Buxoro psixalogiya va xorijiy tillari instituti s-1-22ap guruh talabasining Ekstremal jurnalistika fanidan tayyorlagan

Fake yangiliklarda sarlavha, fakt, matn tahlili.

FEYKLAR SO`Z ERKINLIGINI ChEKLANIShI DEB HISOBLASh MUMKINMI?

Gerxard BIRKL, (Germaniya) mashhur

— Internetda iste`molchilar va ijtimoiy tarmoq foydalanuvchilari soni tobora ortib bormoqda va jurnalistlar uchun katta axborot oqimi orasidan haqiqatan ham sodir bo`lgan voqealarni noto`g`ri ma`lumotlardan topish va ajratish tobora qiyinlashib bormoqda. Jurnalistlar sodir bo`layotgan voqealarga juda tez va puxta javob berishlari hamda o`z auditoriyasini amaliy, xolis va vakolatli tarzda xabardor qilishlari kerak. Materialning mazmunini haqiqatga mos kelishi va ma`lumotlarning to`g`ri yoki noto`g`ri ekanini tekshirish kerak. “Fake News” bugungi kunda yangilik emas. Masalan, II jahon urushi davrida ham harbiy harakatlar paytida yolg`on “g`alaba” xabarlari tarqaldi, uchinchi reyxning ko`plab manipulyatsiyasi sodir bo`ldi. Polshaning nemis reyxiga hujumi haqida mutlaqo soxta ma`lumotlar bor edi o`sha davrlarda. Natija halokatli oqibatlarga olib keldi. 70 million insonni o`z domiga olib ketgan jahon urushi boshlandi.

“Fake News” ham iqtisodiyotni, biznesni maqsad qilib qo`yadi va kelajakda mahsulotni joylashtirish, bozorni aniqlash va boshqalar uchun marketing tadqiqotlarini tekshirish uchun “yangilik” sifatida shakllantiriladi. Afsuski, ko`plab OAVda asosiy qoida mavjud: qancha salbiy ma`lumotlar bo`lsa, auditoriyaga shuncha ko`proq e`tibor qaratiladi. OAV fikricha, olamshumul tafsilotlar bilan bezatilgan qisqa va lo`nda axborot ommaga tushunarli, ob`ektiv ma`lumotlarga qaraganda, omma orasida yaxshiroq va muvaffaqiyatliroq tarqaladi.

“Fake News” ham iqtisodiyotni, biznesni maqsad qilib qo`yadi va kelajakda mahsulotni joylashtirish, bozorni aniqlash va boshqalar uchun marketing tadqiqotlarini tekshirish uchun “yangilik” sifatida shakllantiriladi. Afsuski, ko`plab OAVda asosiy qoida mavjud: qancha salbiy ma`lumotlar bo`lsa, auditoriyaga shuncha ko`proq e`tibor qaratiladi. OAV fikricha, olamshumul tafsilotlar bilan bezatilgan qisqa va lo`nda axborot ommaga tushunarli, ob`ektiv ma`lumotlarga qaraganda, omma orasida yaxshiroq va muvaffaqiyatliroq tarqaladi.