və damazlıq keyfiyyətlərinin yaxşılaşdırılması, yeni cinslərin, tiplərin, ailə, kross və xətlərin yaradılması, habelə özündə yetişdirdiyi yüksək məhsuldar damazlıq ehtiyatlarla damazlıq reproduktor və fermaların təmin edilməsi üzərində qurur.
tanınan xətt və ailəsinə mənsub olan, verdiyi nəslə görə qiymətləndirilmiş yüksək məhsuldar heyvanlardan təşkil edilməli, naxırın (sürünün, ilxının) davamlı reproduksiyası və dövriyyəsi təmin olunmalıdır.
damazlıq proqramlarında heyvanların yeni cinsləri, tipləri, ailə, kross və xətlərin yaradılması nəzərdə tutulduğu hallarda damazlıq zavodlarında təmizqanlı müəyyən qrup heyvanların başqa cinsdən olan heyvanlarla çarpazlaşdırılmasına, hibridləşdirilməsinə və embrion köçürülməsinə qismən yol verilə bilər.
seleksiya- damazlıq proqramı əsasında cins heyvanların damazlıq keyfiyyətlərinin yaxşılaşdırılması, təkrar istehsalı və sayının artırılması ilə məşğul olan, ilk növbədə, əmtəəlik fermaların damazlıq heyvanlarla təmin edilməsi üzərində öz fəaliyyətini quran damazlıq heyvandarlıq təsərrüfatıdır.
reproduktorlardan götürən, azsaylı və nəsli kəsilmək təhlükəsi olan yerli heyvan cinslərinin və cinsdaxili qrupların yetişdirilməsi üzrə öz fəaliyyətini quran damazlıq heyvandarlıq təsərrüfatıdır.
texnologiya və avadanlıqlarla təchiz olunmuş, sanitar - gigiyenik, zoobaytar və digər tələblərə riayət edilməklə, ixtisaslı mütəxəssislər tərəfindən heyvanların süni yolla çoxaldılması ilə məşğul olan hüquqi və fiziki şəxslərdir.
damazlıq işinin səmərəliliyinin artırılması və yüksək məhsuldar damazlıq törədici heyvanlardan daha çox sayda bala əldə edilməsi məqsədilə xüsusi biotexnologiya əsasında embrionların köçürülməsi yolu ilə onların təkrar istehsalını həyata keçirən hüquqi və fiziki şəxslərdir.
z fəaliyyətini aşağıdakı istiqamətdə qururlar:
və embrionlarının əldə edilməsi, saxlanması, istifadəsi;
qiymətləndirilməsi;
21.4. Süni mayalandırma və embrionların transplantasiyası üzrə ixtisaslaşmış təsərrüfatlarda yalnız damazlıq pasportu (şəhadətnaməsi) və sertifikatı olan heyvanlar, onların toxumları və embrionları istifadə oluna bilər.
yayılmış cinslərə aid qiymətli damazlıq heyvanların qorunmasını və gələcəkdə uzun müddət istifadəsini təmin etmək məqsədilə onların toxumlarının saxlanması üçün xüsusi texnologiyala r əsasında fəaliyyət göstərən genobanklar yaradılır. Genobankların təşkili müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada həyata keçirilir.
müvafiq icra hakimiyyəti orqanının icazəsi əsasında həyata keçirilə bilər.
təmin etmək məqsədi ilə damazlıq ehtiyatlarının sınağı və ekspertizası keçirilir.
etdiyi qaydalar əsasında hüquqi şəxs statusunda fəaliyyət göstərən ixtisaslaşmış laboratoriyalar, ipp odromlar, digər sınaq və ekspertiza subyektləri tərəfindən həyata keçirilir.
onların daxili nizamnamələri ilə tənzimlənir.
orqanının müəyyən etdiyi qaydalara uyğun olaraq təhlil edilir və heyvanların istifadə təyinatı müəyyən olunur.
qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada məsuliyyət daşıyırlar.
Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi və subyektlərin daxili nizamnaməsi ilə tənzimlənir.
səlahiyyətlərinə aid olan nəzarət və tənzimləyici funksiyaları yerinə yetirə bilməzlər.
durmaq;
24.1.3. istehsal etdikləri damazlıq ehtiyatları dövriyyəyə cəlb edildikdə onların təkrar istehsala yararlılığını və digər damazlıq keyfiyyətlərini təsdiq edən pasport (şəhadətnamə) və sertifikat təqdim etmək;
- sanitariya tələblərinə riayət etmək;
müəyyən edilmiş qaydada damazlıq uçotu aparmaq və müvafiq icra hakimiyyəti orqanına tələb olunan məlumatları təqdim etmək;
etmək, onların əsaslı səbəb olmadan çıxdaş edilməsinə yol verməmək;
dövlət damazlıq müfəttişlərinin verdiyi rəsmi göstərişlərə vaxtında əməl etmək;
etmək, digər damazlıq subyektləri ilə ortaq problemlərin həllini həyata keçirmək məqsədilə ictimai birliklər yaratmaq;
nailiyyətlərindən istifadə etmək, müvafiq qanunvericiliyə əsasən onların alqı - satqısını, icarəyə verilməsini və ekspertizasını həyata keçirmək;
sınaq, yarış və müsabiqələrdə iştirak etmək;
torpaq sahələri ilə ilk növbədə təmin olunmaq, örüş və otlaqlardan, habelə su mənbələrindən istifadə üçün servitutlar əldə etmək;
büdcəsindən ayırmalar, kreditlər, qrantlar, hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən verilən ianələr və digər mənbələr hesabına formalaşır.
Respublikasının müvafiq qanunvericiliyi ilə müəyyən edilir.
3. Damazlıq heyvandarlığın inkişafına investisiyaların cəlb edilməsinə, dünyada geniş yayılmış cinslərə aid məhsuldar damazlıq heyvanların seleksiya məqsədilə idxal edilməsinə, elmi nailiyyətlərin və mütərəqqi texnologiyaların heyvandarlıqda tətbiqinə dövlət tərəfindən əlverişli iqtisadi və hüquqi mühit yaradılır.
tədqiqat müəssisələri, tədqiqatçı alimlər və mütəxəssislər tərəfindən aparılır.
Elmi- tədqiqat müəssisələri damazlıq heyvandarlıq sahəsində seleksiya - damazlıq proqramlarının, mövcud cinslərin təkmilləşdirilməsi, yeni cinslərin və cinsdaxili tiplərin yaradılmasının metod və üsullarının hazırlanması və həyata keçirilməsi, digər elmi -texniki tədqiqatların aparılması ilə məşğul olurlar.
ilə tənzimlənir.
genotipə malik heyvan nümunələrinin ölkədən çıxarılmasına məhdudiyyət qoyula bilər. Ölkədən kənara çıxarılmasına məhdudiyyət qoyulan damazlıq heyvanların və digər damazlıq ehtiyatlarının siyahısı müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təsdiq edilir.
u yğun olaraq məsuliyyət daşıyırlar.
Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq həll edilir.
Maddə 31. Qanunun qüvvəyə minməsi
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
-IIIQ
Yüklə 146,13 Kb. Dostları ilə paylaş:
|