Choriyev Manuchehr
Yüklə 54,41 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Termiz davlat universiteti Iqtisodiyot va turizm fakulteti Iqtisodiyot ( tarmoqlar va soxalar bo’yicha ) yo’nalishi 4-kurs I-420 guruh talabasi Choriyev Manuchehr ning Qishloq xo’jaligi iqtisodiyot fanidan bajargan topshiriqlar jamlanmasi. 1-Topshiriq. Esse Mavzu: Mamlakatimiz iqtisodiyotida qishloq xo’jaligi tarmog’ining o’rni va ahamiyati. Kirish. Mamlakatizmiz iqtisodiyoti o’sishida, xalqimizning farovon hayot kechirishida qishloq xo’jaligi tarmog’ining o’rni juda yuqori hisoblanadi. Ushbu tarmoq inson hayoti uchun muhim bo’lgan maxsulotlarni yetishtirib berish bilan birga, boshqa tarmoqlarda uchramaydigan va voz kechib bo’lmaydiga o’ziga xos bo’lgan xusisatlarga ega. Iqtisodiyotning boshqa tarmoqlariga xomashyo yetishtirib berish bilan ushbu tarmoqlaning faoliyatiga turtki bo’lishi esa bu tarmoqning dolzarbligini bildiradi. Rivojlangan mamlakatlarning iqtisodiyotida ushbu tarmoqning nisbati ancha past ammo bizda bu ko’rsatkich ancha yuqoriroq. Yaqin yillardagi statistika ham bunga yaqol misol bo’la oladi. Asosiy qism. Mamlakatimizda qishloq xojaligi tarmog’ining ahamiyti yuqori bo’lib quyida ularing qiqacha bayoni keltirilgan. Dastlab albatta yurtimizdagi oziq-ovqat maxsulotlaning katta qismi aynan qishloq xo’jaligi tomonidan yetishtirilishi, boshqa tarmoqlarga xomashyo yrtkazib berishi va shu bilan o’sha tamoqlarning faoliyatiga xissa qo’shishi , aholimizning ko’pchilik qismi aynan shu soha orqali ish bilan band bo’lishi yani ishsizlikni kamaytiradi va bu tarmoq mamlakat yalpi ichki mahsulotining salmoqli qismini egallaydi. Mamlakatimiz YaIMsinng 2022 yil holatiga ko’ra 25.1 foizini qishloq xo’jaligi tarmog’i egalladi.2021-yilda esa bu ko’rsatkich 26.5 foizni tashkil qilgan. Qishloq xo’jalgi bazi maxsulotlar exporti yildan yilga oshib bormoqda masalan tarvuz mahsulot 2023 yilda 100 tonnadan ortiq miqdorda eksport qilindi bu 2021 yilga nisbatan 12 barobarga ko’p degani. 2023-yil Yanvar-iyul oylari eksport hajmi 34.976 mlrd dollarga tashkil qilgan bo’lsa shuning 1.130 mlrdi dollarni qishloq xojalg’i maxsulotlari ekspotidir . Tashqi savdo aylanmiga malum darajada o’rin egallamoqda. Mening fikrimcha qishloq xo’jaligi tarmog’ining o’rni mamlakatimizda ancha yuqori va voz kechib bo’lmas. Xulosa. Xulosa qilib shuni aytmoqchimani iqtisodiyotimizga sezilarli darajada oz hissasini qo’shib kelayotgan uchbu tarmoqni yana modernizatsiyalash, inson omilini kamaytirish chora-tadbirlarini ko’rish, yangi texika texnologiyalardan foydalnishni yanada rivolantrish zarur. Shunda sifat ortishi vaqtdan yutish va eng muhimi yetarli darajada moddiy tejamkorik vujudga kelishi mumkin. (statistik malumotlat Stat.uz, Miid.uz, daryo.uz Saytlaridan olindi) 2-Topshiriq. Klaster. 1.Xususiy mulk. Bu shakldagi mulk egasi o'z mol-mulkiga xususiy tarzda egalik qilish, undan foydalanish vauni tasarruf etish huqulariga ega. • 2.Jamoa mulki. Bu mulk fuqarolarning va yuridik shaxslarning mol-mulkini kooperativlar va boshqa xo'jalik jamiyatlarini tuzish uchun ixtiyoriy birlashishi orqali shakllanadi. 3.Aralash mulk. Bu mulk ikki yoki undan ortiq turdagi mulkchilik shakllarining o'zaro manfaatlar uyg'unlashishi natijasida shakllanadi. • 4.Davlat mulki. O'zb.Res.ning shuningdek ma'muriy-hududiy tuzilmalarning budjet yoki boshqa mablag'lari yoxud ular ixtiyoridagi korxnalar , tashkilotlar va muassasalarning mablag'lar hisobiga hosil qilinadigan yoki sotib olinadigan mulk tegishli ravishta davlat mulki hisoblanadi. 5. Chet elfuqarolari O'zb. Res. hududidagi mulklariga egalik qilish huquqiga egadirlar. Davlat bu mulkning daxlsizligini va boshqa davlatlarga erkin o'tkazilishini kafolatlaydi. Qishloq xo'jaligi tarmog'idagi mulk shakllari. 1.Xususiy mulk 2.Jamoa mulki 3.Aralash mulk 4.Davlat mulki 5.Boshqa davlatlar hamda Xalqaro tashkilotlar yuridik vajismoni shaxslarning mulki 3-Topshiriq. Maqola: Yer resurslari(fondi) – Yerdan foydalanish iqtisodiyotining ob’yekti .( https://conference.org/index.php/conferences/article/vie w/1225 ) Maqolada Butun jahon yer resurslari haqida qisqacha malumotlar berilgan bo’lib,uning ahamiyatliligi, yer sharidag qancha yerdan Qishloq xo’jaligi uchun foydalanilmoqda va yana qacha qarovsiz yerlarni o’zlashtirish mumkin va mamlakatizda foydalanilayotgan yerlar haqida , mamlakatimizda yer resurslari bo’yicha qabul qilingan qonun,qaror, farmoyishlar haqida umumiy tushunchalar. O’zbekistondagi yer resurslari haqida tahliliy malumotlar berilgan. Yer resurslarining 8 toifasi haqida ham qisqacha to’talib o’tilgan. Hozirda mamlakatimizdagi yerlardan nima maqsadlarda foydalanilayotganligi , qaysi faoliyat turlariga qancha miqdorda yer mavjudligi va ularning turlari haqida . keltirilgan ma’lumotlardan shu narsa ma’limki mamlakatimizda yerdan foydalanish va foyda olish yildan yilga oshib bormoqda. 4-Topshiriq. “Qishloq xo’jaligida suv resurslari va ulardan foydalanishning hozirgi holati” O’zbekiston o’zining asosiy suv manbaiga ega emas. Amudaryo Tojikiston tog’larida vujudga kelsa, sirdaryo Qirg’iziston tog’laridan kelib Orol dengizigach boradi. Ushbu ikki daryo mamlaktimizning asosiy suv manbai bo’lib hisoblanadi. Yurtimizda foydalaniladigan suv resurslarining 90 foiz qishloq xo’jaligi uchun foydalanilsa qolgan qismi boshqa soxalar uchun yonatiriladi.Suvdan bir necha yillardan beri tartibsiz foydalanb kelayotganligimiz bizga yaqin kelajakda pant berishini hozirdan tushunyapmiz. Suvi yildan yilga kamayib borayotgan Amudaryoga qo’shilgan yangi raqobatchi bizda suv muammosini yanada chuqurroq o’ylashimizga undaydi. Buning natijasida Qishloq Xo’jaligi tarmog’iga jiddiy talofat yetishi ham hech gap emas. Bunday muammolarni oldini olishimiz uchun biz muqobil varyantlarni ishlab chiqishimiz vauni joriy qilishga jiddiy kirishishimiz kerak. Xususa yerlarni Ananaviy sug’rishan qochgan xolatda yangi tomchilatim,yomg’irlatib va shu kabi tejamkora foydaliroq usullardan foydalanishimiz. Suvni ishlatishda limitlar belgilashimiz. “Suv tekin” bo’lgan obi hayotni narxini sezilarli darajada ko’tarishimiz zarur. Aks xolda yaqin kelajakda bizni Suv muammosi kutib turadi. Ko’p tadqiqotchilar 2050-yilga kelib O’rta Osiyoda suv muammosi dolzarb bo’lishini taxmin qilishmoqda. Bunday bo’lmasligi uchun barchamiz harakat qilishmiz kerak. 5-Topshiriq. Krossword. 2. 5. 1. 4. 3. 6. Savollar. 1. Insonning ongli, maqsadga yo’naltirilgan faoliyati bu nima? 2. Qishloq xo’jaligida faoliyat yurutuvchu klaster xomashoyo yetishtirishdan boshlab tayyor mahsulot ishlab chiqarish bilan shug’ullanuvchi tadbirkorlik shakli bu....? 3. Ijaraga berilgan yeruchastkalaridan foydalangan holda Q/X tvar ishlab chiqarishi bilan shug’ullanuvchi ,mustaqil xo’jalik yurituvchi subyekt bu....... xo’jaligi? 4. Suv resurslari bilan ta’minlash va suv ishootlari faoliyatini tartibga soluvchi tizim bu nima? 5. Yer, imorat, Inshoot va boshqa shu kabi mulklar qanday mul bo’lib xisoblanadi? 6. Davlatning Q/X sohasidagi faoliyati bo’lib, u Q/X ni yer mulkchiligini rivijlantirish va hk.ni rivojlantirishga qaratilgan iqtisodiy siyosatning bir turi? Javoblar: 1. Mehnat 2. Klaster 3. Fermer 4. Irrigatsiya 5. Ko’chmas 6. Agrar. Topshiriqlar ;I-420 guruh talabasi Choriyev Manuchehr tomonidan bajarildi. Yüklə 54,41 Kb. Dostları ilə paylaş:
|