Черчилл, Форд, Уокер сатыш шюбясинин



Yüklə 9,47 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə25/78
tarix01.01.2017
ölçüsü9,47 Mb.
#4059
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   78

196


«А» дяряжяси: илдя 26 дяфя Х 60 дягигя /эюрцш (визитлярин) = 1560 дягигя = 26 саат «Б» 

дяряжяси: илдя 12 дяфя Х 30 дягигя /эюрцш (визитлярин) =360 дягигя = 6 саат «Ж» дяряжяси: 

илдя 6 саат Х 20 дягигя /эюрцш (визитлярин) =120 дягигя = 2 саат  

3.  Бцтцн  базары  ящатя  етмя  зяруряти  иля  ялагяли  олан  иш  йцкцнц  щесабламаг. 

Мцштярилярин  щяр  бир  дяряжясини  ящатя  етмя  зяруряти  иля  ялагяли  олан  ишин  цмуми  щяжмини 

беля мцштярилярин мцгдары ил ярзиндя «контакт» саатларын мигдарына вурмагла щесабланыр.  

«А» дяряжяси: 200 мцштяри Х 26 саат/ мцштяри =5200 саат 

«Б» дяряжяси: 350 мцштяри Х 6 саат/ мцштяри =2100 саат 

«Ж» дяряжяси: 480 мцштяри Х 2 саат/ мцштяри = 960 саат 

Жями  = 8260 саат 

4. Щяр бир сатыжыйа лазым олан вахты мцяййян етмяк. Бу жцр щесабаты апармаг цчцн 

тижарят  щейятинин  типик  нцмайяндяси  цчцн  щяфтядя  иш  саатыны  мигдарыны  гиймятляндирмяк, 

сонра ися алынмыш гиймяти ил ярзиндя онун иш щяфтясинин мигдарына вурмаг лазымдыр. Фярз 

едяк  ки,  типик  иш  щяфтяси  40  саата  бярабярдир  вя  нязярдя  тутулур  ки,  тижарят  щейятинин 

ортабабад ямякдашы ил ярзиндя 48 щяфтя ишляйир (мязуниййят, хястялийиня эюря ишдя олунмасы 

вя йа башга цзрлц сябябляря эюря щесаба алынмагла). Бурадан алыныр ки, тижарят щейятинин 

ортабаб ямякдашы ил ярзиндя 1920 саат иш вахты вар, йяни 40 саат/ щяфтя/ ил= 1920 саат/ил.  

5. Йериня йетирилян тапшырыьа эюря сатыжынын вахтыны бюлцшдцрмяк. Тяяссцфляр олсун ки, 

сатыжынын  иш  вахтынын  щеч  дя  мцштяриляря  шяхси  контактларын  кечирилмясиня  эетмир.  Онун 

хейли  щиссясини  birbaşa  сатышла  ялагяси  олмайан  фяалиййят  нювляри  тутурлар.  Онлара 

щесабатларын тяртиб едилмяси мцшавирялярдя иштирак етмя вя хидмятляря баьлы олан эюрцшляря 

(визитлярин)  эюлмя  аиддир  Ондан  башга,  сатыжынын  иш  вахтынын  чох  щиссяси  йолларда  (сяфяр-

лярдя) кечир. Фярз едяк ки, ширкятин тижарят щейятинин иш вахтынын сярфинин анализи эюстярирди 

ки, бу вахт ашаьыдакы тярздя бюлцнцр (пайланыр) : 

Сатышын юзц: 

40%= 768 саат/ ил 

Сатышла ялагяси олмайан.  

Фяалиййят нювляри: 

30%= 276 саат/ ил 

Сяфярляр: 

30%= 576 саат/ ил 

Жями: 


100%= 1920 саат/ ил 

6. Ширкятя лазым олан тижарят щейятинин сайыны щесабламаг ширкятя лазым олан тижарят 

щейятинин  сайыны  мцяййян  етмяк  олар.  Бундан  ютрц  бцтцн  базара  хидмяк  етмяк  иичцн 

зярури олан саатларын цмуми мигдарыны сатышын юзц цчцн тижарят щейятинин бир ямякдашынын 

сярянжамында  олан  сатышларын  мигдарына  бюлмяк  лазымдыр.  Беляликля  ширкятин  тижарят 

щейятинин сайы бярабярдир.  

 

 8260 саат = 10, 75 вя йа тяхминян 



 768 саат/ сатыжыйа 11 сатыжыйа 

 

Иш йцкц методу (йахуд чохалтма) артырма методу ширкятин тижарят щейятинин сайыны 



мцяййян етмяк цчцн олдугжа йайылмыш цсулдур вя бир нечя жялбедижи хцсусиййятляря ма-

ликдир.  О,  истянилян  гядяр  айдындыр  вя  онда  вязиййят  олдугжа  якс  едилир  ки,  мцштяриляря 

мцхтялиф  тезликля  мцражият  етмяк  лазымдыр.  Бу  методун  истифадя  едиллмяси  цчцн 

мялуматлары алмаг о гядяр жятин дейил.  

Тяяссцфляр олсун ки, иш йцкц методу да бир сыра гцсурлардан щали дейил. О, мцхтялиф 

мцштярилярин сатыш щаггында тяклифля онлара мцражиятиня реаксийаларындакы фярглямяйя бир 

шяртля имкан вермир ки, онлардан щяр бириня ширкятин тижарят нцмайяндяляри тяряфиндян сяй-

лярин щяжми сярф едилир. Мясялян «А» дяряжяли мцштяри цчцн ширкятин тижарят нцмайяндяляри 

тяряфиндян  сяйлярин  ейни  щяжминя  мцхтялиф  жцр  реаксиайа  веря  билярляр.  Башга  бир  мцштя-

риляри  щансы  сифаришляринин  яксяриййятини  рягиблярин  йанында  йерляшдирир,  онлардан  бир  щис-

сясини щявясля щямин ширкятя кежиря биляр. Ондан башга, бу методда мцштярийя (коммер-

сийа  эюрцшляри  (визитляри)  мцражиятлярин  тезлийинин  сямярялийи,  щям  дя  хидмятин  (дяйяри)  вя 



 

197


щямин  мцштяри  тяряфиндян  сатын  алынан  маллар  дястиня  эюря  цмуми  мянфяят  кими  бу  жцр 

амилляр нязяря алынмыр. Нящайят иш йцкц методу ондан ибарятдир ки, ширкятин бцтцн тижарят 

нцмайяндяляри юз иш вахтыны ейни дяряжядя еффектли йериня йетирирляр (мясялян, щяр бир тижарят 

нцмайяндясинин сярянжамында мцштяриляря шяхси ялагя шяхси ялагя цчцн 78 саат вахты вар). 

Лакин  бу  тамамиля  щягигятя  уйьун  дейил.  Бязи  тижарят  нцмайяндяляриня  мцштярилярин 

йанына  юзляринин  комерсийа  эюрцшлярини  еля  тярздя  планлашдырмаг  мцйяссяр  олур  ки, 

онларда  мцштяриляря  билаваситя  контракт  цчцн  даща  чох  галсын.  Онлардан  ким  ки,  кичик 

яразиляря  хидмят  едир,  сяфярляря  даща  аз  вахт  сярф  етмяк  имканы,  шяхсян  сатыша  ися  чох 

вахтлары олур. Бязиляри садяжя олараг башгаларындан сатыш цчцн сярянжамында олан вахтдан 

даща  еффектли  истифадя  едирляр.  Чохалма  методу  ажыг  шякилдя  бу  амилляри  нязяря  алмаьа 

имкан вермир.  

 

Чохалтма методу 



 

Ширкятин  тижарят  щейятинин  сайыны  мцяййян  етмяк  цчцн  истифадя  олунан  чохалма 

методунун  (инжрементал  метщод)  ясасына  гойулмуш  ясас  ики  шярт  ондан  ибарятдир  ки, 

тижарят щейятинин сайыны вя о вахта гядяр чохалтма олар ки, бу цсулла тямин едилян артым 

мянфяяти  артым  хяржлярини  цстяляйир.  Чохалтма  (артырма)  методу  ондан  чыхыш  едир  ки, 

ширкятин тижарят щейятинин мигдарынын формасы иля ялагядар олараг ондан щяр бир тяряфдян 

эятирилян мянфяятин щяжминин ашаьы дяряжяси баш веряжякдир, беляликля, яэяр тижарят щейятинин 

бир артыг ямякдашы сатышларын щяжминин 300000 доллар мябляьиндя тямин едя билярся, онда 

ики ялавя ямякдаш йалныз 550000 доллар тямин едир. Биринжи сатыжынын тямин етдийи сатышларын 

артымынын щяжми 3. 0000 доллар тяшкил етдийи щалда икинжиляринки йалныз 200000 доллар тяшки 

едяжякдир. Фярз едяк ки, цчцнчц сатыжынын ялавя едилмяси, эюзлянилдийи кими, сатыжыларын йени 

щяжмляри 225. 000 доллар тямин етмялидир, дюрдцнжцнцнкц ися 200000 доллар. Бцтцн дюрд 

сатыжынын  артырылмасы  ялавяси  сатышын  щяжмини  975000  доллар  артмасына  эятиряжякдир.  Сонра 

фярз едяк ки, мцвафиг ширкятин мянфяят нормасы 20% тяшкил едир, тижарят щейятинин нювбяти 

ямякдашынын ялавя едилмяси она орта щесабла 50000 доллара баша эялир. (жядвял 5. 5-я бах). 

Жядвял 5.5-дяки мялуматларын тящлили нятижя жыхармаьа имкан верир, ки тижарят щейятинин ики 

йени  ямякдашыны  ялавя  етмяк  олар.  Бундан  сонра  нятижядя  алынмыш  артым  мянфяятиля 

бярабярляшир. Ики няфярдян артыг ямякдашларын ялавя едилмяси мянфяятин азалмасына эятиря-

жякдир.  («Цмуми  ялавя  хяржляр»)  4-  жц  сцтунун  («Цмуми  ялавя  мянфяят)  мялумат-

ларындан чыхмаг лазымдыр.  

Ширкятин  тижарят  щейятинин  сайынын  мцяййян  едилмясиня  артым  йанашмасы  олдугжа 

инандырыжыдыр.  Ондан  башга  о,  емпирик  субута  уйьундур  ки,  тижарят  щейятинин  сайынын 

чохалдылмасы  (артырылмасы)  мянфяятин  азалдылмасына  эятириб  чыхара  биляр.  Мянфяятин 

азалдылмасы  щям  дя  ашаьдаки  амиллярдян  аслы  ола  биляр:  тижарят  щейятинин  бир  ямякдашына 

дцшян алыжыларын сайы; Мцштяри ил шяхси контакта ширкятин тижарят нцмайяндясинин сярф етдийи 

фактики вахт.  

 


 

198


Жядвял 5.5. Тижарят щейятинин сайынын мцяййян едилмясиня эюря артым йанашмасы 

 

Тижарят 



щейятинин 

ялавя 


ямякдашларынын 

мигдары 


Цмуми 

ялавя 


эялир 

Тижарят 


щейятинин 

йени 


ямякдашларынын 

ялавя едилмяси 

щесабына 

алынмыш артым 

эялири 

Умуми 


ялавя 

мянфяят 


Тижарят 

щейятинин 

йени ялавя 

едилмяси 

щесабына 

алынмыш 


артым мянфяяти 

Умуми 


ялавя 

хяржляр 


Тижарят 

щейятинин 

йени ялавя 

едилмяси 

щесабына 

алынмыш 


артым хяржляри 

300000 



300000 

60000 


60000 

50000 


50000 

550000 



250000 

110000 


50000 

100000 


50000 

775000 



225000 

155000 


44500 

150000 


50000 

975000 



200000 

195000 


40000 

200000 


50000 

Мянфяятин 20 фаизлик нормасы нязярдя тутулур.  

 

Артым  йанашмасынын  ящямиййятли  чатышмазлыьы  ондан  ибарятдир  ки,  тяряфимиздян 



бахылан цз йанашмадан о, онун йериня йетирилмяси планында ян чятинидир. Бахмайараг ки, 

ялавя  сатыжынын  жялб  едилмясиня  чякилян  хяржляри  гябул  едилян  дягигликля  гиймятляндирмяк 

олар. Мцмкцн олан мянфяяти мцяййян етмяк ися о гядяр дя асан дейил. О, эюзлянилдийи 

кими,  ялавя  эялирдян  асылыдыр.  Бу  эялири  ися  щямин  ямякдаш  эятирмялидир.  Бу  ися,  юз 

нювбясиндя, ондан асылыдыр ки, яразиляр нежя бюлцшдцрцляжяк, ямяля эялмиш яразилярдян щяр 

бириня  ким  мящз  тяйин  едиляжякдир  вя  бу  сатышларын  еффективлийи  нежя  ола  биляр.  Даща  чох 

вязиййят она эюря долашыг дцшцр ки, бу тярздя алынмыш тязя конфигурасийанын сямярялилилйи 

щям дя сатыш щяжмляринин артымыны тямин едян малларын дястиндян вя онлардан щяр биринин 

мянфяятлийиндян асылыдыр.  

 

Сатыш яразиляринин планлашдырылмасы 



 

 Сатыш яразиляринин мигдары мцяййян едилдикдян сонра сатышлар цзря менежер онларын 

лайищяляндирилмясиня  башлайа  биляр.  Бу  просесин  мярщяляляри    шякил  5.5.-дя  верилмишдир. 

Сатышлар  цзря  менежер  идеал  варианта  наил  олмаьа  жящд  едир  ки,  онун  нятижясиндя  сатыш 

яразиляри  алынмыш  олсунлар.  Бу  идеал  вариантлар  щяжм  нюгтейи-нязяриндян  юз  араларында 

онларда баьланмыш сатыш потенсиалына бярабярдир. Юз потенсиалына эюря, принсипжя, яразиляр 

бярабяр  олан  заман  ширкятин  бир  тижарят  нцмайяндясинин  ямяк  мящсулдарлыьыны  гий-

мятляндирмяк  вя  мцхтялиф  ямякдашларын  ишинин  еффективлийини  юз  араларында  мцгайися 

етмяк даща асандыр (ширкятин тижарят нцмайяндяляринин ямяк мящсулдарщьынын гиймятлян-

дирилмясиня  «яразилярин  чятинлийинин  дяряжясиня»  фярглярин  дахил  едилмяси  иля  ялагяли  олан 

мцмкцн олан проблемлярин мцзакиряси 13-жц фясилдя верилмишдир.) Иш йцкцнцн бярабярсиз-

ляшдирилмяси, адятян,, тижарят нцмайяндяляри арасында мяняви мцщитин йахшылашдырылмасына 

кюмяк  едир  вя  рящбярлик  вя  табечиликдя  олан  ишчиляр  арасындакы  фикир  айрылыглары  арадан 

эютцрцр.  Тамамиля  айдындыр  ки,  ян  ялверишли,  бцтцн  эюстярилмиш  амиллярин  нюгтейи-нязя-

риндян,  таразылыьа  наил  олмаг  чох  чятиндир  (яэяр  цмумиййятля  мцмкцндцрся).  Сатыш  яра-

зилярини  лайищяляшдиряряк  сатышлар  цзря  менежер  бцтцн  ямякдашларына  бярабяр  имканларын 

верилмяси нюгтейи-нязяриндян ядалятлилийин ян йцксяк сявиййясиня чатмаг цчцн ондан асылы 

олан щяр шейи етмялидир.  

 

 


 

199


Сатыш яразиляринин лайищяляшдирилмясинин мярщяляляри 

 

Нювбяти бюлмядя шякил 5.5.-дя верилмиш сатыш яразиляринин лайищяляшдирилмясинин алты 



мярщяляси тясвир едилмишдир.  

 

Мярщяля 1. Йарадылманын ясас ващидинин сечилмяси.  



 

Йарадылманын  ясас  ващиди  (басил  жонтрол  унит,  БЕУ-ЙЯВ)  -бу  сатыш  яразиляринин 

тяшкил едилмясиндя истифадя едилян ян ади жоьрафи сащядир (мясялян, даиря вя йахуд шящяр). 

Адятян,, йарадылманын  бюйцк  олмайан жоьрафи ващидляриня цстцнлцк верилир, чцнки ЙЯВ 

мцхтялиф  сатыш  потенсиалы  ири  сащяни  бирляшдирир.  Бу  сатышларын  щягиги  жоьрафи  потенсиалынын 

ашкар  едилмясини  чятинляшдирир.  Ондан  башга,  бюйцк  олмайан  ЙЯВ-ин  сечими  сатыш 

яразлярин корректясинин проседуруну йцнэцлляшдирир, яэяр буна зярурят мейдана чыхарса. 

Мясялян,  там  бир  ширкятин  щцдудларында  мцштярилярин  беля  бюлцшдцрцлмясини  йериня 

йетирмяйя  нисбятян  ширкятин  тижарят  ямякдашлары  арасында  мцштяриляри  конкрет  даиря 

щцдудлары дахилиндя пайламаг хейли асандыр. Щяр шейдян яввял штатлар, тижарят районлары, 

даиряляр, шящярляр вя бялядиййя статистик районлары (метрополитан статистижал ареа-МСА) вя 

ЗИП  кодларына  (ЗИП-АБШ-да  почт  зоналарынын  коду-ПЗК)  уйьун  олан  зоналар  кими  бу 

жцр БЕУ-лар, йяни ЙЯВ-ри истифадя едилирляр.  

 

 



 

Йарадылманын (тяшкил едилмянин) ясас 

ващидинин сечмяк 

 

Мярщяля 1 



 

 

 



 

 

 



Мярщяля 2 

Йарадылманын щяр бир ващидиндя 

базарын 

потенсиалыны гиймятляндирмяк 

 

 

 



 

Мярщяля 3 

Йарадылманын ясас ващидлярини тяхмини 

яразиляря бирлясдирмяк 

 

 

 



 

Мярщяля 4 

Иш йцкцнцн анализини йериня йетирмяк 

 

 



 

 

Мярщяля 5 



Сатыш потенсиалларындакы вя ящатя 

едилмянин чятинлийиндяки фяргляри 

щесаба алмагла тяхмини яразиляри 

тяшкилетмяк 

 

 

 



 

Мярщяля 6 

Яразиляр цзря тижарят щейятини 

пайламаг 

 

 

Шякил 5.5. Яразилярин лайищяляшдирилмяси мярщяляляри. 



 

 

 



 

200


Штатлар.  Она  бахмайараг  ки,  штатларын  БЖУ-ЙЯВ  кими  истифадя  едилмяси  юзцнцн 

кечмиш  шющрятини  итирир,  бязи  ширкятляр  яввялки  кими  бу  йанашмайа  садиг  галырлар.  Онлар 

буну она хас олан цстцнлцкляри изащ едирляр. Штатларын яразиляри дягиг мцяййян едилмишдир, 

она эюря дя ялавя изаща ещтийаж йохдур вя бунунла ялагядар олараг сатышлар цзря мене-

жерлярин истифадя едилмяси цчцн ялавя хяржляр тяляб едилмир. Штатлар цзря аз олмайан файдалы 

статистик  мялуматлар  топланыр-бу  ися  яразинин  потенсиал  анализинин  апарылмасыны  хейли 

дяряжядя  йцнэцлляшдирир.  Штатларын  ЙЯВ  кими  истифадя  едилмясинин  ян  мцщцм  гцсурла-

рындан  бири  ондан  ибарятдiр  ки,  алыжы  алятляри  вя  йа  ялдя  етмя  мянзяряляри  щеч  дя  мцтляг 

штатларын сярщядляриня баьлы дейилляр, чцнки бу, hər шейдян юнжя милли базарын игтисади дейил, 

сийаси  сектордур.  Мясялян,  Щери  (Индиана  штаты)  шящяржийинин  истещлакы  Индиана  штатынын 

башга  щиссяляриня  нисбятян  Чикагода  истещлакын  моделляри  иля  даща  чох  уйьунлугда  ола 

биляр.  Ондан  башга  штатларына  ири  жоьрафи  юлчцляри  проблемли  сащялярин  ашкар  едилмясини 

чятинляшдирир.  Ейни  штатын  щцдудларында  базарын  потенсиалларында  хейли  фяргляр  мцшащидя 

едилир.  Мясялян,  Гайалы  даьларын  яразисиндя  йерляшмиш  бцтцн  штатларын  bирляшмиш  потен-

сиалына нисбятян тякжя бир Нйу-Йоркун потенсиалы йцксяк ола биляр.  

Штатлар шяклиндя ЙЯВ щярдян бир vилайят вя даща хырда жоьрафи ващидлярин истифадяси 

цчцн  зярури  олан,  тяжрцбяси  вя  щейяти  олмайан  фирмалар  тяряфиндян  истифадя  едилир.  ЙЯВ 

фирмалар  тяряфиндян  юзцнцн  йалныз  бир  нечя  тижарят  нцмайяндяляринин  кюмяйи  иля 

цмуммилли базарлары ящатя едир.  

Тижарят районлары. Тижарят районлары баш шящярдян вя ону ящатя едян вя ондан асылы 

олан  яразилярдян  ибарятдир.  О,  юзц  иля  дцзялдилмясиндя  сийаси  вя  башга  гейри-игтисади 

сярщядляри  диггятя  aлмайан  игтисади  ващиди  тягдим  едир.  Онун  ямяля  эялмясиндя  ондан 

чыхыш  едирляр  ки,  мясялян,  Нйу  Жерси  штатында  йашайан  истещлакчылар  гоншулугда  йерляшян 

Нйу-Йоркда  алвер  едя  билярляр.  Айова  штатыnın  гярб  щиссясиндя  гида  мящсулларынын 

истещсалчысы цчцн Канзас штатында дейил, Орта гярбдян pərakəndəsatış тижаряти району ола 

биляр.  ЙЯВ  кими  тижарят  районларынын  истифадя  едилмясинин  ясас  гцсуру  будур  ки,  тижарят 

районларынын юлчцляри ондан асылыдыр ки, сющбят мящз щансы маллар щаггында эедир. Буна 

эюря  дя  тижарят  районлары  щаггында  конкрет  маллары  йалныз  уйьунлашмада  демяк  олар. 

Беляликля,  ширкятин  тижарят  нцмайяндяляри  бир  нечя  мал  хяттлярини  сата  билярляр.  Бу  заман 

тижарят  районлары  цзря  сатыш  яразиляринин  мцяййян  едилмясиндя  meyilана  чыха  биляр.  Даща 

бир чятинлик ондан ибарятдир ки, тижарят районлары цзря ятрафлы статистик информасийаnı алмаг 

чятин олур ки, юз нювбясинядя, онларын ЙЯВ кими истифадя едилмяси бащалашыр. Бязи фирмалар 

тижарят  районларынын  сярщядлярини  еля  корректя  едирляр  ки,  онлар  даирялярин  сярщядляри  иля 

уйьун эялсинляр. Тижарят районларынын щяр щансы бир фирма ЙЯВ кими формал олараг истифадя 

едир вя йа етмир, онун тяряфиндян истещсал едилян маллар цчцн мянтиги тижарят районларына 

бахмалыдыр. Бу заман щяр бир сатыш яразисинин сярщядляри эюстярилир.  

Даиряляр.  Даиряляр  -  ян  популйар  (танынмыш)  ЙЯВ-дир.  Нязяря  алмаг  лазымдыр  ки, 

АБШ-да 3 мин даиря вя йалныз 50 штат вар, тижарят районланынн мигдары ися цмумиййятля 

щаггында  сющбят  эедян  маллардан  асылыдыр.  Даирялярин  ЙЯВ  кими  истифадя  едилмясинин 

цстцнлцкляриндян  бири  щяр  бир  конкрет  даиряйя  аид  олан  эениш  статистик  мялуматларын 

олмасындан  ибарятдир.  Мясялян,  АБШ-ын  Тижарят  Назирлийинин  сийащыйа  алма  бцросу  тяря-

финдян щяр ики илдян бир няшр едилян Жоутрй анд Житй бата Боок, мяжмуяси даиряляр цзря 

статистик мялуматлары сахлайыр. Онларда ашаьыдакы эюстярижиляр щаггында мялуматлар вар: 

Ящалинин сайы, мяшьуллуьун сявиййяси, мянзилин олмасы, сянайе мящсулларынын щяжми, ясаслы 

мясряфляр,  пяракяндя  вя  топдансатыш  тижарятинin  щяжми,  щям  дя  кянд  тясяррцфатынын 

истещсалынын  вя  файдалы  газынтыларын  жыхардылмасынын  щяжмляри.  Бу  мялуматларла  щям  дя 

сийащыйаaлма  бцросунун  Wеб  сайтында  www.  женсус.  эов  /  таныш  олмаг  mümkündür. 

Даирялярин ЙЯВ кими истифадя едилмясинин даща бир цстцнлцйц ондан ибарятдир ки, онларын 

бюйцк  олмайан  юлчцляри  ширкятин  тижарят  щейятинин  нцмайяндялярини  мцхтялиф  сатыш 

яразиляриni асанжа пайлашдырылмасына имкан верир. Беляликля, сатыш яразилярини дяйишмяк олар. 

Бу  дяйишмялярдя  игтисади  шяраитлярин  мцвафиг  дяйишмяляри  юз  яксини  тапмалыдыр.  Ондан 


 

201


башга  беля  дяйишмяляри  етмяздян  яввял  щяр  дяфя  сатыш  потенсиалларыны  йенидян  саймаьа 

зярурят йохдур.  

Даирянин  ЙЯВ  кими  истифадя  едилмясинин  ян  жидди  гцсуру  одур  ки,  бязи  щалларда 

онлар щяддиндян артыг чох олурлар.  

Лос-Анэелс  даиряси,  Кука  (Жикажо)  даиряси  Dейди  Майами  даиряси  вя  Щарлис 

(Щйистон)  даиряси  кими  бу  жцр  даиряляринин  хидмяти  цчцн  ширкятя  бир  чох  тижарят 

нцмайяндяси  лазым  ола  биляр.  Беля  щалда  бу  даиряляри  даща  кичик  ЙЯВ-ляря  бюлмяк 

лазымдыр.  

Шящярляр  вя  бялядиййя  статистик  районларı,  тарихян  беля  олмушдур  ки,  базарын 

потенсиаларын  щяддиндян  артыг  пайы  ири  шящярляр  даща  чох  потенсиалы  юзцндя  бирляшдирир. 

Демяли, ЙЯВ кими ири шящярляри кечмиш заманларда истифадя едилмиш бир чох фирмалар щал-

щазырда  онлара  юз  сатыш  яразиляринин  уйьунлашмасына  вя  тяшкилиня  кюмяк  едян  тяснифатын 

эениш  системдя  тяdгигат  едилирляр.  Бу  вариант  бялядиййя  статистик  району  (метропалитон 

статистикал арена- МСА) – БИСР.  

Бялядиййя  статистик  районлары  ящалинин  чохсайлы  групуnu  тяшкил  едян  информасийа 

едилмиш  сосиал-игтисади  вариантдыр.  БСР-тяряфиндян  уйьун  эялян  вя  ящалинин  сайы  бир 

милйондан  аз  олмайан  истянилян  сащя  СМСА  (бирляшдирилмиш  бялядиййя  статистик  району-

ББСР) кими тяснифатланыр.  

Жядвял 5.6-да онлары АБШ-да щяжмляринин азалмасына даир 10 ири мяркязин сийаhısı 

мисал эятирилмишдир. Верилмиш мялуматлар 2000-жи иля эюря ящалинин сийаhıсына алынмасынын 

нятижяляриня уйьунduр.  

 

Жядвял 5.6. Ящалинин сайынын азалмасына эюря 10 ири ББСР 



 

Йер 


Реэион 

2000-жи илин вязиййятиня эюря ящалинин 

сайы (мин адамла) 

1.  


Нйу-Йорк-Nyu Жерси штатын шимал hиссяси-Лонэ-Айленд, 

НЙ-НА-ЖТ-ПА (ЖМСА) -ББСР 

21199, 9 

2.  


Лос-Анэлес-Риверсайд - Оранж даиряси, ЖА (ЖМСА) -

ББСР 


16373, 6 

3.  


Чикаго-илимайс штаты-Щери, Ындиана штаты-Кеноша, 

Висконсiн штаты (ЖМСА) -ББСР 

9157, 5 

4.  


Вашингтон, Колумбийа штаты- Баlтимoр, МД- ВА-WВ 

(ЖМСА) -ББСР 

7608, 1 

5.  


Сан-франсиско-Окенд-Сан-Хосе. Колифорнийа штаты 

(ЖМСА) -ББСР 

7039, 4 

6.  


Филаделфийа-Уилминqтон-Атlантик-Сити ПА-НЪ-ДЕ-МД 

(ЖМСА) ББСР 

6188, 5 

Босон-Бустeр-Лоренж-МА-НЩ-МЕ-ЖТ (ЖМСА) ББСР 



5819, 1 

8.  


Детройt-Енн- Арбор-Фиlинт, Мичиган штаты (ЖМСА) 

ББСР 


5456, 4 

9.  


Даллас-Форт-Йорт, Техас штаты. (ЖМСА) ББСР 

5221, 8 


10.  

Хйустон-Щелвистон-Бразорийа, Техас штаты (ЖМСА) 

ББСР 

4669, 6 


Мянбя: АБШ Тижярят Назирлийинин Сийащыйаалма Бцросунун  

Wеб сайты (www. женсус. эов)  



 

202


Бялядиййя  статистик  районларына  ящалинин,  эялирлярин  вя  pərakəndəsatışын  хейли 

тямяркцзляшмяси  изащ  едир  ки,  ня  цчцн  бир  чох  фирмалар  юзцнцн  сатыш  фяалиййятини  мящз 

онларда жямляшдирмяйя жан атырлар. Бязи фирмалар бу ири реэионлара бцтцн юз тижарят нцма-

йяндялярини  «атырлар». Бу  жцр стратеэийа  бялядиййянин  стратеъи  районларына  йцксяк  жоьрафи 

тямяркцзляшмянин  нятижясиндя  сяфярлярля  ялагяли  олан  вахты  вя  мясряфляри  минимума 

етдирмяйя имкан верир.  

ЗИП-код  (йяни  почт  зоналарынын  планы)  вя  башга  сащяляр.  Шящярин  вя  бялядиййянин 

стратеъи  районларынын  сярщядляри  щяддиндян  артыг  бюйцк  олан  бязи  фирмалар  АБШ-да  почт 

зоналарынын  кодларына  уйьун  эялян  зоналарын  тяшкил  едилмясиндя  база  ващидляри  кими 

истифадя едирляр. Беля база ващидляринин тяшкил едилмясинин цстцнлцйц онларын нисби бир жинси 

олмасыдыр (база сосиал-игтисади мялуматларын нюгтейи-нязяриндян). Həm də, ейни бялядиййя 

стратеъи районунда сакинлярин арасында хейли гейри-щямжинслик мцшащидя едилир. Ейни ЗИП 

кодлу зонанын сакинляри йаш, эялирлярин сявиййяси вя тящсил бахымындan хейли чох щямжинс-

лиyi  иля  сяжиййялянирляр.  Həmçinin  онлар  hятта  тялябатын  тяхминян  ейни  моделини  нцмайыш 

етдирирляр. Бахмайараг ки, сийащыйаалма бцросу, адятян, ЗИП-кодлара уйьун олан мялу-

матлары  дярк  етмир.  Она  эюря  дя  артыг  бу  вя  йа  диэяр  жоьрафи  мялуматларын  жядвяллярини 

тяртиб  етмяк  цзяриндя  ихтисаслашан  там  бир  сащя  йарадылмышдыр.  Бу  gеодемографлар  - 


Yüklə 9,47 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   78




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin