D vitamini eksikliği ve önlenmesinde yeni öneriler
Yüklə 112,81 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
D vitamini eksikliği ve önlenmesinde yeni öneriler Prof. Dr. Sadık Akşit Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Sosyal Pediatri Bilim Dalı, İzmir II. Ulusal Sosyal Pediatri Kongresi, 7-11 Kasım 2012, İstanbul
Sunum planı D vitamini: Metabolizması Kaynakları Günlük D vitamini gereksinimi Eksikliğinde ortaya çıkan klinik bulgular Dünyada ve ülkemizde eksikliğin boyutları Eksikliğin tedavisi ve önlenmesi için öneriler 7-dehidrokolesterol Ergokalsiferol (D3) deri (D2) diyet uv kolekalsiferol aktif ergokalsiferol α2-globuline bağlanarak karaciğer 25-hidroksilaz 25(OH)D3 25(OH)D2 proksimal tubul hücreleri hipokalsemi 1-α hidroksilaz PTH
1,25(OH)2D3 İnce barsak Kemik Böbrek (Ca&P) (Ca) PTH (Ca)
Fitzpatrick deri tipleri D vitamini yarılanma ömrü 25(OH)D
15 gün (1, 25 (OH)2 D 4-15 saat
D vitamininin değişik dokulardaki etkileri Barsak Kalsiyum ve fosfor emilimi (Serum D vit düzeyi 32 ng/ml üzerinde en fazla)
Kalsiyum reabsorbsiyonu Paratiroid Parathormon baskılanması Lenfoid doku İmmun sistem uyarılması Kemik Osteoblastların uyarılması (kemik oluşumu)
• Hücresel proliferasyon baskılanması • Anjiyogenezis baskılanması • İnsülin üretimini uyarır • Renin üretimini baskılar
Raşitizm (Rikets).. Gelişmekte olan kemik dokusundaki (epifizler kapanmadan önceki dönemde) mineralizasyon bozukluğu ile karakterize hastalık En sık nedeni D vitamini eksikliği D Vitamini Eksikliğine Bağlı Rikets • Kraniotabes (0-3 ay normal) • Fontanel genişliği • Raşitik tesbih • El bileklerinde genişleme • X-bacak (okul çocukları) • O-bacak (2-4 yaş çocuklar) • Boy artış hızında azalma • Hipotoni /Motor retardasyon Rikets R İİİİKETS OSTEOMALAZ İİİİ
D VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİ Tip 1 Diabet Romatoid artrit Osteopeni/Osteoporoz Multiple skleroz Depresyon Obezite Hipertansiyon Şizofreni Otizm Kanser (Kolon, meme, prostat, pankreas)
Yaşlılarda D vitamini eksikliği ile ölüm riski arasındaki ilişki Günlük Önerilen D Vitamini (DRI) Yaş
D vit (IU) 0-1 yaş
400 1-70 yaş
600 70+
800 Güvenli günlük D vitamini alım miktarları IOM, 2011 Yaşlar D vitamini alımı üst sınırı (IU/gün) 0-6 ay
1000 6-12 ay
1500 1-3 yaş
2500 4-8 yaş
3000 >9 yaş
4000 Güvenli günlük D vitamini alım miktarları IOM, 2011 10.000 IU/gün D vit .toplumun %98’i 100 nmol/L serum D vit konsantrasyonu Uzun süre güneşte çalışan kişilerde serum D vit düzeyi kısa süreli 250 nmol/L olabiliyor (güvenli serum düzeyi) Erişkinlerde tek doz 100.000 IU D vit alınırsa (ya da serum D vit >250 nmol/L olursa) hiperkalsemi olabiliyor
Serum 25(OH)D3 düzeyi.. D vitamini eksikliği →<20 ng/ml 11-20 ng/ml→Hafif 5-10 ng/ml→Orta ≤5 ng/ml →Ciddi D vitamini yetersizliği → 21-29 ng/ml D vitamini yeterli → ≥30 ng/ml IOM, 2011 Serum normal 25(OH)D düzeyi ne olmalı? 0-24 ay arası çocuklar Adolesanlar Doğurganlık çağındaki kadınlar Gebe ve emzikli kadınlar Yaşlılar D Vitamini Eksikliği İçin Riskli Gruplar • Kronik böbrek hastalığı • Karaciğer yetmezliği • Malabsorbsiyon sendromları • Kistik fibrozis, IBH; Crohn hastalığı, obezite cerrahisi, radyasyon enteriti..) • Hiperparatiroidi • İlaç kullanımı • Antiepileptik ilaçlar, glukokortikoidler, AIDS tedavisi, antifungal, kolestiramin • Gebe ve emziren kadınlar • Düşme öyküsü olan yaşlı yetişkinler • Nontravmatik kırık öyküsü olan yaşlı yetişkinler • Obez çocuk ve yetişkinler • Granülomatöz hastalıklar • Sarkoidoz, tüberküloz, histoplazmoz • Bazı lenfomalar
D vitamini eksikliği açısından riskli bireyler Literatür Dünyada yapılan çalışmalar Çal ış ış ış ışmalar Y ııııl Yer Zaman n D vitamini eksikli ğğğği Maghbooli ve ark (Anne-bebek) 2002 İİİİran K ış ış ış ış
%66.8 Weiler H ve ark (Anne-bebek)
ııııl 50 %46 Bodnar LM ve ark (Anne-bebek) 1997-2001 Amerika Tüm y ııııl 400 %29-54 Nicolaidou P ve ark (Anne-bebek) 2003 Yunanistan Tüm y ııııl 123 %20 İngiltere’de D vitamini eksikliği (<25nmol/L) Prevalence of vitamin D deficiency (25-hydroxyvitamin D, 25(OH)D concentrations < 25 nmol/l) in people in the UK ( 2 , 3 ) . Light grey shaded square, Males; dark grey shaded square, Females. Br J Nutr, 2011
ABD’de yaşlı erkeklerde D vitamini eksikliği ABD’de yaşlı erkeklerde D vitamini eksikliği sıklığı (%)
İran’da erişkinlerde D vitamini eksikliği İran’da erişkinlerde D vitamini eksikliği Ülkemizde.. Rikets→ 0-3 yaş, %6 (%2-19) (1998) Rikets→0-3 yaş, %0.1↓ (2008) Maternal D vitamini eksikliği→ %80 Ozkan B et al. Prevalence of vitamin D deficiency rickets in the eastern part of Turkey Eur J Pediatr 2009 Pehlivan I, et al. Maternal vitamin D deficiency and vitamin D supplementation in healthy infants. Turkish Journal of Pediatrics 2003. Andiran N, et al. Risk factors for vitamin D deficiency in breast-fed newborns and their mothers. Nutrition 2002. Erol M ve ark. Evaluation of maternal D vitamin deficiency. (Annede D vitaminieksikliginin degerlendirilmesi). Türk
Türkiye’de yapılan çalışmalar Çal ış ış ış ışmalar Y ııııl Yer Zaman n D vitamini eksikli ğğğği Orhan MF 2006 Erzurum Tüm y ıııı
l 140 14.8 Pehlivan ark (Anne-bebek) 2000 Kocaeli Yaz-sonbahar 87 %80 And ııııran ark (Anne-bebek) 1999 Ankara Sonbahar 54 %46 Erol ve ark (Anne) 2005 İİİİstanbul İİİİlkbahar
İİİİstanbul Yaz 48 < < < <15 %40….<20ng/ml Manisa’da erişkinlerde serum D vitamini düzeyleri Manisa’da erişkinlerde serum D vitamini düzeyleri Yeterli ..%11 258 anne-bebek çiftinde Anne ve bebek (kord kanı) serum 25(OH)D konsantrasyonları
Maternal ve kord kanında ortalama D vitamini düzeyleri Maternal→11.5±5.4 ng/ml Kord→11.5±6.8 ng/ml Maternal ve kord kan ıııı D vitamini eksiklik ve yetersizlik oranlarıııı Maternal Kord D vitamini eksikli ğğğği Ciddi Orta Hafif 233 (%90.3) 26 (%10.1) 104 (%40.3) 103 (%39.9) 233 (%90.3) 31 (%12) 100 (%38.8) 102 (%39.5) D vitamini yetersizli ğğğği 24 (%9.3) 19 (%7.4) D vitamini yeterli 1 (%0.4) 6 (%2.3) Maternal ve kord kanında D vitamini düzeyleri Maternal D vitamini düzeyini etkileyen faktörler (Çoklu regresyon analizi) B (SE) P Anne ya şı şı şı şı -0.001 (0.066) 0.989 E ğğğğitim 0.130 (0.451) 0.773
Y ııııllıııık gelir -0.123 (0.678) 0.856
Gebelikte kilo al ıııımıııı -0.415 (0.501) 0.408
Giyim şşşşekli 3.278 (0.647)
3.853 (0.691) <0.0001 Gebelikte multivitamin kullan ıııımıııı 2.182 (0.696) 0.002
R 2 =0.27 4 aylık, sadece AS ile beslenen 143 bebek.. İzmir’de 4 aylık bebeklerde D vitamini eksikliği sıklığı Sonuç olarak.. Günde 400 IU D vitamini alan bebeklerin: %28’inde D vitamini eksikliği %38’inde D vitamini yetersizliği Özellikle annelerinde D vitamini eksikliği olan bebeklerin günlük D vitamini ihtiyacı gözden geçirilmelidir.
D Vitamini Yetersizliğinin Önlenmesi Ve Kemik Sağlığının Korunması Proje Formu ĐL ADI:
TARĐH:
PROFLAKSĐ AMACIYLA ÜCRETSĐZ D VĐTAMĐNĐ VERĐLEN
ÇOCUK SAYISI PROFLAKSĐ AMACIYLA D VĐTAMĐNĐ REÇETE EDĐLEN ÇOCUK SAYISI RAŞĐTĐZM TESPĐT
EDĐLEN ÇOCUK
SAYISI RAŞĐTĐM
NEDENĐYLE D VĐTAMĐNĐ REÇETE EDĐLEN ÇOCUK SAYISI RAŞĐTĐM NEDENĐYLE SEVK EDĐLEN ÇOCUK SAYISI 0-11 ay
12-36 ay
37-60 ay
EKSĐKLĐK DERECESĐ A EYE ETKĐLERĐ YE ĐDOĞA A ETKĐLERĐ Şiddetli eksiklik <10 ng/ml • Preeklampsi/Eklampsi riski • Kalsiyum emiliminde azalma • Kemik kaybı, • Yetersiz kilo alımı • Yüksek PTH düzeyleri
• Düşük doğum ağırlığı • Neonatal hipokalsemi • Đnfantil kalp yetmezliği • Eontanel genişliği • Konjenital rikets • Đnfantil rikets Yetersizlik 10-30 ng/ml • Kemik kaybı • Subklinik miyopati • Neonatal hipokalsemi • Düşük KMD • Đnfantil rikets Fazlalık/toksisite >100 ng/ml • Hiperkalsemi, • hiperkalsiüri • Đnfantil idiopatik hiperkalsemi
Maternal D vitamin eksikliği Gebeye uygulanacak D vitamini desteği, gebeliğin 12. haftasından itibaren başlanmalı, gebelik süresince anneye destek sağlanmalı, doğum sonrası 6 ay sürdürülmelidir. Doğum öncesi dönemde gebelere ve doğumdan sonraki dönemde annelere uygulanacak D vitamini dozu günlük tek doz olarak alınmak üzere 1200 IU (9 damla) olmalıdır. D vitamini damlası içeren preparat; program kapsamında ödeme gücü olmayanlar için ücretsiz olarak temin edilecek sosyal güvencesi olanlar için ise reçete edilecektir. http://www.saglik. gov.tr TC. SAĞLIK BAKANLIĞI GEBELERE D VİTAMİNİ DESTEK PROGRAMI REHBERİ Sağlıklı bebekler Sağlıklı toplum Sağlıklı anneler Sa ğğğğlııııklıııı ve kaliteli bir yaşşşşam için beslenme intrauterin dönemde ba şşşşlar D vitamini eksikliğinin önlenmesi için öneriler
Risk grubundaki kişilerde tarama amacıyla serum 25(OH)D düzeylerine bakılmalıdır. Bir yaşından küçük bebeklerin günde 400 IU, 1-70 yaş arasında 600 IU/gün, 70 yaş üzerindeki kişilerin ise 800/gün D vitamini alması sağlanmalıdır. Obez çocuk ve yetişkinler ile bazı ilaç kullananlar (antikonvülzan ilaçlar, glukokortikoidler, ketokonazol gibi antifungal ve AIDS ilaçları..) kendi yaş grubu için günlük önerilen D vitamini miktarının en az 2-3 kat daha fazlasını almalıdır.
D vitamini eksikliğinin tedavisi için öneriler Çocuklarda 2000 IU/gün veya haftada bir kez 50.000 IU D vitamini 6 hafta süreyle verilmelidir. Daha sonra 400-1000 IU/gün idame Erişkinlerde günde 6000 IU veya haftada bir kez 50.000 IU D vitamini 8 hafta süreyle verilir Daha sonra günde 1500-2000 IU D vitamini idame Obez hastalarda, malabsorbsiyon sendromlarında ve D vitamini metabolizmasını etkileyen ilaç kullananlarda, tedavi için normalde önerilen dozun 2-3 katı (6000-10000 IU/gün) kullanılır Daha sonra 3000-6000 IU D vitamini idame dozla devam edilir. 28 yıldır, günde 150.000 IU D2 vitamini alan bir kadında toksisite saptanmamış.. Yüklə 112,81 Kb. Dostları ilə paylaş:
|