Buxoro davlat universitetining pedagogika instituti pedagogik ta
Yüklə 7,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Annotatsiya. Maqolada
- Tayanch so‘zlar
|
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Abdullayeva K. va boshqalar. Savod o‘rgatish darslari. –T.: O‘qituvchi, 1996-yil. 2. Abdullayeva Q. Rahmonbekova S. 2-sinfda O‘qish darslari. (O‘qituvchi kitobi). – T.: O‘qituvchi, 2004-yil. 3. G‘afforova T. G‘ulomova X. 1-sinfda O‘qish dasrlari (O‘qituvchi kitobi). – T.: Sharq, 2003 -yil. 4. Umarova M. 3-sinfda O‘qish darslari (O‘qituvchi kitobi). – Toshkent: Ijod dunyosi, 2003-yil. MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARGA MUSIQIY TARBIYANING AHAMIYATI Nurullayev Farrux Gaybullayevich Pedagagika fanlari bo‘yicha falsafa fanlari doktori (PhD), dotsent Begmurodova Mehriniso Najmiddin qizi Buxoro davlat universitetining pedagogika instituti “Musiqa ta’limi va sa’nat” yo‘nalishi 1-bosqich magistranti. Annotatsiya. Maqolada maktabgacha yoshdagi bolalarga musiqiy tarbiyaning ahamiyat haqida fikr yuritilgan. Musiqa bolanining hissiy rivojlanishga va nutq funkiyalarining faolligini oshirishga yordam beradi. Bolalarda musiqa tinglash, kuylash, bolalardagi qo‘rquv hayajon singari xislatlarni yoqotadi va o‘ziga bo‘lgan ishonchni ortishiga sabab bo‘la oladi. Tayanch so‘zlar: musiqa, musiqiy tarbiya, qadriyat, ma’naviyat, bola, vatanparvarlik, yosh xususiyatlari, axloq, qobilyat, emotsional, metodik, sho‘x, 521 quvnoq, muayyan raqs, qo‘shiq, multimedia, shakl, tavsilot, sub’ektiv, obyektiv, axborot, dastur, qo‘llanma, musiqaviy idrok, hissiy rivojlanish. Yangilanayotgan yurtimiz kelajak poydevorlari o‘sib ulg`ayar ekan, ularning porloq kelajagini qurishda ta`lim tarbiyaning o‘rni beqiyos. O‘zbekiston Respublikasing birinchi prezidenti I.A.Karimov “Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch” asarida …..musiqa san`ati navqiron avlodimizning yuksak ma`naviyat ruhida kamol topishida boshqa san`at turiga qaraganda ko‘proq va kuchliroq ta`sir ko‘rsatmoqda – deb ta`kidlaydi. Mamlakatimiz poydevori maktabgacha yoshdagi bolalarga musiqa har tomonlama yordam berishi, tevarak atrofni obrozli emotsional idrok etishi, va bola xarakterining shakillanishiga ta`sir ko‘rsatadi. Bolalarda musiqaviy idrokni o‘stirmay, ularni musiqaga mehr-muhabbatini yetarli darajada qiziqtirmay turib, har tomonlama jismoniy boy, ma`naviy va qat`iy axloqiy sifatlarni tarbiyalab bo‘lmaydi. Bola qanchalik tanish yoqimli musiqa asarlarni tinglasa shunchalik u musiqaviy faoliyatda aktiv hamda aniq maqsadga qaralgan holda ishtrok etadi. Musiqaning bola hissiyoti va intilishi, mazmuniga va his etishiga kata ta`sirini hsobga olganda, haqqoniy va voqeylini to‘g`ri aks ettirgan musiqali asardan o‘rinli foydalanis alohida o‘rin tutadi. Har bir bola musiqaning qaysi yo‘nalishni o‘rganishdan qat`iy nazar uning yosh xususiyatlarini, psixologik rivojini musiqa rahbari nazarda tutishi lozim. Musiqa bolanining hissiy rivojlanishga va nutq funkiyalarining faolligini oshirishga yordam beradi. Bolalarda musiqa tinglash, kuylash, bolalardagi qo‘rquv hayajon singari xislatlarni yoqotadi va o‘ziga bo‘lgan ishonchni ortishiga sabab bo‘laoladi. Bolalarni musiqiy faolligini rivojlantirishga qo‘shiq kuylash, oxangni to‘g`ri idrok etish qobilyatni shakillantirish va musiqaga mos ritmik harakatlar bajarish bolalarda kayfiyatni a`lo darada bo‘lishi pedagogni musiqiy maxorati alohida o‘rin tutadi. Yosh bolalarni musiqiy tarbiyalashning eg muxim vazifasi- bu musiqiylikning yetakchi tarkibiy qismini tahkil etish musiqa bilan xissiy axamiyatga ega bo‘lishdir. Maktabgacha tarbiya yoshida bolalar samimiy va 522 beg`ubor bo‘lishi bilan birga ularda ba`zibir sabablarga ko‘ra uchraydigan streslar sabab bola faoliyatlar davomida ishtiyoqsizlik e`tiborsiz bo‘lishi mumkin. Bunday xollarda yaxshi o‘ynoqi qo‘shiq unining kayfiyatini a`lo bo‘lishi va asab tizimlariga ham ijobiy ta`sir ko‘rsatadi. Musiqa bolalarni xotirasini yaxshilashga, ularni asab tizimini faoliyatini rag`batlantirishga va estetik didni shakillanishiga yordam beradi. Bolalarda qo‘shiq kuylash jarayonida ularda nutqiy buzilishni oldini olish va ishonchsizlikni yoqolishiga yordam beradi. Musiqaga kichik yoshlikdan uyg`ongan qiziqish kishining keying musiqiy rivojiga kuchli ta`sir ko‘rsatadi. Shnga ko‘ra musiqani idrok etishning vazifasi va mazmunini aniqlash muhimdir. Bular shaxsning har tomonlama rivoji jumladan estetik tarbiyasi vazifalari bilan bog`liq umumiy maqsadlar bilan belgilanadi. Ma`lumki bunday vazifalar bolalarni musiqa soxasiga faoliyatlarga jalb etish, badiiy musiqaga nisbattan estetik idrok etishniva emotsional o‘zlshtirishnirivojlantirish, muhabbatni tarbiyalash, musiqiy qobilyatlarni rivojlantirish kerak. Ibn Sino ham musiqaning hissiy ta`siri kuchni e`tirof etgan holda uni o‘zining meditsina kitoblarida aks ettirgan hamda ruhiy kasalliklarni davolashda shifo dasturi sifatida tavsiya qilgan “Tib qonuni” asarida bir o‘rinda musiqaning ruhiy ta`sir kuchiga baho berib, go‘dakning tarbiyasidagi ahamiyatini shunday ta`riflaganlar: “Go‘dakning tanasi chiniqishi uchun ikki narsa zarur: biri uni asta qimirlatib tebratish, ikkinchisi onaning qo‘shig`I yaniy allasidir. Birinchisi tanasiga, ikkinchisi-ruhiga tegishlidir. Demak, kelajakga munosib yosh avlodlarni tarbiyalashda musiqaning ham munosib o‘rni borliugi ayni haqiqat, bolani estetik tarbiyalashdek sharafli ishni to‘g`ri yo‘lga qo‘yish pedagoglar zimmasiga kata mas’uliyat yuklaydi. Yüklə 7,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|