C++ proqramlaşdırma dili
Yüklə 362,54 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
private : tip_1 dey_1; tip_2 dey_2; . . . tip_n dey_n; };
8.6 Yaradıcı 8.6.1 Sinif Yaradıcısı Yaradıcı (eng. consturctor) sinfin d yiş n h ddl rin başlanğıc qiym tl r m nims tm k ə ə
ə ə ə ə
ə ə ə
üçün istifad olunur. Sinin tipind n d yiş n elan ed rk n yaradıcı funksiya avtomatik ə ə ə ə ə ə çağırılır v ilkin qiym tl ndirm ni yerin yetirir. Yaradıcı elan etm k üçün sinfin daxilind ə ə ə ə ə ə ə sinfin tipinin adı il eyni adlı funksiya elan etm k lazımdır. ə ə
ə ə
ə Sinfin tipinin adı duzbucaqli olduğundan yaradıcı elan etm k üçün sinfin daxilind ə ə duzbucali funksiya h ddi elan etm liyik, aşağıdakı kimi: ə ə class duzbucaqli {
:
duzbucaqli();
int en;
int
uz;
int sahe (
int , int );
}; 8.6.2 Yaradıcının proqram kodu Yaradıcının proqram kodunu sinfin dig r funksiya h ddl ri kimi t rtib ed bil rik. Yegan ə ə
ə ə ə ə f rq odur ki, yaradıcını t rtib ed rk n n tic tipi göst rilmir. ə ə
ə ə ə
ə t rtib edin. Yaradıcı sinfin en v uz h ddl rin uyğun olaraq 20 v 30 qiym tl ri ə ə ə ə ə ə ə ə m nims tm lidir. ə ə ə H lli. ə Sinfin funksiya h ddl rinin proqram kodunun t rtibi sintaksisin n z r salaq: ə ə ə ə ə ə
nəticə_tipi sinfin_adı::funksiyanın_adı (parametrlər) {
proqram kodu; } sinfin_adı duzbucaqli, funksiyanın adı h mçinin duzbucaqli (bir daha yada salaq ki, ə yaradıcının adı sinfin tipinin adı il adlandırılır), n tic nin_tipi göst rilm diyind n ə ə ə
ə ə ə duzbucali sinfinin yaradıcısının proqram kodunu aşağıdakı kimi t rtib ed bil rik: ə ə ə duzbucaqli::duzbucali(){ en = 20 ; uz = 30 ; } Çalışma 7. Çalışma 1 -d elan olunan duzbcaqli sinfind n istifad ed r k proqram kodu ə ə ə ə ə
t rtib edin. ə
ə Nümun proqram kodu aşağıdakı kimi olar: ə
#include
class duzbucaqli {
: duzbucaqli(); int
sahe ( int
, int
);
int en;
int
uz; };
duzbucaqli::duzbucali(){ en = 20 ;
30 ; } int
duzbucaqli::sahe ( int
x, int
y){
return x*y;
}
int main(){ duzbucaqli duzb; std::cout<< "duzbucaqlinin sahesi = " < \n " ; } Izahı. Proqramda vv l duzbucaqli sinfi elan olunur, daha sonra onun yaradıcısı v sahe ə ə
ə funksiyalarının proqram kodları t rtib olunur. Proqramın sas funksiyasında duzbucali ə ə
ə ə ə ə duzb obyektinin en v uz h ddl rin müvafiq olaraq 20 v 30 qiym tl ri m nims dir. ə ə
ə ə ə
ə ə
ə ə N silverm h r-hansı mövcud sinif tipind n istifad ed r k bir q d r f rqli yeni sinif ə ə ə
ə ə ə ə ə ə ə tipinin yaradılmasına deyilir. Bu zaman yeni yaradılan tip varis, başlanğıc tip is cdad ə ə sinif adlanır. Yeni sinif tipi yaradark n istifad olunan başlanğıc tip lav d yiş n v ya ə ə ə ə ə ə ə ə funksiya h ddl ri artırıla bil r, h mçinin mövcud funksiya h ddl ri d yişdiril bil r. ə ə ə ə ə ə ə ə ə 8.7.1 N silverm il yeni sinfin yaradılması ə ə ə H r-hansı mövcud A sinfind n n silverm il yeni B sinfini yaratmaq üçün aşağıdakı ə ə
ə ə sintaksisd n istifad olunur: ə ə
class B : puclic class A {
};
Bu zaman B sinfi öz cdadı sayılan A sinfinin bütün funksiya v d yiş n h ddl rin sahib ə ə ə ə ə ə ə olur.
Çalışma 8. N silverm yolu il ə ə ə Çalışma 1 -d elan olunmuş duzbucaqli sinfind n yeni ə ə paralelpiped sinfi yaradın. H lli. N silverm sintaksisin sas n t l b olunan sinfi aşağıdakı kimi yarada bil rik: ə ə
ə ə ə ə ə
ə
paralelpiped :
duzbucaqli { };
8.7.2 Varis tip yeni h ddl rin artırılması ə ə ə N silverm yolu il yaradılan tip öz cdadının bütün h ddl rin sahib olur. g r h r- ə ə
ə ə ə ə Ə ə ə hansı yeni h dd artırma t l b olunsa onu sinfi elan ed rk n { v } möt riz l ri arasında ə ə ə
ə ə ə ə ə ə qeyd etm k lazımdır, aşağıdakı kimi: ə
class B : puclic class A {
yeni həddlər
}; Çalışma 9. Çalışma 8 -d elan olunmuş paralelpiped sinfin yeni int tipli hündürlük ə ə d yiş n h ddi v int ( void ) tipli hecm funksiya h ddi artırın. ə ə ə ə ə H lli. ə Proqram kodu aşağıdakı kimi olar:
paralelpiped :
duzbucaqli {
public :
int
hundurluk
int hecm(
void ); }; int
paralelpiped::hecm(){
return en*uz*hundurluk; }
cdad sinfin h r-hansı funksiya h ddini d yişdirm k üçün h min funksiyanı yenid n Ə ə
ə ə ə ə proqram kodunu yenid n t rtib etm liyik v bu zaman sinif_adı yerin varis sinfin adını ə ə ə
ə yazmalıyıq . Çalışma 10. Çalışma 8 -d elan olunmuş paralelpiped sinfinin n silverm il ld etdiyi ə ə ə ə ə ə sah funksiyasının proqra kodunu el d yişin ki, n tic olaraq paralelpipedin sah sini ə ə ə
ə ə ə qaytarsın. Paralelpipedin sah si 2*(en*uzunluq+en*hündürlük+uzunluq*hündürlük) ə düsturu il hesablanır. ə
Proqram kodu aşağıdakı kimi olar.
int
paralelpiped::sahe (){
return
2 *(en*uz + en*hudurluk + uz*hundurluk); }
Çalışma 11. Çalışma 8-d elan olunmuş paralelpiped sinfind n parp adlı obyekt elan ə ə edin. parp -ın h cmini v sah sini çap ed n proqram t rtib edin. ə ə ə ə ə H lli. ə Proqram kodu aşağıdakı kimi olar:
#include
//duzbucaqli sinfi elan edirik
class duzbucaqli {
:
duzbucaqli();
int sahe (
int , int );
int en;
int
uz;
}; duzbucaqli::duzbucali(){ en = 20 ; uz = 30 ; }
int duzbucaqli::sahe ( int
x, int
y){
return x*y;
}
//nesilverme ile duzbucaqli sinfinden
paralelpiped : public
duzbucaqli {
public :
paralelpiped();
int hundurluk int
hecm( void
); };
paralelpiped::paralelpiped(){ hundurluk = 25 ; }
int paralelpiped::hecm(){
return en*uz*hundurluk; }
paralelpiped::sahe (){
return
2 *(en*uz + en*hudurluk + uz*hundurluk); }
int
main(){
// paralelpiped sinfinden parp adli obyekt
// yaradaq paralelpiped parp; std::cout<< "parp obyektinin sahesi = " < " \n " << "parp obyektinin hecmi = "
" \n " ; } $9 Göst ricil r. ə ə Bu paraqrafda biz proqramlaşdırmanın n vacib v ç tin hiss l rind n biri sayılan ə ə ə
ə ə ə göst ricil rl tanış olacayıq. Göst ricil rl iş t crüb t l b edir v bu paraqrafda biz ə ə ə
ə ə ə
ə ə ə ə
ə göst ricil rl bağlı n sas m s l l ri izah etm y çalışmışıq. ə ə ə
ə ə ə ə ə ə
ə ə Bu paraqrafda göst ricil rl bağlı aşağıdakı m s l l r toxunulur : d yiş nin ünvanı, ə ə ə
ə ə ə ə ə ə ə göst ricil rin elanı, unvana gör ötürülm , göst rici il c rg l rin laq si, göst ricil r ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə üz rind hesab m ll ri, göst rici tipli obyektl r, dinamik yaradılma v silinm . ə ə ə ə ə ə ə ə ə 9.1 Ünvan 9.1.1 Ünvan anlayışı Sistem proqramlaşdırmada b lk d n mühüm m s l ünvan m s l sidir. H r-hansı ə ə ə ə ə ə ə
ə ə ə ə m lumata müraci t etm k üçün prosessor onun yaddaşdakı ünvanını mütl q bilm lidir. ə ə ə ə ə Bizim proqramda d yiş nl r verdiyimiz adlar kompilyasiya zamanı müvafiq yaddaş ə ə ə ə
ünvanları il v zl nir. ə ə ə ə
Ünvan m lumatın v ya proqram kodunun yaddaşdakı yerini göst rir. ə ə ə Bütün bunlar sistem proqramlaşdırmanın mövzusu olsa da, istifad çi proqramlaşdırma da ə
ə 9.1.2 D yiş nin ünvanı ə ə D yiş nin ünvanının örg nm k üçün ünvan operatorundan istifad olunur. Ünvan ə ə
ə ə operatoru '&' kimi işar olunur. H r-hansı d yiş nin unvanın ld etm k üçün onun ə ə ə ə ə ə
ə adının vv lin ünvan operatoru artırılır, aşağıdakı kimi: ə ə ə &dəyişən; Çalışma 1. int tipli x adlı d yiş n elan edin. Onun ünvanın ekranda çap edin. ə ə H lli. ə Proqram kodu aşağıdakı kimi olar:
#include int
main(){
int x;
std::cout<< "x deyisheninin unvani = " << &x << " \n
; }
ə S tirl rl , c rg l rl , funksiyaya ötürül n parametrl , m lumat struktları il (növb , stek, ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə siyahı, ağac), dinamik obyektl rl işl y rk n ünvan m liyyatları zamanı göst ricil rd n ə ə
ə ə ə ə ə
ə ə ə
istifad olunur. ə
ə özünd qiym t olaraq ə ə
ə ə Göst riciy ist nil n d yiş nin ünvanın m nims d bil rik, n tic d göst rici h min ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə d yiş nin yaddaşdakı yerini bildir c k, istinad ed c k , başqa sözl h min d yiş ni ə ə ə ə ə ə ə ə
ə ə GÖST R C K. g r göst ricinin qim tini d yişib ona başqa ÜNVAN m nims ts k, Ə Ə Ə Ə ə
ə ə ə ə ə ə
onda göst rici müvafiq ünvandakı m lumata istinad ed c k (göst r c k). ə ə ə ə ə ə ə
9.2.1 Göst ricinin elanı ə Göst rici elan etm k üçün aşağıdakı sintaksisd n istifad olunur: ə ə
ə tip *göstərici_dəyişənin_adı; Sintaksisd n göründüyü kimi göst rici elan ed rk n adi d yiş nl rin elanı qaydasından ə ə ə ə ə ə ə istifad olunur (tip ad;). F rq yalnız göst ricinin adından vv l ulduz - '*' işar sinin ə ə ə ə ə
ə olmasıdır. Eyni s tird h m adi, h m d göst rici d yiş nl r elan ed bil rik. ə ə ə
ə ə ə ə ə ə
ə ə
ə ə
ə Göst ricil rin elanı qaydasından istifad ed r k int tipind n olan y adlı göst ricini ə ə ə ə ə
ə ə aşağıdakı kimi elan ed bil rik: ə ə
int *y;
9.2.2 Göst riciy qiym t m nims dilm si ə ə ə ə ə ə Assembler proqramlaşdırma kursunda fiziki yaddaşın strukturu, prosessorun yaddaşa müraci t imkanları mövzuları zamanı fiziki ünvanın 0-dan böyük - b rab r d d olduğu ə ə ə ə ə qeyd olunur. Yüks k s viyy li dill rd unvanların d di qiym tl rind n el d geniş ə ə
ə ə ə ə
ə ə ə ə ə istifad olunmur, sad c hesab m ll ri zamanı istifad olunur. Bununla biz ir lid ki ə ə ə ə ə ə ə ə ə mövzularda m şğul olacayıq. H l lik is göst ricil r qiym t m nims d rk n unvan ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə operatorundan istifad etm kl hansısa d yiş nin ünvanın v ya başqa bir göst ricinin ə ə ə ə ə ə ə qiym tin m nims d bil rik. ə ə
ə Çalışa 3. int tipli adi x v göst rici y d yiş ni elan edin. Ünvan operatorundan istifad ə ə ə ə ə etm kl x d yiş ninin ünvanını y - m nims din. ə ə
ə ə ə ə ə H lli ə . Proqram kodu aşağıdakı kimi olar:
int x, *y;
y = &x; Çalışma 4. int tipli adi x d yiş ni, y v z göst ricil ri elan edin. Ünvan operatorundan ə ə ə ə ə istifad etm kl x d yiş ninin ünvanını y - m nims din. y-in qiym tini (x -in ünvanını) z ə ə ə ə ə ə ə ə ə
-t m nims din. ə ə
ə H lli. ə
int x, *y, *z; y = &x; z = y; 9.2.3 Göst ricinin istinad etdiyi d yiş n müraci t ə ə ə ə ə Göst riciy h r-hansı ünvanı m nims tdikd n sonra h min unvanda yerl ş n m lumatı ə ə ə
ə ə ə ə ə ə
ə asanlıqla oxuyub, d yişdirm k olar. Bunun üçün göst ricinin adının vv lin ulduz - '*' ə ə
ə ə ə simvolunu artırmaq t l b olunur. ə ə
ə ə ə ə ə ə ə Göst ricinin istinad etdiyi sah d ki m lumatı çap edin. ə ə ə
ə H ll. ə int ipli x d yiş ni v y göst ricisi elanı üçün int x, *y ; kodundan istifad ed k. x - ə ə ə ə ə ə ə 25 qiym ti m nims d k, x = 25; . y = &x; kodu il x -in ünvanın y - m nims d k. y-in ə ə ə ə ə ə ə
ə ə istinad etdiyi m lumatı çap etm k üçün cout<< *y ; kodundan istifad ed bil rik. Yekun ə ə
ə ə proqram kodu aşağıdakı kimi olar: #include
int
main(){ int
x, *y; x =
25 ; y = &x; std::cout<< *y ; }
ə ə
ə ə ə
ə Göst ricinin istinad etdiyi sah d ki m lumatı d yişdirin. D yişikliyi yoxlayın. ə ə ə
ə ə ə H lli. ə Yenı Çalıma 5 -d ki kimi y - x -in ünvanın m nims d k. vv lc x- 25 qiym ti ə ə ə ə ə Ə ə ə ə ə m nims d k. Daha sonra * simvolundan istifad etm kl y-in istinad etdiyi sah y h r- ə ə ə
ə ə ə
ə ə ə hansı qimy t yazaq, misal üçün 40, aşağıdakı kimi *y = 40;. y göst ricisi x - istinad ə ə
etdiyind n bu zaman x -in 40 olar. Bunu yoxlamaq üçün *y = 40; m liyyatından vv l v ə ə ə ə ə ə sonra x -in qiym tini çap ed k. Proqram kodu aşağıdakı kimi olar. ə ə
#include
int main(){ int
x, *y; x =
25 ; y = &x; std::cout<< " *y = 40; -dan evvel x = " << x ;
*y = 40 ; std::cout<< " *y = 40; -dan sonra x = " << x ; }
ə ə ə ə ə ə ə ə C rg l r göst ricil rin xüsusi bir formasıdır. C rg l r d göst ricil r kimi yaddaşda ə ə ə ə
ə ə ə ə ə ə mü yy n bir sah y istinad edir. F rq yalnız ondadır ki, göst ricini ist nil n ünvana ə ə
ə ə ə ə ə ə yönl ndirm k olar, c rg l r is proqramın icrası boyu yalnız bir unvana - elementl r ə ə
ə ə yerl şdiyi sah nin başlanğıcına (c rg nin ilk elementin ) istniad edirl r. Başqa sözl ə ə ə ə ə ə ə c rg nin adı c rg nin ilk elementin istinad ed n v qiym ti d yişdiril bilm y n ə ə
ə ə ə ə ə ə ə ə ə ə
(constant) göst ricidir. ə
Yüklə 362,54 Kb. Dostları ilə paylaş:
|